Η χώρα καίγεται και βουλιάζει και η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την επενδυτική βαθμίδα

Σύμφωνα με τη συμβατική σκέψη, η πρώτη δουλειά κάθε κυβέρνησης είναι να παρέχει ασφάλεια στους πολίτες. Κατά πόσο συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με αυτήν την άποψη, δεν είναι της παρούσης. Εκείνο όμως που σήμερα εμφανίζεται ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας είναι ότι οι άνθρωποι και το φυσικό και αστικό τους περιβάλλον έχουν καταστεί εντελώς απροστάτευτα από μία κυβέρνηση που έχει επανεκλεγεί με σύνθημα την εγγύηση της ασφάλειάς τους. “Είμαι έτοιμος να οδηγήσω την χώρα με ασφάλεια”, δήλωνε το 2019 ο κ. Μητσοτάκης, ενώ πριν τις φετινές εκλογές πάλι διαβεβαίωνε ότι: “Πρώτη προτεραιότητα η ασφάλεια όλων μας”. Ακόμη και η βουλευτής ΝΔ στην Καρδίτσα, μια πόλη που πνίγεται σήμερα στις λάσπες, έλαβε το 43% στην περιφέρειά της τον Ιούνιο με σύνθημα, “Κυριάκος Μητσοτάκης: Εγγύηση για την ασφάλεια... της χώρας”.

Το απελπιστικό στοιχείο στη δίμηνη τραγωδία που ζούμε είναι ότι το ξεχαρβάλωμα της κυβέρνησης και της κρατικής μηχανής υφίσταται σε όλα τα επίπεδα της προστασίας του πολίτη. Οι καταστροφές που έπληξαν τη χώρα μετά τις εκλογές δεν ήταν μόνο οι πολύνεκρες πυρκαγιές του Ιουλίου-Αυγούστου και η κακοκαιρία Daniel. Στις παραλίες, όπου δεν υπάρχει ναυαγοσωστική προστασία, πνίγηκαν αυτό το καλοκαίρι σχεδόν 350 άτομα. Στα νησιά, λόγω ελλείψεως προσωπικού στα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ, πέθαναν αρκετοί συμπολίτες μας διότι δεν έφτασαν εγκαίρως στο νοσοκομείο. Τον Αύγουστο, δολοφονήθηκε ο Μιχάλης Κουτσούρης διότι 100 ακροδεξιοί χούλιγκαν από την Κροατία, γνωστοί στις Αρχές, μπήκαν στη χώρα ανενόχλητοι και ξέφυγαν από το βλέμμα της αστυνομίας στο κέντρο της Αθήνας. Την περασμένη εβδομάδα, σκοτώθηκε στον Πειραιά ο Αντώνης Καρυώτης, σπρωγμένος από μέλη του πληρώματος της Blue Horizon, ενώ οι υπάλληλοι του Λιμενικού απουσίαζαν. 

Για όλες αυτές τις αλλεπάλληλες αποτυχίες, που ξεκινούν από το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, δεν φταίει πρωτίστως ούτε η κλιματική αλλαγή ούτε και κάποια “αναποδιά” (όπως είπε, και κατόπι το αναίρεσε, ο κ. Μητσοτάκης). Οι πραγματικές αιτίες τους διαχέονται σε όλα τα επίπεδα της κυβερνητικής πολιτικής και της δημόσιας διοίκησης: από την πρόληψη μέχρι την αξιολόγηση, κι από τη βάση της κρατικής μηχανής μέχρι την κορυφή του υπουργικού συμβουλίου.

Με άλλα λόγια, η αδυναμία ελέγχου των πυρκαγιών και των πλημμύρων δεν οφείλεται μόνο στη σοβαρή απουσία πυροσβεστικών μέσων και αντιπυρικών ζωνών ή στη σκανδαλώδη ανεπάρκεια αντιπλημμυρικών έργων. Ασφαλώς υπάρχουν εγκληματικές ελλείψεις στην πρόληψη και στις υποδομές, συχνά λόγω εκτεταμένης διαφθοράς στη διαχείριση κονδυλίων, όπου καταγγελλονται πρακτικές μαφίας και παρακρατικής ασυδοσίας. Ταυτόχρονα, υπάρχει και προφανής αδυναμία λειτουργικότητας και συντονισμού την ώρα της αντιμετώπισης των κρίσεων. Αυτό οφείλεται είτε στην ανεπάρκεια εκπαιδευμένου και έμπειρου προσωπικού, είτε στην κακή και διαβρωμένη ηγεσία των σωμάτων, που συχνά διορίζεται με προσωπικά ή/και κομματικά κριτήρια και όχι με βάση την προσφορά και τον επαγγελματισμό της στο πεδίο της διάσωσης.  

