Το παγκόσμιο συμφέρον, το συμφέρον τον αγορών και το συμφέρον της χώρας

Ήταν τελείως φυσικό, σε μια κοινωνία αποπροσανατολισμένη και προς ώρας γονατισμένη από τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα της φτωχοποίησης, του κορπορατισμού και της συρρίκνωσης της δημόσιας σφαίρας επικοινωνίας και γοητευμένης ταυτόχρονα από τις σειρήνες του life-style, να συμβεί και αυτό: Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης της να τοποθετηθεί στη Γ.Σ. του ΟΗΕ ότι: «το παγκόσμιο συμφέρον διαπερνά το μεμονωμένο συμφέρον των κρατών» και ταυτόχρονα να βραβευθεί στη ΝΥ από τον Α. Μπουρλά με το βραβείο «Global citizen 2024».

Σε ποίες συνθήκες της χώρας ή έστω της τρέχουσας διεθνούς συγκυρίας ανταποκρίνεται αυτή η στάση και η δραστηριότητα του πρώτου πολίτη της στο ανώτατο forum της διεθνούς σκηνής για την ετήσια παρουσίαση της πολιτικής και των θέσεων των κρατών στο διεθνές στερέωμα και τι υποδηλώνει για την ανταπόκρισή του ως Πρωθυπουργού σε αυτές;

Είναι σαφές ότι ο νεολογισμός του Πρωθυπουργού «παγκόσμιο συμφέρον» χρησιμοποιείται ως πολιτική έννοια και όχι ως κάτι ευρύτερο (π.χ. οικουμενικό συμφέρον που εμπλέκει ηθικές και αξιακές θεωρήσεις οικουμενικού χαρακτήρα). Οι πολιτικές οντότητες όμως που δραστηριοποιούνται στην παγκόσμια σκηνή, είναι τα κράτη τα οποία έχουν διαφορετικά και πολλές φορές αντιτιθέμενα συμφέροντα, όπως δείχνει η αιματοβαμμένη πορεία της Ιστορίας. Πώς είναι λοιπόν δυνατό να συγκεραστούν τα επιμέρους εθνικά συμφέροντα σε ένα παγκόσμιο συμφέρον; Πως, με ποιες διαδικασίες θα γίνει επιτέλους ο συγκερασμός - μετά από τόσους αιώνες Ιστορίας - και με ποιά παγκόσμια ιεραρχική οργάνωση θα ασκηθεί η πολιτική του παγκοσμίου συμφέροντος; Ή μήπως ο νεολογισμός του Πρωθυπουργού διαπνέεται απλά από μια ρομαντική και ιδεαλιστική προσέγγιση άλλων εποχών στο παγκόσμιο γίγνεσθαι που θεωρεί τον κοσμοπολιτισμό ως προϋπόθεση για την παγκόσμια ειρήνη και ευημερία και δεν μπορεί να κατηγορηθεί παρά μόνο για έλλειψη ρεαλισμού; Ή μήπως οι διεθνείς συνθήκες χαρακτηρίζονται σήμερα από μια ισορροπία στις διεθνείς σχέσεις, σταθερότητα στους διεθνείς συσχετισμούς, ευημερία στη διεθνή οικονομία και πνεύμα συνεργασίας στις διακρατικές σχέσεις που επιτρέπουν την πρωτοποριακά ρηξικέλευθη έστω προσέγγιση του παγκοσμίου συμφέροντος; Ή τέλος, μήπως παρά τη διεθνή και μάλιστα πολεμική αναταραχή που εξελίσσεται σήμερα γύρω της, η χώρα την οποία εκπροσωπεί, η Ελλάδα, απολαμβάνει υπό την ηγεσία του μια περίοδο δυναμισμού και σταθερότητας, έχοντας αντιμετωπίσει με επιτυχία τα χρόνια ζητήματα ανάπτυξης και τα προβλήματα εθνικής κυριαρχίας με τους γείτονές της και θέλει να αναβαθμίσει τη διεθνή της θέση εξάγοντας και προωθώντας την διεθνή αυτοπεποίθηση και τον κοσμοπολιτισμό που έχουν κατακτήσει οι πολίτες της;

Η προφανής ασυμβατότητα όλων των προηγούμενων ερωτημάτων, που θα μπορούσε να θέσει ένας καλόπιστος παρατηρητής, με τη ζέουσα πραγματικότητα που ζούμε σήμερα αποκαλύπτει για πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα την πολιτική και ιδεολογική στράτευση και στόχευση της κυβέρνησης της ΝΔ και ταυτόχρονα ξεσκεπάζει τις αιτίες των κύριων παθογενειών της αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ).

