Δηµογραφικά - Όταν οι κηδείες υπερτερούν των βαφτίσεων

Καθώς αυτή είναι µια αργή διαδικασία που φαίνεται έντονα µετρώντας µε δεκαετίες, και όχι µε χρόνια ή µήνες, έχουµε κυκλωθεί από σχηµατικές γενικότητες και στερεότυπα, του στυλ «γερνάει ο πληθυσµός».

Γεγονός είναι πως τα Βαλκάνια από καιρό έχουν υστέρηση ως σύνολο από τον πληθυσµό της Μικράς Ασίας, και αυτή είναι µια διαπίστωση που δεν χωράει αντίρρηση. Και πως η Ελλάδα δεν πρωταγωνιστεί στο φαινόµενο, αλλά ακολουθεί την τάση της χερσονήσου όπου ανήκει. Επίσης, η υπογεννητικότητα δεν µπορεί τόσο εύκολα να αποδοθεί στην πάσχουσα οικονοµία, καθώς ξεκίνησε από χρονιές ευµάρειας. Και βέβαια, δεν είναι θέµα µέτρων και προνοµίων, όσο τρόπου ζωής και συνθηκών.

Εκτός από τα δεδοµένα που ερευνώνται δηµογραφικά, ας µάθουµε επιτέλους ότι τα παιδιά γεννιούνται από οικογένειες του σήµερα, και σήµερα η Ελλάδα αντιµετωπίζει το πρόβληµα της µετανάστευσης των παραγωγικών ηλικιών της, όπως εξάλλου και όλα τα Βαλκάνια. Μπορεί, ιστορικά και διαχρονικά, από την εποχή των αποικισµών και της δηµιουργίας αποδηµικών και οµογενειακών κοινωνιών, να µην είναι πρωτοφανές το φαινόµενο, αλλά υπήρχαν κατά καιρούς επιστροφές Ελλήνων στην πατρίδα τους, που έφερναν παιδιά κι εγγόνια. Τώρα, όχι τόσο.

Οι µεταναστευτικές ροές µεταξύ των ηπείρων συµβάλλουν επίσης σε αυτό το ντόµινο. Οι µετανάστες και οι πρόσφυγες δεν µειώνουν το πλήθος στις πόλεις µας και δεν αποτυπώνουν το µέγεθος του πληθυσµού – υπάρχει µια εντύπωση πολυκοσµίας που δεν έχει αντίκρισµα στη δηµογραφική µας εξέλιξη. Γενικότερα, ο πληθυσµός της Ευρωπαϊκής Ενωσης γερνάει µε εντυπωσιακούς ρυθµούς, εποµένως είµαστε µέρος ενός προβλήµατος που δεν έχει εµάς ως αιχµή. Αλλά αυτό δεν αλλάζει την ανάγκη κάποιων µέτρων που µπορεί να πάρει η πολιτεία, ιδίως στις υποστηρικτικές δοµές της.

Ελάχιστες «πλούσιες» χώρες βρίσκονται σε δηµογραφική ευµάρεια. Εποµένως το ζήτηµα δεν είναι στεγνά οικονοµικό. Και δύσκολα λύνεται µε επιδόµατα. Λύνεται όµως µε µια νέα αντίληψη για τον ρόλο της οικογένειας, κι αυτό είναι πιο δύσκολο, αλλά είναι αποτελεσµατικό.