Υιός του Θεού, Θεάνθρωπος, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, ο Ιδρυτής τού Χριστιανισμού, κυριαρχεί τις ημέρες του Πάσχα και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η γέννησή του, η πορεία του, οι ομιλίες, οι παραβολές, τα θαύματα, οι Φαρισαίοι, η δίκη, τα Πάθη, η Σταύρωση, η Ανάσταση, η Πεντηκοστή.
Όλα τα διδαχτήκαμε στα Θρησκευτικά κατά τα σχολικά χρόνια μας, αλλά οι λεπτομέρειες ουσίας, με τα χρόνια, ίσως ξεστράτισαν από το μυαλό μας, σαν το κερί που λιώνει στο μανουάλι. Διανύοντας τη Μεγάλη Εβδομάδα κατά την οποία κορυφώνεται το Θείο Δράμα, ήρθε η στιγμή να θυμηθούμε μαζί κάποιες σημαντικές στιγμές και αναφορές για έναν τόσο σοφό και συνάμα τόσο απλό άνθρωπο που γνώρισε ο πλανήτης Γη.
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από τα πολύ βασικά…
Σύμφωνα με τις παραδόσεις των Ευαγγελίων, ο Ιησούς ήταν πρόσωπο υπαρκτό, που εμφανίσθηκε στην Ιστορία σε καθορισμένη χρονική στιγμή, «ηγεμονεύοντος της Συρίας Κυρηνίου» (Λουκ. 2, 2).
Η ημερομηνία γέννησης του Ιησού και εορτασμού των Χριστουγέννων, γνωρίζουμε πως είναι συμβατική (οι εσωτερικές βιβλικές ενδείξεις τοποθετούν την πραγματική ημερομηνία κάπου στα μέσα του φθινοπώρου). Αρχικά δεν εορταζόταν καν η γέννησή του και οι πρώτες πιθανές ημερομηνίες άρχισαν να διατυπώνονται από τον 2ο αιώνα μ.Χ. Τελικά, μετά τον 4ο μ.Χ. αιώνα όλες οι πιθανές ημερομηνίες γέννησης του Ιησού που είχαν διατυπωθεί καταργήθηκαν και ως τελική ημερομηνία εορτασμού των Χριστουγέννων καθιερώθηκε η 25η Δεκεμβρίου. Ήταν η ημερομηνία που συνέπιπτε με την ειδωλολατρική γιορτή των Σατουρναλίων προς τιμήν του θεού Κρόνου, με τα γενέθλια του Μίθρα και με τα Μπρουμάλια - τον εορτασμό της μικρότερης μέρας του έτους. Αυτό ήταν κάτι που, κατά την άποψη των χριστιανών, έδινε την ιδέα της αναγέννησης του κόσμου μέσω του Χριστιανισμού, που ήθελε να δώσει μια νέα διάσταση στα πράγματα, ξεπερνώντας τις αρχαίες θρησκείες. Αναλόγως, 9 μήνες πριν, εορτάζεται ο Ευαγγελισμός.
Οι ευαγγελιστές Λουκάς και Ματθαίος τοποθετούν τη Γέννηση «τις ημέρες που ο Ηρώδης ήταν βασιλιάς της Ιουδαίας» - που σημαίνει πριν από το 4 π.Χ. Ο Λουκάς λέει ότι ο Ιησούς ήταν περίπου τριάντα χρόνων όταν βαπτίστηκε, «το 15ο έτος της βασιλείας του Τιβέριου», που σημαίνει 28 με 29 μ.Χ., οπότε η γέννηση τοποθετείται στα 2 με 1 π.Χ. Διακόσια χρόνια αργότερα, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (150 – 215 μ.Χ.) συγκέντρωσε όλες τις πολλές απόψεις και αποφάνθηκε ότι ο Ιησούς γεννήθηκε στις 17 Νοεμβρίου του 3 π.Χ. Aπό πολλούς, πάντως, είναι αποδεκτό πως ο Ιησούς γεννήθηκε περίπου το 7 π.Χ., στις 12 Νοεμβρίου, στη Βηθλεέμ - μια πόλη του Ισραήλ, κοντά στην Ιερουσαλήμ.
