Το δράμα και η προοπτική της Ελλάδας σε πέντε πράξεις

Πράξις πρώτη

Σάββατο βράδυ και τα εστιατόρια, οι ταβέρνες, τα μεζεδοπωλεία γεμάτα. Παρέες ανθρώπων χαλαρώνουν μετά τη δύσκολη εβδομάδα, γεύονται, πίνουν, γελάνε και συζητούν. Ενίοτε διαφωνούν, φωνασκούν, τα βρίσκουν, ξαναδιαφωνούν.

Τα θέματα των συζητήσεων πολλά. Αυτήν την περίοδο κυριαρχούν τα πολιτικά. Άλλοτε, άλλα. Υπάρχει όμως και ένα θέμα σταθερό σε όλες τις περιόδους. Σαν το αλάτι στο φαγητό. Το χάλι της Ελλάδας.

Όλοι έχουν κάτι να διηγηθούν, κάτι που τους δυσκόλεψε, τους ταλαιπώρησε, τους εξόργισε. Άλλος για τη σύνταξή του που έχει χρόνια να βγει, άλλος για μια περιπέτεια σε νοσοκομείο, άλλος για ένα κρίσιμο δικαστήριο που παίρνει διαρκώς αναβολές. Άλλος για τη μίζα που του ζητήσαν σε κάποια υπηρεσία, για ταλαιπωρία στους δρόμους από πορείες, για ‘κακουχίες’ από ανεπαρκείς δημόσιους λειτουργούς και εκπαιδευτικούς, κλπ κλπ.

Τα παραδείγματα από αντίστοιχες περιπτώσεις σε ευρωπαϊκές χώρες πολλά και οι συγκρίσεις οδυνηρές. Η κατάληξη αυτών των συζητήσεων, πριν αλλάξουν θέμα, κοινή: ‘Τι τα θές, Ελλάδα είναι αυτή…’.  ‘Ελλαδιστάν…! ‘Δεν θα γίνουμε ποτέ κράτος’.

Πράξις δεύτερη

Γιατί δημιουργήθηκαν στη χώρα όλα αυτά τα στραβά; Γιατί καθυστερεί πολύ κάθε εκσυγχρονισμός; Ή δεν γίνεται καν; Δεν μπορούσαν οι κυβερνήσεις; Δεν ήξεραν; Δεν ήθελαν;

Η απάντηση είναι: ‘Διότι υπάρχει το περίφημο πολιτικό κόστος’. Οι αλλαγές θέλουν κότσια. Θέλει να σπάσεις αυγά κατά το λαϊκότερο. Θέλουν ‘Πολιτικούς’. Οι πολίτες θέλουν τις αλλαγές, αρκεί να μην πειράξεις τους ίδιους. Άρα όλοι μαζί δεν θέλουν καμιά. Και είναι έτοιμοι να ‘μαυρίσουν’ την κυβέρνηση που έθιξε και το παραμικρό τους κεκτημένο. Από κοντά και οι συνδικαλιστές που χτίζουν καριέρες, πάνω στην άρνηση. Τα ζητήματα κακοφορμίζουν, τα προβλήματα διαιωνίζονται. Δημιουργούνται συμφέροντα, στεγανά. Οι αντιστάσεις από απλές γίνονται μπετόν. Οι ελάχιστοι μεταρρυθμιστές πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί κουράζονται, φθείρονται, παραδίδονται. Μερικές εξαιρέσεις που χωράνε ίσως στα δάχτυλα ενός χεριού μένουν σαν φωτεινά παραδείγματα.

Πράξις τρίτη

Η δεύτερη θητεία. Ρίχνω μια ματιά στην πολιτική μας ιστορία από τη μεταπολίτευση και μετά. Υπήρξαν αρκετές κυβερνήσεις οι οποίες έκαναν δύο θητείες. Και σκέφτομαι: ‘Ας έκαναν αυτές τουλάχιστον ό,τι έκαναν στην πρώτη τους θητεία, για να ξαναβγούν. Στη δεύτερη θητεία όμως, όταν ποτέ και για κανέναν δεν υπήρξε τρίτη; Δεν θα μπορούσαν να κάνουν μεταρρυθμίσεις, να αγνοήσουν το πολιτικό κόστος, να βοηθήσουν τη χώρα; Να μείνουν στην ιστορία οι πρωθυπουργοί, οι υπουργοί για τις μεταρρυθμίσεις κι ας έχαναν ακόμη και πανηγυρικά και όχι ως κάποιοι που δεν τόλμησαν, φθάρθηκαν και φυσικά δεν απέφυγαν το μοιραίο, όπως κανείς δεν αποφεύγει το θάνατο. Έχασαν τελικά.

Έτσι έμειναν λίγοι, ελαχιστοι στην ιστορία για τις μεταρρυθμίσεις τους. Ποιοι μνημονεύονται; Για τις πρώτες προοδευτικές πολιτικές και το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Α. Παπανδρέου) για το ΑΣΕΠ (Πεπονής – Σιμήτης) για την αντιμετώπιση της ‘Παράγκας’, στο ποδόσφαιρο (Φλωρίδης), για τη Διαύγεια (Γ. Παπανδρέου), για την απελευθέρωση αγορών και για την ΑΑΔΕ (Τρόικα), για την ψηφιοποίηση του κράτους (Μητσοτάκης-Πιερακάκης). Φανταστείτε μια Ελλάδα στην οποία δεν θα είχαν γίνει έστω αυτά.

Υπήρξαν και μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν, όπως ο νόμος Γιαννίτση για το ασφαλιστικό, με αποτέλεσμα την πτώχευση της χώρας λίγα χρόνια αργότερα και ο νόμος Διαμαντοπούλου για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που έμεινε στη μέση. Και μόνο αυτά να είχαν γίνει θα μιλούσαμε τώρα για μια άλλη χώρα.

