Μια λέξη μόνο - Το now, που έγινε not και τα fake news

Πόση σηµασία µπορεί να έχει µία µόνο λέξη; Αρκετή ώστε να αλλάξει πλήρως το νόηµα της φράσης στην οποία περιλαµβάνεται. Για την ακρίβεια, αυτό µπορεί να το κάνει όχι µία λέξη, αλλά ακόµα κι ένα γράµµα. Και ποια είναι η διαφορά ενός έντιµου ανθρώπου που υπέπεσε σε παρερµηνεία από άλλους ανθρώπους, που, αν όχι ανέντιµοι, είναι τουλάχιστον -και επιεικώς- αδιάφοροι να αποκαταστήσουν την αλήθεια;

Οση του Νικόλα Βαφειάδη, παλαίµαχου ρεπόρτερ και πολεµικού ανταποκριτή παλαιότερα στον AΝΤ1, από το πλήθος των ιστοσελίδων που δηµοσίευσαν προχθές κολοσσιαίο fake news εξαιτίας του, αλλά, σε αντίθεση µε τον ίδιο, δεν το διόρθωσαν ποτέ. Να εξηγηθούµε. Ο Βαφειάδης πήρε δηλώσεις από τον Αµερικανό πρέσβη Τζέφρι Πάιατ, ο οποίος εµφανίστηκε στο δελτίο ειδήσεων να λέει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι διαθέτει αποδείξεις πως η Ρωσία προσπαθεί να αναµειχθεί στις ελληνικές εκλογές!

«Εχουµε δει αποδείξεις αυτού του είδους χειραγώγησης των πληροφοριών. Για παράδειγµα, τις προσπάθειες της Ρωσίας σχετικά µε την Ορθόδοξη Εκκλησία, τις προσπάθειες να υποσκάψουν τον ρόλο του Οικουµενικού Πατριάρχη. Μπορώ τώρα να σας πω ότι έχω δει αποδείξεις προσπαθειών ανάµειξης στις επερχόµενες εκλογές της Ελλάδας» µετέφρασε ο ΑΝΤ1. Οπως ήταν ευνόητο, η δήλωση προκάλεσε αίσθηση, αναµεταδόθηκε από όλες τις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες και σχολιάστηκε εντονότατα. Μόνο που η δήλωση -που, κατά ειρωνικό τρόπο, έγινε στο περιθώριο συνεδρίου... κατά της παραπληροφόρησης!- δεν ήταν σωστή. Μια µικρή λεξούλα, για την ακρίβεια ένα γράµµα που µετέβαλε τη σηµασία της, ήταν αρκετή για να προκαλέσει τεράστια παρεξήγηση: ο Πάιατ είπε «δεν µπορώ να σας πω (I can not tell you) ότι έχω δει αποδείξεις προσπαθειών ανάµειξης στις επερχόµενες εκλογές της Ελλάδος».

Ο δηµοσιογράφος όµως άκουσε «I can now tell you» (µπορώ τώρα να σας πω) και βγήκε το λάθος συµπέρασµα. Προφανώς, αν το είχε όντως πει αυτό ο Αµερικανός πρέσβης, θα ήταν είδηση πρώτου µεγέθους. Μόνο που δεν ήταν έτσι, όπως σύντοµα εξάλλου διευκρίνισε ο ίδιος. Και εδώ είναι ίσως η πιο ουσιώδης διαφορά: δεν πέρασαν παρά λίγα λεπτά από τη διευκρίνιση και ο Νικόλας Βαφειάδης ζήτησε δηµόσια συγνώµη: «Παρακαλώ δεχθείτε τη συγνώµη µου. Παράκουσα το “not” (δεν) για “now” (τώρα). Θα µεταδώσουµε τη σωστή δήλωση».

Ολοφάνερη η διαφορά της πραγµατικής δηµοσιογραφίας, που φυσικά µπορεί να κάνει λάθος, µε την παραδηµοσιογραφία των fake news: η ανάληψη της ευθύνης και η άµεση διόρθωση. Αλλά αυτό που έκανε, ως όφειλε, ο Βαφειάδης, δεκάδες ιστοσελίδες που πήραν κλικ από τη δική του τη δουλειά δεν το έκαναν. Και όσοι επέλεξαν αυτές για ενηµέρωση πιστεύουν ίσως ακόµα ότι οι Ρώσοι ετοιµάζονται για «ντου» στις ελληνικές κάλπες