Η υπονόμευση της δημοκρατίας και της εθνικής κυριαρχίας

Η παγκόσμια διακυβέρνηση με τη δημιουργία μιας υπερεθνικής δομής διακυβέρνησης συνιστά από τη δεκαετία του 1970 τον απώτατο διακηρυγμένο στόχο των νεοφιλελεύθερων δυνάμεων της αγοράς. Με βάση το πρόταγμα τους, της μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας και της ανεξαρτησίας από τις πολιτικές αποφάσεις, μια υπερεθνική δομή διακυβέρνησης εξασφαλίζει την αυτορρυθμιζόμενη λειτουργία των αγορών σε παγκόσμια κλίμακα σε ένα τέτοιο πλαίσιο.

Το επίπεδο της ρυθμιστικής εξουσίας που είναι ωστόσο δυνατό να θεσμοθετηθεί σε μια τέτοια κλίμακα, είναι μηδαμινό έως ελάχιστο, γιατί μια τέτοια δομή εξουσίας δεν θα διέθετε δημοκρατική νομιμοποίηση και η αντιπροσωπευτικότητά της θα εξαντλούνταν στον υφιστάμενο ηγεμονικό συσχετισμό μεταξύ αναπτυγμένων – αναπτυσσόμενων χωρών (Βορρά-Νότου).

Όπως έχει τεκμηριώσει εμφατικά ο Γερμανός φιλόσοφος J. Habermas, μια πολιτική ρυθμιστική υπερεθνική δομή δεν είναι εφικτή χωρίς τη διαμεσολάβηση μακροπρόθεσμων κοινωνικών και πολιτιστικών διεργασιών σύγκλισης ανάμεσα στα κράτη, που προϋποθέτουν άλλες πολιτικές από αυτές της πολεμικής σύγκρουσης και της μονοπολικής διάρθρωσης της παγκόσμιας ισχύος, που κυριαρχούν σήμερα.

Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις, και καθώς οι πρόνοιες της δημοκρατίας και οι εγγυήσεις του κράτους Δικαίου είναι κατακτήσεις των λαών σε εθνική κλίμακα, η σύσταση μιας πολιτικής ρυθμιστικής υπερεθνικής δομής ομοσπονδιακού τύπου συνιστά κατάφωρη παραβίαση των αρχών της δημοκρατικής λειτουργίας και της εθνικής κυριαρχίας. Προοιωνίζεται περαιτέρω μια κοινωνία τεράστιων κοινωνικών ανισοτήτων, χωρίς συλλογικά δικαιώματα.  

Τα συμφέροντα της χώρας

Τι σημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, η τοποθέτηση του πρωθυπουργού στον ΟΗΕ και η βράβευσή του από το Atlantic Council ένα think tank των ΗΠΑ στενά συνδεδεμένο με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Νταβός);

