Το ακροδεξιό κύµα «χτυπάει» την Ευρώπη

Είναι οι ευρωεκλογές... κανονικές εκλογές ή µια πρόβα τζενεράλε εν όψει της «µητέρας των µαχών», δηλαδή της αναµέτρησης των βουλευτικών εκλογών; Η εκλογική ιστορία της Μεταπολίτευσης πείθει µάλλον για το δεύτερο, καθώς ακόµα και τις εποχές της ευρω-λαγνείας κόµµατα και ψηφοφόροι θεωρούσαν την ευρωκάλπη κάλπη δεύτερης ταχύτητας. Συνέβαλαν, άλλωστε, το εθνικό σπορ της… οµφαλοσκόπησης, στο οποίο επιδιδόµαστε ιστορικά µε συνέπεια και επιτυχία, όπως και και η διακοµµατική τάση να υποτάσσεται µόνιµα το γενικό στο ειδικό και σχεδόν ποτέ το αντίστροφο.

Δύο αναγνώσεις

Οι επικείµενες ευρωεκλογές επιχειρείται να οδηγηθούν σε γνώριµα εδάφη. Με άλλα λόγια, να λειτουργήσουν ως προποµπός των βουλευτικών και να διαµορφώσουν τα διλήµµατα που θα τεθούν, εκτός εκλογικού απρόοπτου, τον ερχόµενο Οκτώβριο. Η Νέα ∆ηµοκρατία δηλώνει, µάλιστα, ότι επιδιώκει να δώσει χαρακτήρα δηµοψηφίσµατος στις εκλογές του Μαΐου, θεωρώντας ότι το µείζον έναντι οιουδήποτε άλλου είναι η αποµάκρυνση της κυβέρνησης. Στον αντίποδα, ο ΣΥΡΙΖΑ προβάλλει την ανάγκη σύµπηξης ενός προοδευτικού µετώπου που θα σταθεί απέναντι στην έκρηξη του ακροδεξιού λαϊκισµού και την αναβίωση του εθνικισµού και της ξενοφοβίας. Καθώς θεωρεί, µάλιστα, «χορηγό» όλων αυτών των εξελίξεων τις πολιτικές λιτότητας, τα νεοφιλελεύθερα προτάγµατα και τους δηµοσιονοµικούς δογµατισµούς, συνδέει το µέτωπο στην ακροδεξιά µε την ανάγκη να αλλάξει το µείγµα των κυρίαρχων πολιτικών στην Ενωση. Οι σχεδιασµοί είναι σχεδιασµοί, αλλά το ερώτηµα που ζητά επειγόντως απάντηση είναι αν, πράγµατι, η Ευρώπη βρίσκεται σε µια οριακή καµπή ή αν το ζήτηµα της ανόδου της ακροδεξιάς διογκώνεται για να εξυπηρετήσει συγκεκριµένα πολιτικά αφηγήµατα. Η κάθε πλευρά δίνει την απάντηση που τη βολεύει, αλλά οι ανακατατάξεις που έχουν δροµολογηθεί πανευρωπαϊκά πείθουν ότι η υπόθεση πατάει στο έδαφος µιας απειλητικής πραγµατικότητας.

