Πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης: Η μεγαλύτερη ασφαλιστική ζηµία παγκοσµίως

(Είναι και ο γράφων ένας από αυτούς.) Αλλοι µελέτησαν την πυρκαγιά του Λονδίνου, άλλοι του Σικάγου, άλλοι της Θεσσαλονίκης που υπήρξε η σηµαντικότερη στην Ελλάδα. (Οταν έγινε, το 1917, καταγράφηκε ως η µεγαλύτερη ασφαλιστική ζηµία παγκοσµίως.)

Το καταστάλαγµα της µελέτης είναι απλό: Για την καταστροφή συντρέχουν πολλοί αρνητικοί παράγοντες. Υπάρχει µια αρχική αιτία, η οποία δεν θα επέφερε αποτέλεσµα αν δεν γίνονταν ανθρώπινα λάθη και δεν εκδηλώνονταν χονδροειδείς παραλείψεις.

Αλλά εκείνο που έχει τελικά σηµασία δεν είναι ούτε πώς εκδηλώθηκε µια πυρκαγιά (σπανίως διαπιστώνεται µε ακρίβεια), ούτε ποιος ακριβώς έφταιγε (ούτε αυτό διαπιστώνεται), ούτε γιατί δεν κατασβήστηκε (φταίνε πολλοί). Εκείνο που έχει τελικά σηµασία είναι το τι γίνεται µετά την καταστροφή. ∆ύο είναι τα κύρια σηµεία: Πρώτον, αν αυτό που κάηκε θα ανοικοδοµηθεί όπως ήταν ή αν θα προκύψει κάτι διαφορετικό. ∆εύτερον, πώς θα χρηµατοδοτηθεί η ανοικοδόµηση.

Το 1917, στην πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης, κάηκε ο ναός του Αγίου ∆ηµητρίου, που για να µη σας µπερδεύω µε θεωρίες χρονολόγησης ήταν πολύ παλαιότερος από την Παναγία του Παρισιού. Παρέµεινε έτσι, ερείπιο, για πολλά χρόνια. Οποιος επίσηµος επισκεπτόταν τη Θεσσαλονίκη έβγαινε και µια φωτογραφία στο καµένο και ασκεπές κτίριο. Η ανοικοδόµηση («αναστήλωση» ονοµάστηκε) ολοκληρώθηκε µόλις το 1948.

Επιτεύχθηκε αφενός µε εράνους, αφετέρου χάρη στην αφθονία των µαρµάρινων επιτύµβιων πλακών του εβραϊκού νεκροταφείου, που διαρπάχτηκαν κατά κόρον. Το νέο κτίριο του ναού έµοιαζε µε το παλαιό, διότι διατήρησε πολλά στοιχεία του, αλλά δεν ήταν το παλαιό. Εγιναν ουσιώδεις αλλαγές, που καθώς το θέµα εκκρεµούσε για δεκαετίες και πέρασε από πολλά χέρια, δύσκολα αποδίδονται σε συγκεκριµένα πρόσωπα. Ηταν και δίσεκτα χρόνια, καθότι Εµφύλιος.

Αλλωστε, ακριβώς το κλίµα του Εµφυλίου βοήθησε να συγκεντρωθούν τα χρήµατα, γιατί -για µια φορά ακόµη- ο Αϊ-Δηµήτρης θα βοηθούσε στην αποµάκρυνση του εκ βορρά κινδύνου. Και έτσι τέλειωσε όπως όπως η ανοικοδόµηση. Αναρωτιέµαι, τουτέστιν, αν οι ελληνικές εκκλησίες είναι ασφαλισµένες για κινδύνους πυρός. ∆ιότι αν καιγόταν η Αχειροποίητος της Θεσσαλονίκης (επίσης πολύ παλαιότερη από την Παναγία του Παρισιού), θα επικρατούσε µεγάλη αµηχανία και οι χορηγίες θα έφταναν - δεν θα έφταναν για την αντικατάσταση της καµπάνας.