Μία πινακοθήκη των ηλιθίων

Συνήθως τα μεγάλα πλοία σαλπάρουν για τόπους μακρινούς και ονειροπόλους. Κάνοντας υπερπόντια ταξίδια μέσα από τις ανοιχτές και λουλακιές θάλασσες. Ένα τέτοιο ταξίδι έκαναν και η Αλίντα Πασκουάλε και ο Αντρε Ντεντιέ. Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Οι Αλίντα και ο Αντρέ δεν είναι πραγματικοί επιβάτες, αφού δεν γεννήθηκαν από πραγματικούς γονείς. Γεννήθηκαν μέσα στο μυαλό του σπουδαίου συγγραφέα Νίκου Τσιφόρου, ο οποίος πάντα πρέσβευε ότι, “Το μυστικό είναι να μπορεί κανείς να γελά”.

Η Αλίντα και ο Αντρέ λοιπόν, είναι παντελώς άγνωστοι μεταξύ τους. Αφού άλλωστε ο Αντρέ είναι ένας αιώνιος φοιτητής που ζει στο Παρίσι και η Αλίντα μία Ισπανίδα από την Σεβίλλη. Όταν ειδοποιούνται ότι είναι κληρονόμοι του άγνωστου και στους δυο Ιωσία Τέρινγκτον, ταξίδεψαν μέχρι την άλλη άκρη του Ατλαντικού, για να πάρουν την κληρονομιά. Όμως στο κατάστρωμα γνωρίζονται και ερωτεύονται. Και παντρεύονται. Απροσδόκητα ωστόσο εμφανίζεται ο ονειροπόλος κύριος Τέρινγκτον και απαιτεί να χωρίσουν προκειμένου να πάρουν τα χρήματα. Οι ίδιοι αρνούνται. Υπερασπίζοντας έτσι τον φλογερό τους έρωτα. Που δεν υποτάσεται στο συμφέρον. Κι αν ο Ιωσίας Τέρλιγνκτον ήθελε να αποδείξει την ηλιθιότητα των ανθρώπων, μέσα από ένα παράξενο πείραμα που σχεδίασε και βάσει ενός τηλεφωνικού καταλόγου ανάμιξε τυχαία έναν άνδρα και μία γυναίκα. Παράλληλα, αναμιγνύεται όμως στο συγγραφικό “μίξερ” ο έρωτας και το χρήμα, τα ανθρώπινα αισθήματα και η ηλιθιότητα.

Αν και το πρώτο ανέβασμα του έργου αυτού έγινε το καλοκαίρι του 1944, από τον θίασο Μαίρης Αρώνη - Δημήτρη Χορν, στο θέατρο Ακροπόλ και για δεύτερη φορά παρουσιάστηκε το 1955 από τον θίασο Τιτίκας Νικηφοράκη - Νίκου Χατζίσκου εξακολουθεί να είναι διαχρονικό και επίκαιρο. Ούτως ή άλλως η διαμάχη ανάμεσα στο χρήμα και την αγάπη θα είναι αέναη. Μπορεί το χρήμα να τα νικά όλα. Αλλά κατά τον Τσιφόρο δεν τολμά να αγγίξει την αγάπη. Καμία δεσμίδα από χαρτονομίσματα δεν είναι ισχυρότερη από μία  σφιχτή αγκαλιά. Μπορεί το χρήμα να τα νικά όλα, μα ο ήλιος που ανατέλλει κάθε πρωί δεν αγοράζεται. Το χρήμα όλα τα νικά, μιας και ο καθείς από εμάς φοβάται την πείνα. Το ψωμί όμως μπορεί να μοιραστεί στα πέντε και να χορτάσεις. Ποιος όμως θα χορτάσει από αγάπη, όταν οι άλλοι την κρατάνε σφιχτά μέσα στη χούφτα τους και δεν την δίνουνε σαν “φιλάργυροι” των καλών αισθημάτων;

