Ο νέος πλανητάρχης είναι Κινέζος;

Αιγύπτιοι, Πέρσες, Ασσύριοι, Έλληνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Φράγκοι, Γότθοι, Βρετανοί, Ρώσοι, Ιάπωνες, Γερμανοί, Αμερικανοί.

Οι παραπάνω εθνότητες έχουν κυριαρχήσει επί ασθενέστερων λαών, στο διάβα των αιώνων. Μερικές αυτοκρατορίες άντεξαν ελάχιστα χρόνια, άλλες, για αιώνες. Ελάχιστες εξ αυτών επιβιώνουν ατύπως στις μέρες μας, λόγω της πολιτισμικής προσφοράς τους.

Σε συνέχεια της λεγόμενης «ισορροπίας του τρόμου» κατά το διάστημα 1945-1991, όταν η παγκόσμια κυριαρχία μοιραζόταν μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής ένωσης, ακολούθησαν τρεις δεκαετίες απόλυτης κυριαρχίας της Αμερικής, σε στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.

Όλα αυτά τα χρόνια, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας πειραματιζόταν με την πολιτική των δυο οικονομικών συστημάτων, σε μια κομμουνιστική χώρα και συγκέντρωνε οικονομική ισχύ, ανέπτυσσε στρατιωτική δύναμη, χωρίς να παρεμβαίνει -τουλάχιστον φανερά- στην παγκόσμια σκηνή. Με σχετικά αθόρυβες κινήσεις, η Κίνα τα τελευταία χρόνια, διεκδικεί όλο και δυναμικότερα την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.

Ήρθε η στιγμή της αντικατάστασης των ΗΠΑ στο θρόνο του πλανητάρχη;

Έφτασε η εποχή που η Κίνα θα αποτελεί το αντίβαρο, την ανταγωνίστρια των ΗΠΑ, αναπληρώνοντας το κενό της ΕΣΣΔ;

Έχουν σημασία τα παραπάνω; Θα επιστρέψουμε σε καθεστώς «Ψυχρού Πολέμου»; Θα υπάρξει εκ νέου μοίρασμα των ζωνών επιρροής;

Αξίζει να σταθούμε σε ένα βασικό στοιχείο που διαφοροποιεί τις ΗΠΑ και την Κίνα. Οι δυο σύγχρονες υπερδυνάμεις, μοιράζονται την επιθυμία για οικονομικό επεκτατισμό, έλεγχο της πολιτικής εξουσίας στα κράτη των αντιστοίχων ζωνών επιρροής και διαμόρφωση της εξέλιξης της Ανθρωπότητας.

Τυπικά, οι ΗΠΑ επιδιώκουν τα παραπάνω μέσα από το πλαίσιο της δημοκρατίας και του σεβασμού της ελευθερίας και των δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Είναι υπερβολή να παραδεχτούμε ότι τα παραπάνω εφαρμόζονται με απόλυτη σαφήνεια,, αλλά σε κάθε περίπτωση, το Σύνταγμα των ΗΠΑ είναι εμφανώς επηρεασμένο από τις ιδέες του Διαφωτισμού.

Στην περίπτωση της Κίνας, οι έννοιες δημοκρατία και σεβασμός ανθρώπινων δικαιωμάτων, δεν συνάδουν με της Δύσης. Σημασία έχει το πλήθος, όχι το άτομο. Αντιλαμβανόμαστε ότι δύσκολα θα αποτίναζε τις εν λόγω αξίες, για να γίνει αρεστή. Αντιθέτως, απόρροια της κυριαρχικής της θέσης στο παγκόσμιο τοπίο, θα επιχειρήσει να τις επιβάλει στους κριτές της. Και σε αυτή την περίπτωση, τα πράγματα θα δυσκολέψουν για όλους μας.