Αλέξης Τσίπρας. Τραγικός ήρωας ή αποδιοπομπαίος τράγος;

Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα συνιστούσε έναν μονόδρομο, καθώς είχε εισέλθει, πλέον, σε ένα αδιέξοδο, και ό,τι άλλο κι αν έκανε θα ήταν ανεπαρκές. Όσο οδυνηρό ή προωθημένο κι αν ήταν για ορισμένους αυτό το βήμα, έπρεπε επομένως οπωσδήποτε να γίνει. Ήταν αυτονόητο. Μόνο έτσι θα εξιλεωνόταν ο ίδιος απέναντι στη διάψευση των προσδοκιών που είχε προκαλέσει.

Με την παραίτησή του ο Τσίπρας έμοιασε κάπως με τραγικό ήρωα, ο οποίος αρχίζει τον αγώνα, συνενώνει αντιθετικές δυνάμεις, και συγκρούεται, φθάνοντας τη μάχη ως την ακμή της. Ωστόσο, σταδιακά, ασθμαίνει, εξασθενεί, και χάνει τις αντοχές του. Κι ενώ οι δικοί του άνθρωποι πίστευαν ότι έχει τις προϋποθέσεις να τους οδηγήσει στη νίκη, εκείνος διασκορπίζεται εις τα εξ ων συνετέθη, και οδηγείται στην μοιραία και καθαρτική πτώση.

Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν τυχαία. Τα λάθη που συνετέλεσαν στην πτώση του ήταν πρωτίστως δικά του, και κανείς δεν μπορεί να υποβαθμίσει τις ευθύνες του. Κακές εκτιμήσεις, αμεθόδευτη διαχείριση της καιρικότητας, αναξιοποίητες συγκυρίες, λόγος στερεοτυπικός, και υπερβολική (large) υποστήριξη ορισμένων δήθεν μοντέρνων απόψεων. Άστοχη ψηφοθηρική συνεργασία με ορισμένα πρόσωπα, προβεβλημένα μεν, μη έχοντα σχέση με αριστερή πολιτική δε. Μια στάση ασαφής και αμφιλεγόμενη, εξ αιτίας της οποίας έχασε το πιο σπουδαίο προσόν ενός ηγέτη: την επαφή του με τον ίδιο το λαό.

Του δόθηκε μια μεγάλη ευκαιρία του Τσίπρα, και την έχασε. Δεν χωρεί, επομένως, αμφιβολία για την αναγκαιότητα της παραίτησής του. Το αν η κληρονομιά που άφησε είναι γόνιμη ή όχι,

θα φανεί εν καιρώ. Αν, δηλαδή, κατάφερε να ενσπείρει έναν ποιοτικό λόγο ή όχι στον πολιτικό του χώρο, αυτό θα το δείξουν οι εξελίξεις. Που προχωρούν με αδυσώπητα ραγδαίο τρόπο, ανεξάρτητα από την προσωπική πορεία ή το τραύμα του καθενός.

Ένας ακόμη παράγοντας που συνέβαλε στην έξοδο του Τσίπρα από την θέση της ηγεσίας του κόμματός του, ήταν η εμφανής ανεπάρκεια αριθμού στελεχών του να τον συνδέσουν με την ρεαλιστική πραγματικότητα. Αντίθετα, άλλοι, υποκινούμενοι από τη μικροαστική ιδιότητα της ευνοιοκρατίας, τον αποκοίμισαν με κολακείες. Άλλοι, έχοντας καβαλήσει το καλάμι - όπως θα έλεγε και ο Ηρόδοτος - αντιμετώπισαν την επικαιρότητα με υπερβολική έπαρση, θέτοντας με ανόητο κρότο τον εαυτό τους στο ρόλο του ηγέτη. Και στο σημείο αυτό η ανοχή του κόμματος λειτούργησε εις βάρος του.

Η αποδόμηση του Τσίπρα δεν έγινε, απρόσμενα, στις τελευταίες εκλογές. Είχε γίνει από καιρό, τουλάχιστον από το 2019. Ο κόσμος εξέφραζε, πλέον, ένα μένος, το οποίο δεν ήταν «αριστερό», αλλά ήταν απολύτως προσωπικό. Ακόμη και στην αναφορά του ονόματός του η λαϊκή συνείδηση αντιδρούσε με άρνηση, σε βαθμό που προξενούσε εντύπωση. Η λαϊκή αντίδραση αποτύπωνε μια έντονη απογοήτευση και δυσπιστία. Δεν μπορεί οι συνεργάτες του να μην είχαν πάρει χαμπάρι. Δεν μπορεί ο ίδιος να είχε πλήρη άγνοια. Αν, όντως, δεν είχαν συνειδητοποιήσει την αναξιοπιστία με την οποία αντιμετώπιζε ο κόσμος τον Τσίπρα ή περίμεναν άλλη εξέλιξη, τότε επιβεβαιώνεται ότι ήταν μακριά από τη λαϊκή αίσθηση.

