Για τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές, στις χώρες του Απόδημου Ελληνισμού

Στην εκλογική αναμέτρηση της 21ης Μάη, ψήφισε για πρώτη φορά και σχεδόν το 80% των 23.000 περίπου εγγεγραμμένων Ελλήνων και Ελληνίδων πολιτών που ζουν στο εξωτερικό.  Αυτοί οι ψηφοφόροι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, 87% των εγγεγραμμένων, προέρχονταν από χώρες της Ευρώπης. 

Αν και η σχετική εκλογική νομοθεσία ήταν κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των περίπου 500.000 Ελλήνων και Ελληνίδων που εκτιμάται πως έφυγαν από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, της δεκαετίας της κρίσης δηλαδή, ελάχιστοι και ελάχιστες από αυτούς και αυτές εξέφρασαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στις εκλογές του Μάη.  Έχει σημασία να αναζητήσουμε τους λόγους αυτής της απουσίας, όμως...  Ακόμη πιο μεγάλη σημασία έχει να τονίσουμε μια άλλη διάσταση αυτής της ιστορικής πρώτης συμμετοχής των αποδήμων Ελλήνων πολιτών, από τον τόπο κατοικίας τους, στις εκλογές της Ελλάδας. Οι Απόδημοι, αναγνωρίζονται και ορίζονται πλέον από την Ελλάδα και για αυτό που είναι ήδη, ούτως ή άλλως. Δηλαδή, είναι πολίτες που συγκροτούν πολιτικές και ιδεολογικές, όχι μόνο πολιτισμικές και γλωσσικές κοινότητες.

Οι εγγραφές και η συμμετοχή εκλογέων από τις υπερπόντιες χώρες του εξωτερικού, δηλαδή την  Αυστραλία, τις ΗΠΑ, και τον Καναδά, όπου υπάρχουν αριθμητικά εύρωστες κοινότητες Ελλήνων και ομογενών, ήταν ιδιαίτερα χαμηλή.  Για αυτό δεν ευθύνεται μόνο η νυν νομοθεσία που διέπει τη συμμετοχή.  Οι «παλαιότερες» και πιο απομακρυσμένες από την Ελλάδα μεταναστευτικές κοινότητες, έχουν αλλάξει εδώ και αρκετές δεκαετίες πολιτισμικά χαρακτηριστικά και ταυτότητα και έχουν γίνει πρωτίστως ελληνικής καταγωγής ομογενείς.  Ομογενείς, που πλέον εκφράζονται πολιτικά μέσα από τα κόμματα και τους φορείς πολιτικής και άλλης εκπροσώπησης των κυρίως κοινωνιών των χωρών μόνιμης διαμονής τους.  Αυτών των κοινωνιών μέλη είναι, σε αυτές τις κοινωνίες και χώρες συμμετέχουν, όταν και αν συμμετέχουν, πολιτικά. 

Κρίμα όμως που αυτή η ιστορική στιγμή και ευκαιρία, για να γίνει μια ουσιαστική προεκλογική συζήτηση για τις σχέσεις Ελλάδας-αποδήμων-ομογενών πήγε χαμένη.  Ούτε τα πολιτικά κόμματα της Ελλάδας, αλλά ούτε και οι ίδιοι οι απόδημοι και οι ομογενείς,  χρησιμοποιήσαν αυτήν την ιστορική πρωτιά του 2023, δηλαδή τη δυνατότητα να ψηφίσουν από τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους για πρώτη φορά, έτσι ώστε να συζητήσουν ουσιαστικά και στρατηγικά για τις σχέσεις τους. Αποτιμώντας το εκλογικό αποτέλεσμα τώρα, στις κοινότητες των Ελλήνων και των Ελληνίδων του εξωτερικού, μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής βασικά σημεία.