Πράξις τέταρτη

Και εδώ ερχόμαστε στη νέα, κατά τα φαινόμενα, κυβέρνηση Μητσοτάκη. Θα λειτουργήσει κι αυτή στη δεύτερή της θητεία με μία από τα ίδια; Θα κατεβάσει, μετά από μια αρχική ορμή, ρυθμούς και μολύβια; Θα καταληφθεί από το σύνδρομο της ‘κουτσής πάπιας’ όπως λένε στην Αμερική τη δεύτερη θητεία κάθε προέδρου στην οποία όλα τσουλάνε αργά;  Ή θα είναι η πρώτη κυβέρνηση η οποία θα λειτουργήσει αλλιώς. Η οποία θα τρέξει αντί να ‘λουφάρει’. Η οποία θα εντείνει αντί να φρενάρει. Η οποία θα αγνοήσει το πολιτικό κόστος, θα σπάσει τα αυγά, θα μείνει στην ιστορία. Κι ας έχει μεγάλη φθορά. Κι ας χάσει στις μεθεπόμενες εκλογές με διαφορά. Αν θέλετε όμως την άποψή μου, εφ’ όσον κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα όπως το ξερό χώμα τη βροχή, μπορεί και να ξαναβγεί. Για πρώτη φορά…

Πράξις Πέμπτη

Στο σημερινό τοπίο υπάρχουν, όπως είναι φυσιολογικό, κάποιες διαφορές σε σχέση με το παρελθόν.

• Το πρώτο είναι η ανάγκη αλλαγών και εκσυγχρονισμού. Μεγαλύτερη από ποτέ. Ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι, όπως απέδειξε και το δυστύχημα των Τεμπών και όχι μόνο. Η καθυστέρηση της χώρας σε πολλούς τομείς, οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα περιβαλλοντικά ζητήματα κάνουν τα περιθώρια ασφυκτικά.
• Το δεύτερο είναι ότι η παρούσα κυβέρνηση έδωσε κάποια δείγματα μεταρρυθμιστικής πολιτικής στην πρώτη θητεία της. Έκανε λιγότερες από όσες έπρεπε, λιγότερες από όσες ήθελαν οι πολίτες με εκσυγχρονιστική αντίληψη οι οποίοι την ψήφισαν, αλλά έκανε.

Οπότε το θέμα μπαίνει ξεκάθαρα. Θα κάνει περισσότερες τώρα ή θα σταματήσει; Θα φοβηθεί ή θα τολμήσει; Θα διαχειριστεί ή θα οδηγήσει τη χώρα σε μια νέα εποχή;

Η υπόσχεση

Ο Μητσοτάκης, ξεκάθαρα υπόσχεται την πρώτη απάντηση από τις δύο, στα παραπάνω ερωτήματα. Υπόσχεται ότι σ’ αυτή τη δεύτερη θητεία θα αγνοήσει το πολιτικό κόστος, θα αλλάξει την Ελλάδα κι ας μην ξανακερδίσει. Προφανώς έχει εντοπίσει τους τομείς, έχει ήδη δουλέψει, ίσως έχει ήδη στο μυαλό του την ομάδα.

Σε ορισμένα πράγματα έδωσε και συγκεκριμένες και μετρήσιμες υποσχέσεις, που δεν δίνουν ποτέ οι πολιτικοί προτιμώντας την ασάφεια. Για παράδειγμα, ότι στο τέλος της τετραετίας θα φέρει την τελεσίδικη απονομή δικαιοσύνης στο μέσο όρο της Ευρώπης που είναι 500 μέρες. Είπε και πώς θα το κάνει. Για να δούμε…

Η δυνατότητα

Όση διάθεση να έχει για όλα αυτά θα χρειαστεί δύναμη στη Βουλή. Διότι μεταρρυθμίσεις με 151 βουλευτές δεν γίνονται. Χρειάζονται 155 ίσως 160 και πάνω. Το θέμα λοιπόν δεν είναι αν θα είναι παντοδύναμος και αλαζονικός, που λέει η αντιπολίτευση, ούτε τα της αντιπολίτευσης, αλλά αν θα είναι δυνατός, ικανός να κάνει αλλαγές. Αλλαγές έχει ανάγκη η χώρα. Αυτός κέρδισε την εμπιστοσύνη και την εντολή των πολιτών για να τις προχωρήσει.  Πρέπει να έχει όμως και τα ..’εργαλεία’.

Το κέντρο

Τον Μητσοτάκη τον βγάζει το κέντρο. Το παρακάτω γράφημα στο οποίο φαίνεται η εξέλιξη των ψήφων στις τελευταίες εκλογές το δείχνει ξεκάθαρα. Το κεντρώο κίτρινο κουτάκι, του 2015, έγινε όλο δικό του και του δίνει την πλειοψηφία. Αυτό τον έβγαλε και το 2019 και τώρα. Απορροφά και τις απώλειές του από τα δεξιά. Και οι πολίτες αυτοί, οι κεντρώοι, απαιτούν μεταρρυθμίσεις περισσότερο όλων. Και είναι οι μόνοι που θα τις στηρίξουν.

Εγώ πιστεύω ότι ουαί και αλίμονο για τη χώρα αν δεν γίνουν και τώρα μεταρρυθμίσεις, ουαί και αλίμονο για τον Μητσοτάκη αν δεν τις κάνει αλλά και ουαί και αλίμονό του αν δεν ικανοποιήσει πλήρως το κεντρώο κομμάτι του αυτή τη φορά.