Ακόμη μία σύνοδος για την οδυνηρή κλιματική κατάσταση

Στις 30 Νοεμβρίου ξεκινάει η σύνοδος για το κλίμα του ΟΗΕ, COP28, στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Για την προετοιμασία των εγκαταστάσεων εργάστηκαν μεταξύ άλλων μετανάστες εργάτες από την Αφρική και την Ασία. Σύμφωνα με μαρτυρίες, κάποιοι απ' αυτούς εργάζονταν κάτω από αφόρητες θερμοκρασίες 42^οC―μια ειρωνική πλευρά της συνόδου για τον περιορισμό της κλιματικής υπερθέρμανσης.  

Οι οιωνοί δεν είναι ιδανικοί για τη σύνοδο. Το υπαρξιακό ζήτημα της κλιματικής κρίσης βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και ο προεδρεύων της συνόδου, Αλ Τζαμπέρ, είναι διευθύνων σύμβουλος της εθνικής εταιρείας πετρελαίου των ΗΑΕ, ADNOC, η οποία επενδύει στην αύξηση των εξορύξεων που θα επιδεινώσουν το κλίμα περαιτέρω. 

Το σημαντικότερο ζήτημα όμως είναι η στάση των ηγετών που θα συμμετάσχουν, η πλειοψηφία των οποίων είναι αμφίβολο αν έχει την απαιτούμενη περιβαλλοντική και κοινωνική ευαισθησία. Όλοι θα εκφωνήσουν ωραίους λόγους για το επείγον της κατάστασης αλλά λίγοι θα προχωρήσουν με έργα απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα ή τον έλεγχο των εταιρειών που ρυπαίνουν υπερβολικά αποκομίζοντας αισχρά κέρδη εις βάρος μας.  

Πολλοί από τους ισχυρούς και πλούσιους πιστεύουν ότι οφείλουν τη θέση τους στη  μοναδικότητά τους, άσχετα αν αρκετοί την απέκτησαν κληρονομικώ δικαίω. Οι άνθρωποι αυτοί συναναστρέφονται τους ομοίους τους οι οποίοι κατασκευάζουν έναν απομονωμένο περίγυρο ανωτερότητας. Βλέπουν τα προβλήματα του κόσμου μέσα από τον δικό τους παραμορφωτικό φακό. Δεν συναναστρέφονται την άρρωστη που χάνει το σπίτι της για κάποιο μικρό χρέος, τον φτωχό συνταξιούχο ή τον ντελιβερά που αδυνατεί να ψωνίσει τα απαραίτητα και δεν συνομιλούν με τον απελπισμένο νέο που διαδηλώνει στον δρόμο για το κλίμα έχοντας αποφασίζει να μην δημιουργήσει οικογένεια γιατί δεν πιστεύει ότι έχει μέλλον. Η αλαζονεία είναι το μεγαλύτερο γνωστικό εμπόδιο κατανόησης του κόσμου. 

Πολλοί θα τονίσουν στη σύνοδο τη σημασία της προσαρμογής στην κλιματική κρίση. Αλλά καθώς είπε ο πρώην σύμβουλος του Ομπάμα, Χόλντρεν, χωρίς περιορισμό των εκπομπών [πρωτίστως απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και παύση των νέων εξορύξεων] η προσαρμογή είναι ο ευφημισμός της συμφοράς. 

Κάποιοι πιστεύουν ότι οι μηχανισμοί της αγοράς θα επιλύσουν αυτόματα το πρόβλημα με τη σωστή κατανομή τιμών και την απουσία κυβερνητικών ελέγχων. Είναι μεγάλο αυτό το κεφάλαιο αλλά θα πω μόνο ότι αδυνατώ να κατανοήσω πώς η αγορά θα αποκαταστήσει τους λιωμένους πάγους της Γροιλανδίας και της Δυτικής Ανταρκτικής, πώς θα επαναφέρει στη ζωή τα είδη που η κλιματική αλλαγή εξαφανίζει, πώς θα επαναφέρει στη ζωή τους συνανθρώπους μας που πνίγονται ή καίγονται ή πεθαίνουν από νόσους που προκαλεί η υπερθέρμανση. 

Όσο για τους νέους που διαδηλώνουν ειρηνικά σε όλες τις χώρες για το κλίμα, η ηγετική τάξη έχει τον τρόπο της να τους επαναφέρει στον ορθό δρόμο μέσω νόμων και βίαιης αστυνόμευσης επειδή αισθάνεται ότι απειλείται η εξουσία της. Από τον Καναδά έως τη Λατινική Αμερική και από την ΕΕ έως την Αυστραλία είναι πλέον σύνηθες να συλλαμβάνονται διαδηλωτές και να κατηγορούνται για τρομοκρατία, καταστροφή δημόσιων υποδομών, παράνομη συνάθροιση, παρακώλυση συγκοινωνιών, ακόμη και φοροδιαφυγή. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Γκουτέρες, έθεσε το ζήτημα εύγλωττα, ως συνήθως: "Οι ακτιβιστές του κλίματος χαρακτηρίζονται εξτρεμιστές, αλλά οι πραγματικά επικίνδυνοι εξτρεμιστές είναι οι χώρες που αυξάνουν την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Η επένδυση σε νέες υποδομές ορυκτών καυσίμων είναι ηθική και οικονομική τρέλα".  Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των εταιρειών που καταστρέφουν το κλίμα δεν συλλαμβάνονται ποτέ για τρομοκρατία.  

Σύμφωνα με την έκθεση State of Climate Action 2023 που δημοσιεύθηκε στις 14 Νοεμβρίου, για να αποφευχθούν οι πλέον καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης ο άνθρακας πρέπει να καταργηθεί σταδιακά επτά φορές ταχύτερα από ό,τι τώρα, η αποδάσωση να μειωθεί τέσσερις φορές ταχύτερα και οι δημόσιες συγκοινωνίες να αναπτυχθούν έξι φορές ταχύτερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί την κλιματική κρίση κυρίαρχο ζήτημα δημόσιας υγείας. Ένας εκπρόσωπος του Οργανισμού δήλωσε πρόσφατα ότι οι πολιτικοί που καθυστερούν την κλιματική δράση πρέπει να προετοιμαστούν να ζήσουν με τις συνέπειες των επιλογών τους. 

Θα ακούσουμε ωραίους λόγους από τους ισχυρούς της γης στην COP28. Μικρή πρόοδος θα σημειωθεί, αλλά μόνο μικρή. Γρήγορα θα επιστρέψουμε στην καθημερινότητα. Και οι νέοι θα συνεχίσουν να διαδηλώνουν και να συλλαμβάνονται. Μιλώντας για νέους, η UNICEF έχει εκτιμήσει ότι 43 εκατομμύρια παιδιών έχουν εκτοπιστεί στα τελευταία έξι χρόνια λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων, κυρίως στην Αφρική και στις νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού. Είναι πολύ δύσκολο ένας ισχυρός και πλούσιος να αποκτήσει ενσυναίσθηση για την πλειοψηφία και να αποδεχθεί ότι ο πλούτος του θίγει κυρίως τους φτωχούς και τους αδυνάτους. Πώς το είχε πει ο Χριστός;  ευκοπώτερόν έστι κάμηλον διά τρυπήματος ραφίδος διελθεϊν 'η πλούσιον εις την βασιλείαν του Θεού εισέλθεϊν.