Ανατολική Μεσόγειος: Ευκαιρίες και παγίδες

Οταν η χώρα µας τοποθετήθηκε -πολύ σωστά- υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισµού της, αναγκάστηκαν να βγουν µπροστά και χωρίς προσχήµατα να ανοίξουν τα χαρτιά τους. Και οι σχέσεις µας µε τη γείτονα µπορεί να µη βελτιώθηκαν θεαµατικά, αλλά έφυγαν από την επικίνδυνη ζώνη.

Το θυµήθηκα αυτό διαβάζοντας την πρόταση-νοµοσχέδιο δύο «γερακιών» της Γερουσίας των ΗΠΑ: του ∆ηµοκρατικού (της δεξιάς πτέρυγας του κόµµατος) Μποµπ Μενέντεζ και του Ρεπουµπλικάνου Μάρκο Ρούµπιο, σταθερού υποστηρικτή των επεµβάσεων των ΗΠΑ όπου γης. Το νοµοσχέδιο θέλει να ενισχύσει τη θέση των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, αναδεικνύοντας, πέραν του Ισραήλ και της Αιγύπτου, σε «παίκτες» την Ελλάδα και την Κύπρο.

Προβλέπει ότι ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ θα πρέπει να υποβάλει λίστα στο Κογκρέσο µε τον αριθµό των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου και της ΑΟΖ της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας. Το νοµοσχέδιο έρχεται σε µια στιγµή που έχουν επιδεινωθεί οι αµερικανοτουρκικές σχέσεις, λόγω της αγοράς από την Τουρκία του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήµατος S-400.

Παρακολουθώντας τις αντιδράσεις στη χώρα µας, πρέπει -µέχρι στιγµής- να παρατηρήσω µε ικανοποίηση ότι δεν υπάρχουν από το σύνολο των δυνάµεων του δηµοκρατικού τόξου εκδηλώσεις ενθουσιασµού για την προνοµιακή θέση που επιφυλάσσουν στην Ελλάδα µας οι δύο επισπεύδοντες γερουσιαστές. Οι λόγοι αυτής της ορθά επιφυλακτικής στάσης είναι πολλοί. Πρώτον, ουδείς γνωρίζει αν τελικά θα προωθηθεί και µε ποια µορφή το νοµοσχέδιο. Στο εσωτερικό των ∆ηµοκρατικών η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην και κάθε σύµπτωση απόψεων µε την πολιτική Τραµπ προκαλεί αντιδράσεις. Η περίπου αυτόµατη συµφωνία των δύο κοµµάτων σε θέµατα εξωτερικής πολιτικής ανήκει στο απώτερο παρελθόν. ∆εύτερον, γιατί ουδείς είναι σίγουρος για τη σταθερότητα αυτών των επιλογών.

Κατ’ επανάληψη ο Τραµπ και το σε συνεχή ρευστότητα επιτελείο του αλλάζουν γνώµη. ∆εν υπάρχουν σταθερές, το ένα tweet ανατρέπεται από το επόµενο. Τρίτον, γιατί θα αποτελούσε επιπόλαιη και πρόωρη εκτίµηση αυτή που θα θεωρούσε ότι η Αµερική εγκαταλείπει την Τουρκία, η οποία ακόµα και σήµερα έχει σηµαντική θέση στους γεωπολιτικούς σχεδιασµούς των ΗΠΑ. Τέταρτον και κυριότερο, γιατί δεν έχει το παραµικρό συµφέρον η Ελλάδα να εµφανιστεί ως επισπεύδουσα δύναµη σε µια αντιτουρκική στρατηγική που εξυπηρετεί τα αµερικανικά -και µόνο- συµφέροντα στην περιοχή. Εδώ και καιρό η πατροπαράδοτη ταύτιση συµφερόντων ΝΑΤΟ και ΗΠΑ έχει υποστεί µεγάλα ρήγµατα.

Πολλές και σηµαντικές χώρες-µέλη του Συµφώνου είναι απρόθυµες να ακολουθήσουν γραµµή µετωπικής αντιπαράθεσης µε τη Ρωσία και το Ιράν. Επειδή δε το θέµα των σχέσεων µε τη γείτονα ξεπερνά το πλαίσιο των εσωτερικών µας αντιπαραθέσεων, είναι εφικτή µια κοινή, προσεκτική και µετρηµένη στάση των δυνάµεων του δηµοκρατικού τόξου.

Γράφει ο Νίκος Μπίστης