Τα χρυσαφένια περιττώµατα

Ο πατέρας του Πιέρο ήταν ιδιοκτήτης εργοστασίου παραγωγής κονσερβών. Ο γιος του το 1961 σκέφτηκε ότι θα ήταν υπέροχο να φιλοτεχνήσει ένα έργο αφιερωµένο σε αυτήν τη συζήτηση. Ετσι δηµιούργησε τα περίφηµα «Σκ... του καλλιτέχνη». Πρόκειται για κονσέρβες στις οποίες υποτίθεται ότι έβαλε τα περιττώµατά του για να τα συντηρήσει. Συνολικά έφτιαξε 90 τέτοιες κονσέρβες και όρισε την τιµή καθεµίας στα επίπεδα τιµής που είχε το αντίστοιχο βάρος χρυσού την εποχή εκείνη, ήτοι 37 δολάρια. Το 2016, σε µια δηµοπρασία έργων τέχνης στο Μιλάνο, µία εκ των κονσερβών πωλήθηκε έναντι 275.000 ευρώ, ενώ ανάλογα (λίγο µικρότερα) ποσά είχαν πιάσει άλλες κονσέρβες του Μαντζόνι παλαιότερα. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι κανείς δεν ξέρει τι περιέχουν οι κονσέρβες, αφού ουδεµία έχει ανοιχθεί, υπό τον φόβο καταστροφής του έργου τέχνης. Η ιδέα του Μαντζόνι έχει τρία συστατικά που την κάνουν εξαιρετική ως κριτική µέσω της τέχνης. Αποτελεί, προφανώς, κριτική στην τέχνη αυτή καθ’ αυτή και στον φετιχισµό του εµπορεύµατος, ενώ παράλληλα βουτά στην ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ – ιδιαίτερα σε σχέση µε το κοµµάτι της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης του ανθρώπου. Η κόντρα µε τον πατέρα του παρήγαγε ένα δώρο-τιµωρία. Σύµφωνα µε τον Φρόιντ, τα παιδιά ηλικίας 2-3 ετών περνούν το περίφηµο πρωκτικό στάδιο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι απεκκρίσεις του σώµατός τους είναι µέσο διαπραγµάτευσης, επιβράβευσης και τιµωρίας. Είναι άγνωστο εάν ο διάσηµος επιχειρηµατίας, φιλότεχνος και δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσµο Μπιλ Γκέιτς γνωρίζει την ιστορία του Μαντζόνι. Είναι, επίσης, άγνωστο αν έχει διαβάσει τα περί φετιχισµού του εµπορεύµατος και της θεωρίας των σταδίων ανάπτυξης του Φρόιντ. Το σίγουρο είναι ότι ο ιδρυτής της Microsoft εµφανίστηκε προ ηµερών σε έκθεση για νέα συστήµατα τουαλετών που διοργανώθηκε στην Κίνα κρατώντας ένα βαζάκι µε ανθρώπινα περιττώµατα. Στην οµιλία του, που είχε ως στόχο να προµοτάρει µία εκ των υπερσύγχρονων λεκανών στις οποίες έχει επενδύσει 200 εκατ. δολάρια, µίλησε για το πώς η γυναίκα του του κάνει συνέχεια παρατήρηση στο τραπέζι επειδή µιλάει για περιττώµατα, αλλά και πως δεν πίστευε ποτέ ότι θα ήξερε τόσα πράγµατα γι’ αυτά. Στη θεωρία του ο Φρόιντ -µεταξύ άλλων- συνδέει την προσκόλληση στο πρωκτικό στάδιο µε τη φιλαργυρία, αλλά και µε τη σχέση προσφοράς-δώρου µε αισθήµατα δύναµης και ελέγχου. Οσο για τον φετιχισµό του εµπορεύµατος, ο Μπιλ Γκέιτς µπορεί κάτι να έχει ακούσει, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι χάρη σε αυτόν έγινε δισεκατοµµυριούχος.