Τέλος, η μεγαλύτερη ίσως αποτυχία υπάρχει στο επίπεδο της μεταεπιχειρησιακής αξιολόγησης και της αποτίμησης λαθών. Μια ένδειξη της αδιαφορίας στον κρίσιμο αυτόν τομέα φάνηκε στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή για τις πυρκαγιές. Εκεί ο πρωθυπουργός επιδόθηκε σε μια επικοινωνιακή παράσταση αποποίησης ευθυνών, με μόνο σκοπό να αποφύγει το πολιτικό κόστος. Έτσι, προσπέρασε το γεγονός ότι φέτος, σε αντίθεση με το 2021, χάθηκαν τελικά δεκάδες ανθρώπινες ζωές, και αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη για την προαγωγή από την κυβέρνησή του στελεχών της Πυροσβεστικής που διώκονται δικαστικά για το ρόλο τους στο Μάτι. Απαξιώνοντας κάθε κριτική ως προϊόν “μικρόψυχων κομματικών διαιρέσεων”, παρουσίασε τα πάντα ως καλώς καμωμένα, και φάνηκε να αγνοεί βασικά στοιχεία για τον ύποπτο ρόλο υψηλόβαθμου στελέχους της Πυροσβεστικής στο Μάτι. Κι ως να μην έφτανε αυτό, υπερασπίστηκε την άγνοιά του μέχρι τέλους: “Δεν ξέρω αν είναι έτσι”, είπε. “Αυτή είναι η πληροφόρηση την οποία έχω εγώ, αλλά δεν είναι και δικιά μου δουλειά”! Με τέτοια αλαζονική προσέγγιση στην αποτίμηση των καταστροφών, πώς είναι δυνατό ποτέ κυβέρνηση και κράτος να διδαχθούν κάποτε από τα λάθη τους;

Παρόμοια επικοινωνιακή διαχείρηση υπήρξε και στις δηλώσεις του πρωθυπουργού για τις πλημμύρες στη Θεσσαλία. Κι εκεί απέφυγε επιμελώς να αναφερθεί στους 15 νεκρούς, αλλά δεν ξέχασε να πανηγυρίσει, πάνω στην ώρα του θρήνου και της οργής, την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την ελληνική οικονομία. Τέτοια ήταν η αμηχανία του ατυχέστατου αυτού πανηγυρισμού, ώστε αμέσως μετά ομολόγησε: “Προφανώς αυτό είναι το τελευταίο που μπορεί να ενδιαφέρει τους πολίτες εδώ στη Θεσσαλία”. Την ώρα που βουλιάζει η χώρα, αυτό είναι το τελευταίο που ενδιαφέρει και όλη την Ελλάδα.

Η αγανάκτηση της κοινωνίας από τις αλλεπάλληλες κυβερνητικές αποτυχίες είναι τόσο γενικευμένη, ώστε σε φιλοκυβερνητικούς τηλεοπτικούς σταθμούς όπως ο ΣΚΑΙ, οι παρουσιαστές χλευάζουν πλέον ανοιχτά το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας: “Αυτό που δεν υπάρχει;”, είπαν τις προάλλες και γέλασαν μαζί. Άλλος δημοσιογράφος του ίδιου σταθμού, γνωστός για τον φανατισμό του υπέρ της ΝΔ, δήλωσε με αγωνία ότι υπάρχει “γενικό ξεχαρβάλωμα” στη χώρα, τονίζοντας ότι “το τελευταίο δίμηνο η κυβέρνηση τα έχει χαμένα”. Ο ίδιος πρότεινε, μάλιστα, ότι αν δεν μπορεί ο κ. Μητσοτάκης, τότε πρέπει “να έρθει άλλος από την κυβέρνηση να αναλάβει να μαζευτεί αυτό το χάλι”. Όταν ένας νεοεκλεγμένος πρωθυπουργός, με τεράστια διαφορά ψήφων από την αξιωματική αντιπολίτευση, δέχεται δύο παραιτήσεις υπουργών στο πρώτο δίμηνο της θητείας του, και υποβάλλεται σε τέτοια κριτική από τα πλέον πιστά σε αυτόν ΜΜΕ, τότε τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά. Το χειρότερο όμως είναι ότι, με την αλαζονεία που τον διακατέχει, δύσκολα θα ανακόψει αυτόν τον κατήφορο.

Αναπληρωτής Καθηγητής πολιτικών επιστημών. Βουλευτής Επικρατείας της Πλεύσης Ελευθερίας.