Εκτός όμως από τα παραπάνω, ο σημαντικός και ίσως καθοριστικός παράγοντας για την σχεδόν εξαναγκαστική «αποπομπή» του Τσίπρα, είναι το ίδιο το σύστημα, που για άλλη μια φορά, αποδεικνύει την παντοδυναμία του. Τηλεοπτικά κανάλια, εφημερίδες, δημοσιογράφοι, εκπομπές κι αφιερώματα, κομματικά επιτελεία, είχαν στραφεί από καιρό εναντίον του, μανιωδώς, με στόχο την εξόντωσή του. Δεν υποστηρίζει κανείς ότι ο ίδιος επρόκειτο για ένα αλάνθαστο αγιόπαιδο. Η διόγκωση όμως των λαθών, η εμμονή στο λάθος, η απόλυτη απόρριψη κάθε κίνησης και κάθε λέξης του, η αδιάκοπη επίκριση, έκρυβαν την επιμονή του

συστήματος να εκβράσει» από τους κόλπους του έναν ενοχλητικό αντίπαλο, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη συνέχειά του.

Έπρεπε να βρεθεί, άλλωστε, ένας αποδιοπομπαίος τράγος, στον οποίο, από παλιά, φόρτωνε η κοινωνία όλα της τα κρίματα. Τα χρόνια εκείνα ο «φαρμακός», ή το «κάθαρμα», ενδυόταν κάθε μίασμα και αμαρτία της κοινότητας. Τον χτυπούσαν και τον αποδοκίμαζαν όλοι, καθώς καθάριζε την κοινωνία από το ομαδικό κακό, και δια της θυσίας του επερχόταν η κοινωνική κάθαρση. Ο αποδιοπομπαίος τράγος, θύτης και θύμα μαζί, σε μια εξιλαστήρια τελετή εξόρκιζε, εκδιωκόμενος, τα επαπειλούμενα κατά της κοινότητας δεινά και την ατομική ή ομαδική ενοχή του.

Έτσι και ο Τσίπρας. Είναι ο μοναδικός, ο οποίος ευθύνεται για όλα! Κανένας άλλος δεν φταίει για τις αποτυχίες όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Για τις ληστρικές επιθέσεις τους εναντίον του λαού. Για την τεράστια φοροδιαφυγή και το μαύρο χρήμα. Για την ισοπέδωση της ισότητας και της δικαιοσύνης. Για την κακομοιριά και την διαφθορά της Ελλάδας σε όλους τους τομείς. Για τα άθλια νοσοκομεία, τις οικονομικές πτωχεύσεις της χώρας, τα μνημόνια, τα δάνεια. Για τα παιδιά μας, που αναγκαστικά φεύγουν εκτός Ελλάδας. Χαρείτε, επομένως, γιατί ο απόλυτος φταίχτης παραιτήθηκε.

Ο «βάρβαρος» ηγέτης, με την τοξικότητα, έφυγε από το προσκήνιο. Τώρα, συνεπώς ανοίγει ο δρόμος και όλα θα γίνονται απρόσκοπτα. Η πολιτική καθαρότητα θα λάμψει, κι οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των κομμάτων θα διεξάγονται με τακτ και ευγένεια. Όλα τα προβλήματα θα επιλυθούν, τα σχολεία θ’ ανθίσουν από γνώσεις, τα νοσοκομεία θα μοσχοβολούν. Μπορείτε να κοιμάστε ήσυχοι, γιατί μια ιδανική περίοδος αρχίζει. Ζήτω ο Καίσαρ!

Επιλεγόμενα

«Και τώρα, τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους; Ο άνθρωπος αυτός (ο Τσίπρας) ήταν μια κάποια λύση»... Το ποίημα αυτό («Περιμένοντας τους βαρβάρους», Κωνσταντίνος Καβάφης)

συμβολίζει πολλά: την ανάγκη επιστροφής σε μια απλούστερη μορφή διαβίωσης από αυτήν της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (της απραξίας των Συγκλητικών, της αδιαφορίας για το λαό υπάτους και τους πραίτορες). Εξάλλου, υπονοεί και την ανάγκη αναστροφής της ατμόσφαιρας πλήξης, φθοράς και αδράνειας που πλήττει την κοινωνία εκείνη, η οποία φαινομενικά έχει φτάσει στο απόγειο της «ανάπτυξής» της, αλλά στην πραγματικότητα οδηγείται αναπόφευκτα στην παρακμή…

Οι βάρβαροι συμβολίζουν την βαθύτερη ανάγκη των ανθρώπων για τη λυτρωτική επιστροφή σε μια προγενέστερη βαθμίδα, όπου όμως οι συνθήκες ζωής είχαν στοιχεία συνύπαρξης και ανθρωπιάς. Μέσα στην ανία της εντυπωσιακής αλλά επιφανειακής λάμψης των Αυτοκρατόρων και της Δυναστείας τους οι άνθρωποι χάνουν τον ενθουσιασμό και την ευχαρίστηση από τα απλά στοιχεία που προσφέρει η ζωή, και επιζητούν μια ριζική απλοποίηση και ουσιαστικοποίηση της ζωής τους, που μόνο οι «βάρβαροι» έχουν και μπορούν να τους προσφέρουν…