Ας μην ξεχνάμε ότι, μία άλλη φιλαργυρία, που συνδέθηκε και με την προδοσία του Χριστού, χαρακτηρίζεται από τον Απόστολο Παύλο ως ρίζα «πάντων των κακών». Έτσι η πλεονεξία τροφοδοτεί ηθικές εκτροπές, καθώς στο κοινωνικό επίπεδο, καλούμαστε να είμαστε αρωγοί προς τον πλησίον. Αλλά ακόμη και η θεώρηση του χρόνου ως χρήματος κατά την γνωστή ρήση «ο χρόνος είναι χρήμα», εμπορευματοποιεί τον χρόνο και μαζί με αυτόν την ίδια την ζωή του ανθρώπου. Κι αν οι άνθρωποι είχαν συνειδητοποιήσει ότι, το μόνο που κατέχουν είναι λίγος χρόνος θα γίνονταν περισσότερο αλτρουιστές και ουμανιστές. Τα χέρια τους θα ήταν μία τεράστια αγκαλιά που θα χωρούσε μέσα όλο τον κόσμο και δεν θα μετρούσαν αφειδώς τα κέρματα. 

Ο πλούτος και η φτώχεια βέβαια είναι εδώ αν και διαρκώς εκσυγχρονίζονται, ενώ η ανισότητα στον καταμερισμό του πλούτου γίνεται διαρκώς μεγαλύτερη. Και η διαδικασία αυτή διευκολύνεται με την χρηματοοικονομία, δηλαδή την οικονομία με λογιστικό και όχι με παραγωγικό περιεχόμενο, που προωθεί τη φτωχοποίηση των λαών. Κι αν ο Νίκος Τσιφόρος προτάσσει την αγάπη εναντίον του χρήματος, οι σύγχρονες κοινωνίες αποτελούν μία άλλη πινακοθήκη των ηλιθίων, όπου ο σημερινός Αντρέ της διπλανής πόρτας θα θυσίαζε εύκολα την όποια Αλίντα για έναν πακτωλό εύκολου κέρδους. Το χρήμα στις μέρες μας προσλαμβάνει ακόμα και μεταφυσικές διαστάσεις και γίνεται ο Μαμωνάς που αντιστρατεύεται τον Θεό. Οι σύγχρονες κοινωνίες δυστυχώς μοιάζουν να είναι μία πινακοθήκη των ηλιθίων, όπου οι πολίτες τους εγκλωβισμένοι στην τύρβη της καθημερινότητας και την τροχοπέδη των αναγκών αγνοούν πως τα “ακριβότερα” πράγματα δεν έχουν τιμή. Και πως, η αγάπη όσο και να μοιραστεί στο τέλος πολλαπλασιάζεται.

Πόσο υπέροχο να απολαύσουμε Θέατρο ξανά. Η πανδημία μας έκλεισε μέσα. Το ΚΘΒΕ υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του κ. Αστέρη Πελτέκη ανέβασε πρόσφατα το έργο «Η Πινακοθήκη των Ηλιθίων» του Νίκου Τσιφόρου σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία της Ανδρομάχης Χρυσομάλη. Οι θεατές αφέθηκαν στους ήχους αγαπημένων τραγουδιών του παλιού αμερικάνικου κινηματογράφου - με ζωντανή μάλιστα μουσική επί σκηνής - περιπλανήθηκαν στο Παρίσι και τη Σεβίλη και παρακολούθησαν με ανάλαφρη κωμική διάθεση, το αιώνιο δίλημμα ανάμεσα σε δύο πόλους διαφορετικούς. Του έρωτα και της λογικής. Και κάπου στον ωκεανό γίνανε παρατηρητές ενός ιδιόμορφου και εκκεντρικού πειράματος.

Λίλα Βλαχοπούλου, Λευτέρης Δημηρόπουλος, Θανάσης Δισλής, Χριστίνα Ζαχάρωφ, Λευτέρης Λιθαρής, Λίλιαν Παλάντζα, Ρούλα Παντελίδου, Βασίλης Σπυρόπουλος, Γιώργος Σφυρίδης και Στέργιος Τζαφέρης. Οι ταλαντούχοι ηθοποιοί κινούνταν ακατάπαυστα πάνω στο θεατρικό σανίδι σκορπίζοντας την ευθυμία, αλλά και τον προβληματισμό. Στην παράσταση συμμετείχε και ο μουσικός Παναγιώτης Μπάρλας. Η επιτυχία συνεχίζεται και το καλοκαίρι. Ελπίζουμε μόνο να μην επίκειται μία νέα πανδημία.