Το εκλογικό αποτέλεσμα το διαμόρφωσαν κυρίως οι «νεοφερμενοι/ες», δηλαδή οι Έλληνες και Ελληνίδες πολίτες που μετανάστευσαν τη δεκαετία του 2010.  Για αυτόν πρωτίστως το λόγο, ένα ιστορικό κόμμα της μεταπολίτευσης όπως το ΠΑΣΟΚ, με σημαντική παρουσία στις ελληνικές μεταναστευτικές κοινότητες του παρελθόντος, είναι πλέον ένα μικρό κόμμα του 6,7% στο εξωτερικό.  Επίσης, ενδεικτικά αναφέρω πως οι εκλογικοί αντιπρόσωποι των παραδοσιακών κομμάτων της μεταπολίτευσης στην Αυστραλία (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ), δεν αναγνώρισαν σχεδόν κανένα από τα άτομα που πήγαν να ψηφίσουν στα Ελληνικά Προξενεία της Μελβούρνης και του Σύδνεϋ σε αυτές τις εκλογές...

Αν όμως η νυν εκλογική  νομοθεσία για τους Έλληνες πολίτες μόνιμους κατοίκους του εξωτερικού ήταν πιο φιλελεύθερη... Αν η ψήφος και η ιδιότητα του πολίτη  δεν συνδέονταν με την υποβολή φορολογικής δήλωσης, πράγμα ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ, ενέργεια  που μας γυρίζει στο 19ο αιώνα, πριν την καθιέρωση της καθολικής ψήφου, τότε που αν δεν είχες περιουσιακά στοιχεία δεν είχες και δικαίωμα ψήφου... Αν το δικαίωμα της ψήφου περιορίζονταν μόνο από το χρόνο απουσίας ενός πολίτη από την Ελλάδα, όπως κάνουν χώρες σαν την Αυστραλία για παράδειγμα...Αν διευκολύνονταν η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος,  π.χ. επιστολική ψήφος, μια και υπάρχει ήδη η σχετική συνταγματική πρόνοια...Τότε, η συμμετοχή των μεγάλων, «παλαιών» και γεωστρατηγικά ακόμη σημαντικών ομογενειών χωρών όπως η Αυστραλία, η ΗΠΑ και ο Καναδάς, θα ήταν μεγαλύτερη.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε επίσης εδώ, πως η αριθμητική δύναμη των ιστορικών πολιτικών κομμάτων της Ελλάδας, (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ), όπως προκύπτει από εσωκομματικές και άλλες διαδικασίες και εκδηλώσεις, σε υπερπόντιες χώρες όπως η Αυστραλία φτάνει μέχρι τις λίγες εκατοντάδες ψήφων, μάλλον  αθροιστικά, όταν...  Στην Αυστραλία, στην απογραφή του 2021, ελληνικής καταγωγής δήλωσαν πως είναι περίπου 425.000 άτομα, από τα οποία τα 92.000 έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα. 

Οι ψηφοφόροι των παραπάνω ιστορικών/παλαιότερων  κομμάτων της Ελλάδας, είναι σχεδόν αποκλειστικά άτομα της πρώτης γενιάς, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένα, που διαμορφώθηκαν πολιτικά και ιδεολογικά στη χώρα καταγωγής τους και όχι στις χώρες μόνιμης διαμονής τους.

Ως επίλογο, αλλά και ως θέμα για ουσιαστική μετεκλογική συζήτηση, ας αναρωτηθούμε όλοι και όλες μας το εξής.  Επιθυμούμε στα αλήθεια ως χώρα και ως κοινωνία, την εγγραφή περισσότερων Ελλήνων πολιτών κατοίκων του εξωτερικού στους εκλογικούς καταλόγους της Ελλάδας, γιατί θεωρούμε πως αυτό  βοηθάει συν τοις άλλοις και στη μακροημέρευση μίας πιο ζωντανής σχέσης της Ελλάδας με τους απόδημους και με τους ελληνικής καταγωγής κατοίκους της υφηλίου;  Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που χρειάζεται να τεθεί και να απαντηθεί με ειλικρίνια, από ολόκληρο τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας.