Το κρίσιµο κοινωνικό διακύβευµα των ευρωεκλογών

Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές ανάδειξης των µελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, φαίνεται ότι η συζήτηση στη χώρα µας για το µέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξελίσσεται υποτονικά και µάλλον εγκλωβίζεται σε παραδοσιακά πεδία υψηλής φαινοµενικά δηµοφιλίας στην κοινή γνώµη, όπως η ασφάλεια των πολιτών, η διαχείριση των µεταναστευτικών ροών και η αειφόρος ανάπτυξη. Υποβαθµίζεται έτσι ένα κρίσιµο πεδίο για την ευηµερία των Ευρωπαίων πολιτών, που στα περισσότερα άλλα κράτη-µέλη αποτελεί βασικό άξονα του κοινωνικοπολιτικού διαλόγου εν όψει των ευρωεκλογών.

Πρόκειται για τις κοινωνικές στρατηγικές και πολιτικές της Ενωσης, τις παρεµβάσεις δηλαδή σε κύριους τοµείς του πολιτικού κεκτηµένου των κρατών-µελών, όπως η απασχόληση, οι εργασιακές σχέσεις, οι συντάξεις, η κοινωνική οικονοµία, η καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού. Εάν και τα κράτη-µέλη παραµένουν σύµφωνα µε τη θεµελιώδη αρχή της επικουρικότητας υπεύθυνα για τον σχεδιασµό και την άσκηση των κοινωνικών τους πολιτικών, τα όργανα της Ενωσης προωθούν σηµαντικές θεσµικές και επιχειρησιακές πρωτοβουλίες, επιχειρώντας να αµβλύνουν, εκτός των άλλων, τις επιπτώσεις της οικονοµικής ύφεσης στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο.

Οι περισσότερες εµβληµατικές κοινωνικές πρωτοβουλίες της Ενωσης δεν είναι γνωστές στην ελληνική κοινή γνώµη, µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται αναπόφευκτα ένα σηµαντικό έλλειµµα ως προς το κοινωνικό διακύβευµα των ευρωεκλογών. Ανάµεσά τους περιλαµβάνονται µε χρονολογική σειρά:

• Το πρόγραµµα «Εγγυήσεις για τη Νεολαία», που προτρέπει τα κράτη-µέλη να εξασφαλίζουν ότι όλοι οι νέοι κάτω των 25 ετών λαµβάνουν προσφορά εργασίας καλής ποιότητας, συνέχισης της εκπαίδευσης, µαθητείας ή άσκησης εντός τεσσάρων µηνών από τη στιγµή που εξέρχονται από την εκπαίδευση ή που καθίστανται άνεργοι (Απρίλιος 2013).
• Η εισήγηση της επιτροπής για τη δηµιουργία ενός «Συστήµατος Ευρωπαϊκής Ασφάλισης των Ανέργων» (∆εκέµβριος 2015).
• Η σύσταση του Συµβουλίου «Ενταξη των µακροχρονίως ανέργων στην αγορά εργασίας» (Φεβρουάριος 2016).
• Η δεσµευτική πλέον από τις 14 Ιανουαρίου 2019 Οδηγία 2016/2341 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου «Για τις δραστηριότητες και την εποπτεία των ιδρυµάτων επαγγελµατικών συνταξιοδοτικών παροχών» (∆εκέµβριος 2016).
• Η πρόταση της Επιτροπής σχετικά µε την ισορροπία µεταξύ επαγγελµατικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστέςµέσω µίας δεσµευτικής Οδηγίας (Απρίλιος 2017).
• Η πρόταση της Επιτροπής για την εισαγωγή προαιρετικών πανευρωπαϊκών ατοµικών συνταξιοδοτικών προϊόντων µέσω ενός δεσµευτικού κανονισµού (Ιούνιος 2017).
• Η σύσταση του Συµβουλίου «Παρακολούθηση των αποφοίτων που αποχωρούν από την εκπαίδευση και την κατάρτιση» (Νοέµβριος 2017). ŽΗ πρόταση της Επιτροπής για προβλέψιµους και διαφανείς όρους εργασίας µέσω µίας δεσµευτικής οδηγίας (∆εκέµβριος 2017).
• Η πρόταση της Επιτροπής για την πρόσβαση των µισθωτών και των αυτοαπασχολούµενων στην κοινωνική προστασία µέσω µίας µη δεσµευτικής Σύστασης (Μάρτιος 2018).
• Η πρόταση της Επιτροπής για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Απασχόλησης µέσω ενός δεσµευτικού κανονισµού (Μάρτιος 2018)
• Η ανακοίνωση της Επιτροπής για µία νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική της Νεολαίας (Μάιος 2018).
• Η γνωµοδότηση πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την υιοθέτηση µίας οδηγίας-πλαισίου σχετικά µε τη θέσπιση ελάχιστου εγγυηµένου εισοδήµατος (Φεβρουάριος 2019).

Ας ελπίσουμε ότι η άγνοια ή ακόµα και η αδιαφορία ως προς τις κοινωνικές στρατηγικές της Ενωσης δεν θα οδηγήσουν σε υποβάθµιση της συµβολής της Ελλάδας ως προς τη διαφύλαξη του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως κύριου θεσµικού µηχανισµού προώθησης µιας αναπτυξιακά προσανατολισµένης κοινωνικής Ευρώπης.

Γράφει ο Γαβριήλ Αμίτησης, καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας, Πανεπιστήµιο Δυτικής Αττικής