Η απαξίωση της απλής αναλογικής και η έλλειψη της πολιτικής ποιότητας

Από τότε - πολύ παλιά - που ήμουν φοιτήτρια και συμμετείχα στο συνδικαλιστικό κίνημα, μία από τις πρώτες αρχές που έμαθα, είναι ότι η επίτευξη της δημοκρατικής λειτουργίας σε μια κοινωνία με οράματα, βασίζεται ή και εξαρτάται από την εφαρμογή της απλής αναλογικής στην εκλογική διαδικασία. Με το σύστημα αυτό δεν αδικείται κανείς πολιτικός φορέας, αλλά καταμετρώνται οι δυνάμεις του, με αποτέλεσμα να υπάρχει πλήρης και αντικειμενική αντιπροσώπευσή του στις πολιτικές εξελίξεις.

Το σύστημα της απλής αναλογικής, αποδίδοντας «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», καταγράφει την ρεαλιστική πραγματικότητα του πολιτικού σκηνικού, επιμερίζει τις ευθύνες και θέτει κάθε πολιτικό σχηματισμό ενώπιον αυτών των ευθυνών του. Η δημοκρατική λειτουργία του έγκειται στο ότι «εξαναγκάζει» τα κόμματα να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι το καθένα μόνο του στον πλανήτη γη, να σπάσει τα στεγανά της κομματικής του δογματικότητας, και να συνεργαστεί με τους πολιτικούς του εταίρους.

Η φαινομενικά «μικρή» αυτή συμβολή της απλής αναλογικής, δεν είναι καθόλου μικρή για το πολιτικό σύστημα και την ίδια την κοινωνία. Αντίθετα, είτε φανερά είτε υπόγεια, ασκεί μια βαθύτερη επίδραση στο πολιτικό γίγνεσθαι. Το κυριότερο είναι ότι, αποδεχόμενοι οι πολιτικοί σχηματισμοί την ύπαρξη το ένα του άλλου, λειαίνουν κατ’ αυτόν τον τρόπο τον ναρκισσισμό τους, με αποτέλεσμα να καλλιεργήσουν σταδιακά έναν σεβασμό προς την παρουσία και τις απόψεις των ισάξιων άλλων. Εξοικειώνονται, έτσι, προς την κατεύθυνση του ενιαίου στόχου προς τον οποίο οφείλουν να στοχεύουν όλοι: στο κοινό καλό. 

Εκτός από την αναβάθμιση της ποιότητας των σχέσεων μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, η μεγαλύτερη προσφορά της απλής αναλογικής, είναι η δημοκρατική ωρίμανση των πολιτικών αλλά και των πολιτών. Αυτό συνεπάγεται διαβούλευση, διαλεκτική, αλληλοσεβασμός, λείανση των αντιθέσεων, κατανόηση των θέσεων και των προτάσεων του άλλου, και συνύπαρξη προς τον κοινό στόχο. Καλλιέργεια, επομένως, ενός κλίματος συνεργασίας, διαλόγου για το σήμερα και μελλοντικής προοπτικής.

Η απλή αναλογική, λειτουργεί, επομένως, ως άξονας ή ως μέθοδος, για την επεξεργασία των πολιτικών προβλημάτων και για την (επιμερισμένη, έστω) ανάληψη ευθύνης των κομμάτων. Αν, μάλιστα, αυτή η δημοκρατική λειτουργία που επιφέρει η εφαρμογή της απλής αναλογικής, είναι αναγκαία σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία, κατανοεί κανείς πόσο αναγκαία είναι η τήρησή της σε μια χώρα, κατακερματισμένη σήμερα, όπως η Ελλάδα.

Και όμως! Αντί να σπεύσουν όλα τα κόμματα να κατοχυρώσουν επιτέλους ένα μίνιμουμ συνεργασίας μεταξύ τους, αναζητώντας την στοιχειώδη επίλυση των κορυφαίων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα, ερίζουν σαν κοκόρια πάνω στο ρημαγμένο σώμα της Ελλάδας. Μόνος στόχος τους η κομματική περιφρούρηση των ψηφοφόρων και η μεγιστοποίηση των ποσοστών επί της εξουσίας. Η αλαζονεία και η έπαρση, ο αυτοπροσδιορισμός, η κομματική περιχαράκωση, ο μικρομεγαλισμός χαρακτηρίζουν τα περισσότερα πολιτικά κόμματα. Ο κόσμος κουρασμένος, η κοινωνία αποστεωμένη, παρακολουθεί τις ύβρεις, την ανταλλαγή χυδαιότητας, την έλλειψη μιας υποτυπώδους σεμνότητας και το μίσος.

Αυτοί δεν είναι σύμμαχοι, συνεργάτες, συναγωνιστές. Δεν είναι καν ανταγωνιστές. Είναι εχθροί! Ειρωνεύονται, υποτιμούν, απαξιώνουν και μειώνουν ο ένας τον άλλο. Οι πολιτικές διαφημίσεις τεχνολογικά δείχνουν μια άλλη Ελλάδα. Πρακτικά, όμως, το επίπεδο του «πολιτικού διαλόγου» δεν εστιάζεται στην πολιτική, ούτε προτείνει νέες πολιτικές. Το επίπεδο είναι παλιό, μικροαστικό, παλαιοκομματικό, άκρως ατομικό και συμφεροντολογικό . Έτσι θα πάμε στον καινούριο κόσμο;

Συνεπαρμένοι από την εξατομικευμένη μάχη της εκλογής τους, που θα τους προσφέρει πολλά σε ατομικό επίπεδο και θα τους διατηρήσει ή ανεβάσει στην κοινωνική σκάλα, βγήκαν οι περισσότεροι πολιτικοί από την γυάλα της πολιτικής ανυπαρξίας, και είτε εξυβρίζοντας, είτε υποσχόμενοι ασύστολα, ό,τι νάναι, αφυπνίστηκαν μέχρι να εκλεγούν, για να ξαναμπούν μετά στην ίδια χειμερία νάρκη.

Ένα απογοητευτικό πολιτικό επίπεδο, που εκτρέφει και διαιωνίζει, βαδίζοντας προς τα πίσω, τα ίδια ανέμπνευστα συνθήματα. Χρησιμοποιημένα, παρηκμασμένα «ευφυολογήματα», εξυπνακισμοί, κινδυνολογία και βαρετοί μονόλογοι.

Ναι, τώρα που το ξανασκέφτομαι, δεν μπορεί μια απλή αναλογική, από μόνη της, να σώσει ένα διεφθαρμένο ως το κόκαλο σύστημα. Υπάρχει άραγε ειλικρινής διάθεση για αλλαγές; Και είναι επαρκείς οι μεταρρυθμίσεις. Για μια χώρα που βρίσκεται στην εκφυλισμένη περιφέρεια του καπιταλισμού, μόνο οι ριζικές ανατροπές, και οι ριζοσπαστικές παρεμβάσεις στην νοοτροπία, την παιδεία, την ιδεολογία, μπορούν κάτι να αλλάξουν.