Είναι κατ’ αρχήν σαφές ότι ως παγκόσμιο συμφέρον εννοείται το συμφέρον της Δύσης. Επομένως, συμμερίζεται απολύτως την πολεμική ανάγκη το συμφέρον της Δύσης να καταστεί παγκόσμιο συμφέρον. Κατά δεύτερο λόγο, και καθώς τα εθνικά συμφέροντα δεν μπορούν να συγκεραστούν σε ένα παγκόσμιο, όπως ρητά αναγνωρίζει, το υπερεθνικό συμφέρον που επικαλείται είναι το συμφέρον των αγορών, που «διαπερνά τα εθνικά συμφέροντα», στο οποίο στρατεύεται. Τοποθετείται δηλαδή, ως εάν η στράτευση της χώρας στο Δυτικό στρατόπεδο και στα συμφέροντα των αγορών συνιστά τη θεμελιώδη πολιτική της χώρας για την ανάπτυξη και την ασφάλειά της στο νέο διεθνές περιβάλλον. Επιχειρείται δηλαδή ένα άλμα στη θέση της χώρας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και στον διεθνή της προσανατολισμό, καθώς ταυτίζει τα συμφέροντά της αποκλειστικά με αυτά των αναπτυγμένων κεφαλαιοκρατικά χωρών του Βορρά. Εδώ εγείρονται τα ερωτήματα: (α) μήπως υπάρχουν εγγυήσεις για υποστήριξη από τις τελευταίες στα πεδία της ανάπτυξης και της ασφάλειας, που, παρά το γεγονός ότι αντιβαίνουν στην πρόσφατη εμπειρία μας, έχουν δοθεί αλλά δεν τις γνωρίζουμε; (β) μήπως έχει μειωθεί, χωρίς να ομολογείται, τόσο η ισχύς της χώρας ώστε να είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει εκούσια ή ακούσια τις προτεραιότητες του Βορρά (καμία άλλη χώρα του Ευρωπαϊκού Νότου δεν έχει υιοθετήσει τόσο εμφατικά την Ατζέντα του) ακόμη και αν αντίκεινται στα σαφώς διαφορετικής φύσης συμφέροντα της χώρας; (γ) καθώς η χώρα κάθε άλλο παρά παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα σε κεφάλαια και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, (το τραπεζικό της σύστημα δεν έχει καν ακόμη αποκτήσει την αυτονομία του από τα κεφάλαια των φορολογουμένων) πως εξηγείται η ταύτισή της με τα συμφέροντα των αυτορρυθμιζόμενων αγορών; (δ) ή μήπως αυτή η στρατηγική υπηρετεί τα συμφέροντα μιας μικρής ελίτ και τις προσωπικές φιλοδοξίες του Πρωθυπουργού για πλαισίωση του ιερατείου του Νταβός; 

Ποια είναι όμως αυτή η Ατζέντα, σε τι αποσκοπεί και πως συνδέεται με τον φορέα της επιβράβευσης του Πρωθυπουργού στη Νέα Υόρκη; Πρόκειται για τη νεοφιλελεύθερη Ατζέντα της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, όπως έχει σχεδιαστεί από το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, για την παγκόσμια προώθηση της μονοπολικής ηγεμονίας τους στην εποχή που ανοίγεται μπροστά μας και διαδέχεται τον φιλελευθερισμό. Η Ατζέντα αυτή, αναδιαρθρώνοντας ριζικά τις σχέσεις κεφαλαίου εργασίας υπέρ του κεφαλαίου και τις σχέσεις Βορρά Νότου υπέρ του Βορρά, έχει διχάσει τις ΗΠΑ, αλλά είναι κυρίαρχη στα ΜΜΕ και στις τρέχουσες πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης.  Πώς αυτό; κύριος φορέας της προώθησής της στην Ευρώπη, με γόνιμα όπως φαίνεται αποτελέσματα, είναι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, στενά συνδεδεμένο με το Atlantic Council από το οποίο και εκπορεύθηκε, σε αναγνώριση των υπηρεσιών του Πρωθυπουργού, και η βράβευση του, ως παγκόσμιου Πολίτη το 2024.

Το καταληκτικό ερώτημα που εγείρεται είναι: πως είναι δυνατόν σήμερα, και η κυβέρνηση της ΝΔ και η αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) να αναγνωρίζουν τον ίδιο μέντορα της πολιτικής τους; Η ταύτιση με το  Πρόγραμμα του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ προβάλλεται από μεν τη νεοφιλελεύθερη ΝΔ, ως τεκμήριο της προσχώρησής της στη νέα λεωφόρο της προόδου από δε την Αριστερά/Κεντροαριστερά, ως ανταπόκρισή της στην Ατζέντα της νέας Μέκκας του σοσιαλισμού και της προοδευτικότητας.

Υπηρετεί αυτή η Ατζέντα τα συμφέροντα της χώρας; Την απάντηση πρέπει να την αναζητήσουμε στην εκλογική καταβαράθρωση του πολιτικού συστήματος, στη διαρκώς συρρικνούμενη απήχηση της κυβέρνησης και στην καχεξία της Αντιπολίτευσης αλλά και στην τεράστια άνοδο της Ακροδεξιάς.