Ακροδεξιά απειλή

Πολλοί φοβούνται ότι, εάν οι εκτιµήσεις της εκλογικής συµπεριφοράς των Ευρωπαίων επιβεβαιωθούν, το µπλοκ των ακραίων εθνικιστικών και ξενοφοβικών δυνάµεων ενδέχεται να αναδειχθεί σε τρίτη δύναµη του Ευρωκοινοβουλίου ή να απειλήσει ακόµα και τους Ευρωσοσιαλιστές. Μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει πράγµατι τα πάνω κάτω, αφού θα εγκαταστήσει στο κέντρο των ευρωπαϊκών θεσµών κόµµατα και πολιτικά µορφώµατα που εχθρεύονται τις αρχές και τις αξίες πάνω στις οποίες βασίστηκε η δηµιουργία της Ενωσης. Αν, µάλιστα, η Λεπέν καταφέρει να καταταγεί πρώτη στη Γαλλία, το συµβολικό πλήγµα θα είναι συντριπτικό και οι πολιτικές επιπτώσεις που θα επιφέρει πιθανά άµεσες. Μπροστά στην απειλή του ακροδεξιού κύµατος, οι ιστορικές πολιτικές οικογένειες της Ευρώπης επιχειρούν να ανασυνταχτούν. Οι Ευρωσοσιαλιστές ψηλαφούν την προοπτική της σύµπλευσης µε την Αριστερά και τους Πράσινους, εκείνοι όµως που βρίσκονται σε σταυροδρόµι αποφάσεων είναι οι Ευρωπαίοι συντηρητικοί, οι οποίοι πληρώνουν το εκλογικό τίµηµα της ανόδου της ακροδεξιάς. Πολλά κόµµατα της Ευρωδεξιάς φλερτάρουν µε την άποψη που λέει ότι µπορείς να περιορίσεις την εµβέλεια των άκρων αν υιοθετήσεις µέρος της επιχειρηµατολογίας τους. Πρόκειται για άποψη πολλαπλώς διαψευσµένη, αφού αυτό που συµβαίνει στην πραγµατικότητα είναι ότι η υιοθέτηση της ατζέντας της ακροδεξιάς απενοχοποιεί τη δράση της και οδηγεί στους κόλπους της συντηρητικά εκλογικά κοινά.

Κάλπη με βάρος

Με νωπό το αποτέλεσµα των ισπανικών εκλογών, στις οποίες οι απόγονοι του Φράνκο κατάφεραν για πρώτη φορά να µπουν στο Κοινοβούλιο, και το µπλοκ Σαλβίνι σε διαρκή κινητικότητα, η προοπτική συγκρότησης µιας εθνικιστικής και ξενόφοβης ∆ιεθνούς που θα βάλει πόδι στους ευρωπαϊκούς θεσµούς δεν είναι σενάριο πολιτικής φαντασίας, αλλά ορατό ενδεχόµενο. Αυτήν τη φορά, τουλάχιστον, η ευρωκάλπη δεν θα είναι -ή δεν πρέπει να είναι- µια κάλπη µειωµένου ενδιαφέροντος. Η εκλογική µάχη για τη σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου αφορά όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.

Του ύψους...

Αν για την Ευρώπη το ένα σενάριο είναι ο φόβος και το δεύτερο η ανεκτικότητα, τα καλά νέα της εβδοµάδας ήρθαν από τη Μαδρίτη. Η νίκη του Πέδρο Σάντσεθ δεν είναι µόνο νίκη ενός ηγέτη και ενός πολιτικού κόµµατος – είναι η επικράτηση µιας αντίληψης που βλέπει τις προοδευτικές δυνάµεις της Ευρώπης ενωµένες απέναντι στην ακροδεξιά απειλή και στις πολιτικές που «χορηγούν» την ανάπτυξή της. Η Ισπανία παραµένει στις ράγες των συµµαχικών προοδευτικών λύσεων, διαψεύδοντας όσους επιµένουν ότι το Μεταναστευτικό και η οικονοµική κρίση ωθούν αναγκαστικά τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στην αγκαλιά των ξενόφοβων και των εθνικιστών.

... και του βάθους

Στον αντίποδα, η κατάρρευση του Λαϊκού Κόµµατος δεν προδίδει µόνο τις εκλογικές συνέπειες των εκτεταµένων κρουσµάτων κακοδιαχείρισης και την εµµονή της ισπανικής δεξιάς σε πολιτικές που διεύρυναν τις κοινωνικές ανισότητες. Η επιλογή των διαδόχων του Ραχόι να επενδύσουν σε θέσεις της άκρας δεξιάς εκτίναξε τα ποσοστά των λαϊκιστών του Vox, επιβεβαιώνοντας όσους επιµένουν ότι η... original ακροδεξιά έχει πάντα τον πρώτο λόγο. Ας το έχουν κατά νου όσοι και εντός συνόρων θεωρούν ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόµµα «χρειάζεται τον Ορµπαν» και δεν διστάζουν να εκφράσουν τη συµπάθειά τους για τις πρακτικές που εφαρµόζει ο Σαλβίνι. Οσοι «δανείστηκαν» από το ταµείο της µισαλλοδοξίας, το πλήρωσαν και µε το παραπάνω...