Ηθικές Επικρίσεις και Διαφήμιση

Αναφέρονται πολλές επικρίσεις για την διαφήμιση, πολλοί υποστηρίζουν ότι δημιουργεί πλασματικές ανάγκες και υπερκατανάλωση στους πολίτες που επιβαρύνουν τόσο τους ίδιους (παχυσαρκία) όσο και το περιβάλλον,  άλλοι ότι υπερβάλλει με το να προβάλλονται μέσα από την διαφήμιση εξιδανικευμένα πρότυπα και τρόποι ζωής με αποτέλεσμα να δημιουργείται επιπρόσθετο άγχος στους ανθρώπους να τα ακολουθήσουν. Άλλη κρητική που ασκείται είναι ότι κάποιες διαφημίσεις είναι παραπλανητικές όταν λένε την μισή αλήθεια προβάλλοντας για παράδειγμα την απόλαυση και όχι τις πολλές θερμίδες, επίσης το γεγονός ότι εξαιτίας του κόστους της διαφήμισης αυξάνεται η τελική τιμή των προϊόντων και τέλος υπάρχουν και οι επιβλαβείς διαφημίσεις που απευθύνονται σε παιδιά, προβάλλουν ρατσιστικά ή σεξιστικά πρότυπα, ή διαβάλλουν τον αντίπαλο, όπως στην πολιτική διαφήμιση, στα όρια του νόμου.  

Για τις επιβλαβείς διαφημίσεις υπάρχει το ρυθμιστικό πλαίσιο της πολιτείας, οι αυτορυθμιστικοί κανόνες δεοντολογίας των διαφημιστών και φυσικά τα θετικά και αρνητικά κίνητρα που θεσπίζει η πολιτεία σε περίπτωση βλάβης ή για την αποφυγή βλάβης, για τις επιχειρήσεις. Για τις άλλες όμως περιπτώσεις οι απαντήσεις στις επικρίσεις είναι οι εξής: Καταρχήν ο καταναλωτής σήμερα δεν είναι παθητικός με να τα δέχεται ότι του προβάλλεται άκριτα, είναι πιο έξυπνος, με περισσότερες γνώσεις και πληροφορίες και πιο ενεργός. Έχει μεγαλύτερη γνώση, λόγω των πολλών πηγών ενημέρωσης και επικοινωνίας που διαθέτει, όπως με την αυξημένη συμμετοχή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην διάδοση των νέων από στόμα σε στόμα. Ειδικά στον ψηφιακό κόσμο ο καταναλωτής μπορεί να διερευνά και να συγκρίνει ευκολότερα.

Η υιοθέτηση καταναλωτικών προτύπων εξαιτίας της διαφήμισης αποτελεί ένα πολύ αδύναμο επιχείρημα καθώς ο τρόπος ζωής των πολιτών δεν διαμορφώνεται μόνο εξαιτίας της διαφήμισης, αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια αυξητική τάση του επονομαζόμενου «ηθικού καταναλωτή».  Ο ηθικός καταναλωτής μπορεί να είναι από εκείνον τον πολίτη που απλώς μποϋκοτάρει διεφθαρμένες επιχειρήσεις, εκείνου που αγοράζει ηθικά προϊόντα (βιολογικά, που δεν παράγονται με παιδική εργασία, δεν δοκιμάζονται σε ζώα, δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον)  ή από ηθικές επιχειρήσεις που έχουν διακριθεί για το καλό τους εργασιακό περιβάλλον, με σεβασμό στη διαφορετικότητα, με προσφορά και φιλανθρωπία στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία, με οικολογικό πρόσημο μέχρι εκείνου που ακολουθεί ένα στυλ ζωής χωρίς υπερκατανάλωση, ανακυκλώνει, μειώνει τον όγκο των σκουπιδιών, μειώνει το διοξείδιο του άνθρακα με τον τρόπο που μετακινείται, επαναχρησιμοποιεί ρούχα, εξοικονομεί ενέργεια και πολλά άλλα. Με αυτό τον τρόπο δεν ωφελείται μόνο ο καταναλωτής αλλά και το σύνολο της κοινωνίας.

Σχετικά με το κόστος της διαφήμισης, οι επιχειρήσεις όταν διαφημίζονται εκπέμπουν ένα σήμα στους καταναλωτές, ότι θέλουν να μείνουν μακροχρόνια στην αγορά με τα ποιοτικά προϊόντα τους και ότι δεν λειτουργούν καιροσκοπικά, αφού το διαφημιστικό κόστος είναι μη ανακτήσιμο και σε περίπτωση οπορτουνιστικής συμπεριφοράς και κακού προϊόντος κανένας δεν θα επένδυε στην διαφήμιση αφού θα ήταν χαμένο κόστος για αυτούς και δεν έχουν λόγο προβολής. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις σήμερα δίνουν όλο και μεγαλύτερη σημασία στο να δείχνουν σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, να έχουν αισθητική αρτιότητα και να είναι κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες. Εξαιρούμε τις περιπτώσεις των κοινωνικών και δημόσιων διαφημίσεων οι οποίες από την αποστολή τους φέρουν αυτά τα χαρακτηριστικά.

Ιδιαίτερα σήμερα με την διαδικτυακή διαφήμιση και την διαφήμιση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με βάση την τεχνητή νοημοσύνη και την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, με βάση τις οποίες οι επιχειρήσεις προβάλλουν προσωποποιημένες διαφημίσεις, τα ηθικά διλήμματα εκτός από νέα, όπως η διάθεση των προσωπικών δεδομένων και ο μη έλεγχος τους έναντι της συγκεκριμένη προσωπικής πληροφόρησης, η οποία βοηθά στην εξοικονομεί χρόνου από το χάος των πολλών μέσων και μηνυμάτων, εξακολουθούν να υπάρχουν σχετικά με το περιεχόμενο, φυσικά σε αυτό το επίπεδο της προσωποποιημένης διαφήμισης επειδή η δύναμη βρίσκεται στα χέρια του καταναλωτή και μπορεί ανά πάσα στιγμή να μην διαθέσει τα προσωπικά του δεδομένα οι περισσότερες καμπάνιες όχι μόνο δεν προβάλλουν αρνητικά θέματα αλλά θίγουν θετικά και πολλά γενικότερα κοινωνικά ζητήματα.