Οι δεκάρες της ντροπής

Σε ιστορικό συνέδριο που πραγµατοποιήθηκε πριν από λίγους µήνες σε ξενοδοχείο της Καβάλας, ο θυρωρός εισέβαλε ασθµαίνοντας στην αίθουσα του συνεδρίου και ρώτησε τους συµµετέχοντες σε ποιον ανήκε η Μερσεντές που έκλεινε την είσοδο. Ξέσπασε γέλιο ηχηρό και ασταµάτητο. ∆ιότι, όπως έλεγε επιγραµµατικά ο βυζαντινολόγος Ιωάννης Καραγιαννόπουλος, «πνεύµα και πενία έχουν τα ίδια γράµµατα». Ουδείς ιστορικός είχε ποτέ πολυτελές αυτοκίνητο.

Ουδείς ιστορικός ευπόρησε. Μάλλον φτωχότεροι καταλήγουµε στο τέλος του επιστηµονικού µας βίου, γιατί -πλην ελαχίστων ειδικών περιπτώσεων- όσο κι αν µας βοηθούν οι φορείς όπου εργαζόµαστε (αν βέβαια εργαζόµαστε, διότι οι πλείστοι µόνο ευκαιριακά απασχολούνται), κανείς δεν πληρώνει τις ατέλειωτες ώρες της έρευνας και τα έξοδα και της ιστοριογραφίας. Κι αν αυτά ισχύουν για τους ωριµότερους, σκεφτείτε τι γίνεται µε τους νεότερους και τους φοιτητές.

Επειδή λοιπόν, «πνεύµα και πενία έχουν τα ίδια γράµµατα», η απόφαση της Εθνικής Βιβλιοθήκης να απαγορεύσει τη φωτογράφηση του νόµιµου αριθµού σελίδων από τα βιβλία της και να χρεώνει τριάντα λεπτά τη σελίδα είναι άδικη, σκληρή και ανάλγητη. Το επαναλαµβάνω ακριβώς επειδή ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής της Βιβλιοθήκης είναι πρώτου µεγέθους πνευµατική προσωπικότητα: Απόφαση άδικη, ανάλγητη και εκτός πραγµατικότητας.

Για να ολοκληρώσει ο ιστοριογράφος µια έρευνα χρειάζεται χιλιάδες σελίδες. Πολλές πρέπει να φωτογραφηθούν, διότι είναι ανθρωπίνως αδύνατον να µελετηθούν όλα τα βιβλία εντός της Βιβλιοθήκης, πόσω µάλλον τώρα που µεταστεγάστηκε πολυτελώς µεν, αλλά µακριά από το κέντρο της πόλης.

Και το αστείο: Βιβλία που στην Εθνική Βιβλιοθήκη παρέχονται προς 30 λεπτά τη σελίδα, είναι διαδικτυακώς προσβάσιµα σε άλλες βιβλιοθήκες. Ψηφιοποιήθηκαν µε προγράµµατα από τα οποία χρηµατοδοτήθηκε και η Εθνική Βιβλιοθήκη· η πολυτελής Εθνική Βιβλιοθήκη µας, που ήταν επί δεκαετίες το καταφύγιο ερευνητών και φοιτητών. Πολυτελές το καινούργιο της σπίτι αλλά άξενο, απαιτεί για νοίκι τις δεκάρες του φτωχού.