Τέμπη, ένας χρόνος σαν αιωνιότητα: Το νήμα που συνδέει όσους έμειναν πίσω

Τον καιρό της αδυσώπητης επικαιρότητας και της πυκνής ρουτίνας, η μνήμη γίνεται βραχύβια. Καλύπτει τις πληγές με επιδέσμους λήθης, σαν ένας άλλος μηχανισμός που σε κάνει να νομίζεις ότι έτσι αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες, αφού το ένα σάστισμα διαδέχεται το άλλο. Τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών τη ζήσαμε ένα νοσηρό βράδυ του χειμώνα, ένα ατελείωτο ξημέρωμα που στιγμάτισε την πρώτη του Μάρτη, μια ημέρα που η μυρωδιά του καμένου απλώθηκε στην ατμόσφαιρα ασφυκτικά.

Έναν χρόνο μετά το δυστύχημα, οι άνθρωποι που έχασαν τους δικούς τους αναζητούν ακόμα την αλήθεια και φοβούνται πως τα ερωτήματά τους θα μείνουν για πάντα μετέωρα. Τους δώδεκα τελευταίους μήνες πορεύθηκαν μαζί, έβαλαν τα σώματά τους σε κίνηση το ένα δίπλα στο άλλο, φώναξαν για την αλήθεια, επανέλαβαν τα ονόματα των νεκρών τους και διάβασαν τις ιστορίες τους για να μην χαθούν στον χρόνο. Θύμωσαν με την αναλγησία της εξουσίας, απέρριψαν την αλαζονεία της, στάθηκαν απέναντι της κι αυτό είναι σπουδαίο.

Το γεγονός ότι το πένθος για τους νεκρούς των Τεμπών δεν έμεινε κρυμμένο, δεν ακολούθησε τον δρόμο της απόσυρσης και της μοναχικής μελαγχολίας, αλλά παραβίασε το πρωτόκολλο της εξουσίας για έναν ιδιωτικό θρήνο, ήταν κι αυτό που πολλές φορές προκάλεσε την ανησυχία και το μένος της.

Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ όλες εκείνες τις στιγμές που οι άνθρωποι που έχασαν τους δικούς τους βρέθηκαν στη θέση των απολογουμένων, σαν να έφταιγαν αυτοί για την επιλογή τους να στραφούν στο τρένο. Όλες εκείνες τις στιγμές που άκουσαν κάθε λογής νουθεσίες για το πώς θα έπρεπε να πενθούν ή να μην πενθούν. «Τι κατάντια, τι ντροπή. Είναι έτσι η χώρα μου;», αναρωτήθηκε πολλές φορές με δυνατή φωνή η κυρία Μαρία Καρυστιανού στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής και δεν ήταν η μόνη. «Έχετε διαβάσει πώς λειτουργούσε ο σιδηρόδρομος;», είπε σε άλλο σημείο.

Η γνώση αποκτήθηκε με τον πιο οδυνηρό τρόπο, προκαλώντας τη σκέψη πως μόνο η τύχη -όχι η πολιτεία- προστάτευσε εκείνους που επέζησαν. Και όντως, αν όλοι γνωρίζαμε, ούτε η 20χρονη τότε κόρη της, ούτε οι άλλοι 56 νεκροί και οι δεκάδες τραυματίες, ούτε και κανείς άλλος δεν θα ανέβαινε σε εκείνο το τρένο.

Η επανάληψη της ίδιας γνώσης κατακλύζει τον νου με το πόρισμα-καταπέλτη των εμπειρογνωμόνων των οικογενειών. Τα συμπεράσματα των ειδικών, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Μαρίας Λιλιοπούλου για το ethnos.gr, αποδεικνύουν, μεταξύ άλλων, κενά ασφαλείας ακόμα και έναν χρόνο μετά, αλλά και σοβαρές παραλείψεις, που αν είχαν αποφευχθεί δεν θα είχαν οδηγηθεί στον θάνατο τόσοι άνθρωποι. Η διαπίστωση όλων αυτών, από τα πρώτο κιόλας 24ωρο του συμβάντος, προκαλεί οργή και διογκώνει την ανάγκη για δικαιοσύνη. Εντείνει την απαίτηση για σιωπή των ενόχων αλλά και για δράση όσων ντρεπόμαστε για την εκκωφαντική ανευθυνότητα, την κάθε είδους διαφθορά που τσακίζει, στέλνει μακριά και σκοτώνει ό,τι πολύτιμο έχουμε.

Αν εστιάσει κανείς στο κομμάτι που αναφέρεται στα στοιχεία τα οποία προκύπτουν από το χρονολόγιο των παρεμβάσεων στο χώρο του δυστυχήματος, το οποίο παρουσίασαν οι πραγματογνώμονες, καταδεικνύοντας πως σε λιγότερο από μία εβδομάδα είχε εξαφανιστεί κάθε πιθανότητα να βρεθούν πρόσθετα στοιχεία, την ώρα μάλιστα που δεν είχε πραγματοποιηθεί καμία δειγματοληψία, δεν χρειάζεται περισσότερα. Κι οι τεχνικοί σύμβουλοι, από την πλευρά τους, δεν κρύβουν την αγωνία τους και για τον τρόπο με τον οποίο εξακολουθούν να κινούνται ακόμα και σήμερα τα τρένα.

Οι εικόνες που πλάθονται, ακόμα και με το άκουσμα των προτάσεων αυτών, στοιχειώνουν το συλλογικό υποσυνείδητο. Στο μυαλό γεννιέται η πρώτη σκέψη, χωρίς καθαρή δομή, πάνω στον εφιαλτικό δρόμο της ανασφάλειας για όλους. Αν ήμουν εγώ στη θέση όλων
αυτών, τι θα έκανα;

Τις μέρες αυτές που γράφονται πάλι για τα Τέμπη πολλά, που οι ιστορίες των ανθρώπων ξεσκίζουν σπλάχνα και γίνονται γνωστοί οι άγνωστοι και συνειδησιακά, κάπως αυθόρμητα, απλώνεται μια ομαδική ντροπή, σαν να νιώθεις ενοχές που είσαι αρτιμελής και ζωντανός. Σαν να ‘ναι το πένθος τους και δικό μας πένθος. Ανθρώπινα αντανακλαστικά το λες. Κάποιος οφείλει να κάνει κάτι, στη μνήμη των ψυχών που χάθηκαν