Η ποιότητα της κρίσης στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορά μόνο τον ίδιο: Βλάπτει σοβαρά την πολιτική

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κλείνει πέντε χρόνια στην πρωθυπουργία της χώρας, ενώ προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις από όταν ανέλαβε την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Η ηγεμονία που απολαμβάνει το κόμμα του σήμερα δεν ήταν, όμως, μια απρόσκοπτη διαδρομή.

Το 2016, η παράταξη της Δεξιάς βρισκόταν σε πολιτικό αδιέξοδο. Ο Αντώνης Σαμαράς είχε παραδώσει τη σκυτάλη μετά από συναπτές ήττες σε εκλογές και δημοψήφισμα, η Νέα Δημοκρατία κατέγραφε το χαμηλότερο εκλογικό της ποσοστό και κατερχόταν σε εθνικές εκλογές με μεταβατικό πρόεδρο τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Ακολούθως, πέρασε έξι μήνες με τον κ. Πλακιωτάκη στην ηγεσία, μέχρι ο Κυριάκος Μητσοτάκης να κάνει την έκπληξη και να κερδίσει τις εσωκομματικές εκλογές, οι οποίες δεν έγιναν χωρίς απρόοπτα. 

Ωστόσο, καμία από εκείνες τις αναταράξεις που πέρασε το τώρα κραταιό κόμμα της Δεξιάς δεν συγκρίνεται με το ιλιγγιώδες σπιράλ πολιτικής κρίσης που βιώνει σήμερα ο βασικός πολιτικός και ιδεολογικός του αντίπαλος, ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος τείνει να οδηγηθεί στον αφανισμό.

Η αλήθεια είναι ότι από την εκλογική ήττα του 2019 και μετά, η Κουμουνδούρου δυσκολευόταν να βρει τον βηματισμό της. Όσο κι αν οι διαφορετικές δυσκολίες στην έκτοτε πορεία του κόμματος αντιμετωπίστηκαν από στελέχη ως επιμέρους στρατηγικά προβλήματα, η σημερινή κατάσταση δείχνει ένα απόλυτο υπαρξιακό τέλμα. Αποκορύφωμα η συζήτηση για νέα εκλογή Προέδρου μόλις τέσσερις μήνες μετά την προηγούμενη, αλλά και οι πρωτόγνωρες σκηνές που διαμείφθηκαν στο τετραήμερο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που πιστοποίησαν με τον πιο ηχηρό τρόπο το πολιτικό αδιέξοδο του κόμματος.

Το ζήτημα πλέον δεν είναι ούτε ιδεολογικό, ούτε πολιτικό. Δεν είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς ή της Κεντροαριστεράς ή αν πρέπει να έχει πιο ανοικτές ή πιο κλειστές διαδικασίες. Το ζήτημα είναι ποιες είναι οι επιπτώσεις που έχει μια τόσο ηχηρή και άτακτη αποδυνάμωση  του πρώτου κόμματος της Αριστεράς που βρέθηκε στην κυβέρνηση της χώρας στο ευρύτερο φάσμα της πολιτικής.

Η ρευστοποίηση ήθους και ελεγχόμενης συμπεριφοράς στη  δημόσια σφαίρα, η επιδεικτική απορρόφηση σε εσωτερικές αντιμαχίες, η απουσία γραμμών πολιτικού διαλόγου και αντιπαράθεσης θέσεων, ο προσωποκεντρισμός, δεν είναι στοιχεία που απειλούν με απαξίωση μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ.

Όταν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης –σε μια χώρα, η οποία κατά γενική ομολογία χρειάζεται ένα αντίπαλο πολιτικό δέος– αυτοαπαξιώνεται τόσο επιδεικτικά, θύμα είναι οι πολίτες και το ίδιο το πεδίο της πολιτικής. Η ποιότητα της δημοκρατίας κρίνεται και από την ποιότητα των κρίσεων των βασικών οργανισμών της.

Έτσι, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει διεκδικήσει για τον εαυτό του το μονοπώλιο του «ηθικού πλεονεκτήματος», ξοδεύει αλόγιστα το κεφάλαιο σοβαρότητας που θα όφειλε να έχει ένα κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κι αυτή η αλλοτρίωση σε ζωντανή μετάδοση συμβάλλει σε μια ευρύτερη απαξίωση, σε μια γενικότερη μείωση των προσδοκιών των πολιτών από τον ορίζοντα του πολιτικού, σε μια δυσπιστία που ενδυναμώνει την πεποίθηση ότι τα πάντα στο κομματικό πεδίο κινούνται μέσα στη δυναμική των προσωπικών φιλοδοξιών και τακτικισμών.

Θυμάμαι πριν αρκετά χρόνια ένα ιστορικό στέλεχος της ανανεωτικής Αριστεράς να μου εξηγεί ότι ο χώρος του δεν κατανόησε ποτέ ότι η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης θα παρασύρει ό,τι είχε αναφορά στο φάσμα της Αριστεράς. «Ο κόσμος χλεύαζε την Σοβιετική Ένωση και εμείς νομίζαμε ότι αν τους πούμε ότι ήμασταν με τον ευρωκομμουνισμό, θα σωθούμε», έλεγε χαρακτηριστικά. Αντίστοιχα, όσοι και όσες σήμερα στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο θεωρούν ότι μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν τη διαφαινόμενη συρρίκνωση του ΣΥΡΙΖΑ, ίσως θα πρέπει να προβληματιστούν και για τις επιπτώσεις απαξίωσης που έχει αυτή η κρίση και στην ευρύτερη παράδοση στην οποία ανήκουν.  Για να διασώσουν το κύρος και την αξιοπιστία τους χρειάζεται να δείξουν στην κοινωνία ένα διαφορετικό μοντέλο πολιτικής.