Η «βαλκανική άνοιξη» και τα «µπουµπούκια»

Κάποιοι έσπευσαν να µιλήσουν -πρόωρα- για «βαλκανική άνοιξη», επιχειρώντας να περιγράψουν τις µαζικές αντικυβερνητικές διαµαρτυρίες που εκδηλώνονται το τελευταίο διάστηµα στα ∆υτικά Βαλκάνια και κυρίως στη Σερβία, την Αλβανία και στο Μαυροβούνιο. ∆ιαµαρτυρίες όµως που έχουν διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές αφετηρίες, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι δεν υπάρχει και ένα σύνολο παρόµοιων κοινωνικών προβληµάτων στους βαλκανικούς λαούς, που ασφυκτιούν και βλέπουν το ευρωπαϊκό όνειρο να πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή.

Επιπλέον οι πολιτικές αυτές διαµαρτυρίες στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο βρίσκονται στην ηµερήσια διάταξη τα τελευταία χρόνια και έρχονται πάλι στο προσκήνιο τις τελευταίες εβδοµάδες. Με παραδοσιακούς όρους στη Σερβία οι διαδηλωτές στρέφονται κατά ενός δεξιού αυταρχικού προέδρου, του Αλεξάντερ Βούτσιτς. Στις άλλες δύο χώρες όµως στο στόχαστρο βρίσκονται δύο «σοσιαλιστές» ηγέτες, ο Εντι Ράµα στην Αλβανία και ο Μίλο Τζουγκάνοβιτς, στο Μαυροβούνιο, ο οποίος είναι στην εξουσία µε το ∆ηµοκρατικό Κόµµα Σοσιαλιστών εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες, εναλλασσόµενος στις θέσεις του πρωθυπουργού και του προέδρου. Τους κατηγορούν για διαφθορά και σχέσεις µε το οργανωµένο έγκληµα.

Στη Σερβία ο Αλ. Βούτσιτς µπορεί να έχει υποστεί µετάλλαξη και από υπερεθνικιστής υπουργός του ακροδεξιού Σέσιλι στη δεκαετία του ’90 σήµερα να εµφανίζεται ως ένας φιλοευρωπαίος πολιτικός, όµως ως πρωθυπουργός µέχρι το 2017 και πρόεδρος της χώρας έκτοτε, έχει να δείξει µια απολυταρχική διακυβέρνηση, που χρησιµοποιεί την πολιτική βία κατά των πολιτικών αντιπάλων και έχει επιβάλει τον έλεγχο στα ΜΜΕ. Από τον περασµένο Νοέµβριο δεκάδες χιλιάδες άτοµα διαδηλώνουν στους δρόµους συµµετέχοντας σε ένα αντιπολιτευτικό κίνηµα, που ονοµάζεται «∆ιαµαρτυρία ενάντια στη δικτατορία».

Στον αντίποδα στο Μαυροβούνιο ένας πρώην κοµµουνιστής και άνθρωπος του Μιλόσεβιτς στο παρελθόν, ο Μ. Τζουγκάνοβιτς, έχει εξελιχτεί στον πιο σκοτεινό φίλο της Ευρώπης στα Βαλκάνια, ενώ δεν υπάρχει Αµερικανός αξιωµατούχος που φτάνοντας στην περιοχή δεν θα µιλήσει «για την αποτυχηµένη προσπάθεια των Ρώσων να αλλάξουν διά της βίας το 2016 την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου (δηλ. του Τζουγκάνοβιτς)», όπως έκανε και ο Φίλιπ Ρίκερ που αναλαµβάνει από τις 18 Μαρτίου νέος υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ αρµόδιος για την Ευρώπη και την Ευρασία.

Στις προαναφερόµενες χώρες των ∆υτικών Βαλκανίων υπάρχουν κατά περίπτωση εκτεταµένη διαφθορά, σχέσεις πολιτικών µε το οργανωµένο έγκληµα, πολιτική βία, προβληµατική λειτουργία των δηµοκρατικών θεσµών, έλεγχος των ΜΜΕ από τις κυβερνήσεις. Παράλληλα τα κοινωνικά προβλήµατα γιγαντώνονται, µε χιλιάδες άτοµα να παίρνουν τον δρόµο της φυγής αναζητώντας την τύχη τους στο εξωτερικό. Την ίδια ώρα στην ΕΕ και στα όργανά της κυριαρχούν υπολογισµοί που έχουν να κάνουν µε γεωπολιτικές σκοπιµότητες. Οι εκθέσεις προόδου περιορίζονται µόνο σε κάποιες συστάσεις.

«Πώς γίνεται η ΕΕ να επαινεί τις κυβερνήσεις στα ∆υτικά Βαλκάνια, αν και παραβιάζουν τα θεµελιώδη δικαιώµατα και το κράτος δικαίου;» ήταν το -αναπάντητο- ερώτηµα που τέθηκε από πολλούς ανεξάρτητους δηµοσιογράφους στα µέλη της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου που περιόδευσαν στην περιοχή τις τελευταίες ηµέρες.