Στα 354 μ.Χ., η χριστιανική Εκκλησία της Ρώμης διαχώρισε τη Γέννηση από τη Βάπτιση του Χριστού και καθιέρωσε την 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα των Χριστουγέννων. Ο Χριστός έγινε ο Ήλιος που φέρνει το φως στον κόσμο και με τη γέννησή του ξεκινά η νέα χρονιά. Η χριστιανική Πρωτοχρονιά μεταφέρθηκε στη μέρα αυτή.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ιησούς ήταν ο αναμενόμενος «Μεσσίας» (εβραϊκή: Μασίαχ), που αποτελεί εβραϊκό όρο και σημαίνει «χρισμένος» - από την ελληνική λέξη «χρίσμα», από την οποία προήλθε ο ελληνικός τίτλος «Χριστός». Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή και για άλλα άτομα πριν από τον Ιησού, όπως ο Μωυσής, ο Ααρών και ο Δαβίδ, ως συμβολισμοί για τη θέση, το αξίωμα ή την υπηρεσία που θα κατείχε στον μέγιστο βαθμό ο Μεσσίας. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις των Ευαγγελίων, ο Ιησούς Χριστός περιγράφεται με εξέχοντα και μοναδικό τρόπο ως «ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος». Όταν ο Ιησούς ήταν περίπου 30 ετών, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τον βάπτισε στον Ιορδάνη ποταμό και αναγνώρισε στο πρόσωπό του τον αναμενόμενο Μεσσία. «Ιησούς Χριστός» είναι το όνομα και ο τίτλος (που έλαβε αφού χρίστηκε κατά το βάφτισμά του) του Ιουδαίου Ιησού από τη Ναζαρέτ, ο οποίος αποκαλείται στην Αγία Γραφή «Γιος του Θεού».
To όνομα «Ιησούς», που εμφανίζεται σε διάφορες γλώσσες, είναι η μεταγραφή της λέξης «Ιησούς» στην πρωτότυπη ελληνική, προερχόμενη από την αραμαϊκή λέξη «Γιεσούα», η οποία με τη σειρά της προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «Γεχοσούα» που σημαίνει «Ο Γιαχβέ είναι Σωτηρία». Το συγκεκριμένο όνομα δεν ήταν ασυνήθιστο την περίοδο που έζησε ο Ιησούς. Γι' αυτό, συνήθως, πρόσθεταν επιπλέον προσδιορισμούς, αποκαλώντας τον «Ιησούς ο Ναζωραίος» ή «Ναζαρηνός».
Στα Ευαγγέλια, όπου προέχει ο θεολογικός ερμηνευτικός χαρακτήρας τους, οι ευαγγελιστές, θέλοντας να μεταδώσουν το μήνυμα του Ιησού, δεν καταβάλλουν ιδιαίτερη προσπάθεια να τοποθετήσουν χρονικά τα ιστορούμενα γεγονότα με σχολαστική ακρίβεια ή να εναρμονίσουν πλήρως μεταξύ τους τις διάφορες πληροφορίες. Έχει υπογραμμιστεί γενικότερα ο χαλαρός τρόπος σύνδεσης των γεγονότων με ένα «και», «ευθέως» ή «πάλιν», ενώ αργότερα οι θεολόγοι υποστήριξαν ότι το κάθε ευαγγέλιο φέρει και τη σφραγίδα της προσωπικότητας του συντάκτη του. Έτσι, το ίδιο επεισόδιο της ζωής του Ιησού είναι δυνατό να παρατίθεται από όλους τους ευαγγελιστές, αλλά στον κάθε ευαγγελιστή να παρουσιάζεται μια διαφορετική υπογράμμιση των ίδιων στοιχείων ή τονισμός διαφορετικών στοιχείων που συχνά συμπληρώνουν τις διηγήσεις. Εκτός αυτών, όμως, τέσσερις μη Χριστιανοί ιστορικοί -του 1ου και 2ου αιώνα- κάνουν αναφορά στον Ιησού Χριστό: ο Ιώσηπος, ο Τάκιτος, ο Σουητώνιος και ο Πλίνιος ο Νεότερος. Επίσης, και ένα πλήθος φιλοσόφων, σοφιστών και ιστορικών συγγραφέων, όπως οι Θαλλός, Κέλσος ο Αλεξανδρεύς, Μαρά μπαρ Σεραπίων και Λουκιανός.
Στη Δύση, η ζωή του Ιησού έχει μεταφερθεί στον Κινηματογράφο εικοσιπέντε φορές. Οι πρώτες κινηματογραφικές απόπειρες ήταν «Από τη φάτνη στον Σταυρό» (1912), «Μισαλλοδοξία» (1916), «Χριστός» (1917) και ακολουθεί το «Βασιλεύς των βασιλέων» (1927 και 1961). Το 1977 προβάλλεται το «Ιησούς από τη Ναζαρέτ», διάρκειας 6 1/2 ωρών, γυρισμένη σε Μαρόκο και Τυνησία, μια ιταλοβρετανική τηλεοπτική παραγωγή, δια χειρός Τζεφιρέλι – η πιο εμβληματική ταινία που είναι ακόμα κοντά μας, κάθε Πάσχα.
«Θα σε βρούμε Χριστέ μου πάλι / κάποια Μεγάλη Παρασκευή / θα κρατούμε σταυρό στο χέρι / και το μαχαίρι με συντριβή» γράφει ο Γκάτσος - ο Χατζιδάκις απογειώνει τον λόγο με την αξεπέραστη μουσική του. Και στο μυαλό μας κάποια από τα λόγια του Χριστού, ως οι μεγαλύτερες αλήθειες μέσα μας: «Δεν υπάρχει, ούτε θα υπάρξει ποτέ θρησκεία ανώτερη απ' την αλήθεια» ή «η βασιλεία του ουρανού βρίσκεται μέσα μας».