Πώς μπορεί να αναζωπυρωθούν οι βαλκανικοί εθνικισμοί

Δύο υποθήκες σκιάζουν τον ευρωπαϊκό ορίζοντα των Δυτικών Βαλκανίων, η µία περιφερειακή και η άλλη ευρωπαϊκή. Χωρίς το ξεκαθάρισµα των εκκρεµοτήτων ανάµεσα στη Σερβία και στο Κόσοβο δεν µπορεί να υπάρξει ουσιαστική εκκίνηση της ενταξιακής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Η παραπάνω διαπίστωση επιβεβαιώθηκε για µία ακόµη φορά στη Σύνοδο του Βερολίνου τη ∆ευτέρα 29/4, όπου οι Μέρκελ-Μακρόν συναντήθηκαν µε ηγέτες των ∆υτικών Βαλκανίων.

Η αντίφαση είναι µεγάλη και πολύπλευρη: Για να προχωρήσει η σταθεροποιητική δυναµική της ευρωπαϊκής ένταξης των ∆υτικών Βαλκανίων θα πρέπει να γίνει αποδεκτή η αλλαγή συνόρων ανάµεσα στη Σερβία και στο Κόσσοβο µε την ανταλλαγή εδαφών στο όνοµα της εθνικής οµογενοποίησης, µια επιλογή που θα ακυρώσει το αµετάβλητο των εσωτερικών συνόρων της πρώην Γιουγκοσλαβίας, µια αρχή που επικαλέσθηκαν το ΝΑΤΟ και η ΕΕ για να νοµιµοποιήσουν τις παρεµβάσεις τους στη δεκαετία του 1990.

Το νέο στοιχείοπου προέκυψε στη συζήτηση για τη σκοπιµότητα αλλαγής συνόρων που συζητούν το Βελιγράδι µε την Πρίστινα είναι η διαφοροποίηση της Γαλλίας και της Γερµανίας. Το Παρίσι εµφανίζεται θετικό στην προοπτική µιας συµπεφωνηµένης ανταλλαγής εδαφών, ενώ το Βερολίνο ανησυχεί για το κατά πόσον µια αλλαγή συνόρων µπορεί να αναζωπυρώσει µια σειρά από µέτωπα εθνικιστικών συγκρούσεων στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή υποθήκη, το ερώτηµα που τίθεται είναι αν µια ΕΕ που εµφανίζεται να είναι βραχυκυκλωµένη ως προς την περαιτέρω εµβάθυνση και ενίσχυση της συνοχής της αλλά και διασπασµένη απέναντι σε στρατηγικής σηµασίας προκλήσεις όπως η διαχείριση του Brexit αλλά και η αντιµετώπιση της πρόκλησης του Προσφυγικού-Μεταναστευτικού, είναι σε θέση να διαχειρισθεί µια νέα διεύρυνση. Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, η πίεση για το ξεκαθάρισµα εκκρεµοτήτων µεταξύ Σερβίας-Κοσόβου να αναζωπυρώσει τους βαλκανικούς εθνικισµούς, ενώ την ίδια στιγµή η ΕΕ-Ευρωζώνη στη σκιά της ανόδου του ευρωσκεπτικισµού θα έχει περιορισµένη σταθεροποιητικη παρεµβατική βούληση και σταθερότητα.