Μαύρες αλήθειες µε νύχια γαµψά

Μαύρη αλήθεια πρώτη: Η κοινωνική ασφάλιση ήταν µια σύλληψη του 19ου αιώνα. Στηριζόταν σε πολλά χρόνια δουλειάς, υψηλό ποσοστό θνησιµότητας και χαµηλό προσδόκιµο ζωής. Εξ ορισµού, λίγοι θα βλέπανε σύνταξη. Οι πολλοί δεν θα προλάβαιναν να γεράσουν. Οι προϋποθέσεις αυτές σταδιακά ανατράπηκαν. Ετσι, από µαθηµατική άποψη, το ασφαλιστικό σύστηµα κατέρρευσε. Η εύκολη -αλλά παροδική- λύση ήταν η δηµόσια χρηµατοδότησή του.

Σταδιακά κι αυτή «µπούκωσε» (ήδη το 1980 οι φόροι εισοδήµατος είχαν ανέβει διεθνώς σε επίπεδα 80-99%), και άρχισαν παντού οι περικοπές των συντάξεων. Ως αντίδοτο αναβίωσε η παµπάλαια θεωρία περί προσωπικής ευθύνης: Ο καθένας να µεριµνά -υποχρεωτικά πλέον- για τα γηρατειά του, γεµίζοντας έναν προσωπικό κουµπαρά. Το κράτος να φροντίζει µόνο για τους αναξιοπαθούντες, αφού -όπως γράφει ο Πόπερ- το κράτος ασχολείται µόνο µε τη δυστυχία και όχι µε την ευτυχία των ανθρώπων. Αυτό το σύστηµα εφαρµόζεται στη Λατινική Αµερική εδώ και περίπου σαράντα χρόνια. Είχαν προηγηθεί -κυριολεκτικά- χιλιάδες νόµοι που δεν απέτρεψαν τον αναπόφευκτο θάνατο του ασφαλιστικού συστήµατος.

Μαύρη αλήθεια δεύτερη: Το «εξαποδώ» σύστηµα της Χιλής δεν παρουσιάζει βασικές διαφορές από το ελληνικό (όριο 65 έτη, µίνιµουµ εικοσαετία, 55 ετών οι χήρες, 20% εισφορές οι ελεύθεροι επαγγελµατίες, 19% οι µισθωτοί, σύνταξη 60-70% του µισθού). Η εργοδοτική εισφορά είναι όµως πολύ χαµηλότερη και οι συντάξεις χορηγούνται αµέσως. Και το κυριότερο, δεν είναι χρεοκοπηµένο σύστηµα.

Μαύρη αλήθεια τρίτη: Η Αριστερά αποφεύγει να συζητήσει τις προϋποθέσεις που θα έκαναν το σύστηµα-κουµπαρά ασφαλές. Προτιµά να το καταριέται («ασφαλιστικό Πινοσέτ»), οµνύοντας στο δηµόσιο σύστηµα.

Η ∆εξιά, εξίσου δογµατικά, αγιοποιεί τη σχέση των κουµπαράδων µε τον ιδιωτικό τοµέα, απαξιώνοντας το ∆ηµόσιο. Το κράτος είναι ακατάλληλο να φυλάει τους κουµπαράδες, στον βαθµό που το ασφαλιστικό ισοζύγιο δεν είναι ανεξάρτητο από τον δηµόσιο προϋπολογισµό. Είναι όµως το µόνο που µπορεί να εγγυηθεί ότι ο ιδιώτης φύλακας δεν θα χώνει ένα µαχαίρι στη σχισµή και δεν θα βγάζει έξω τα κέρµατα. Είναι το µόνο που µπορεί να καλύψει τους ασφαλισµένους που δεν προλαβαίνουν να γεµίσουν τον κουµπαρά τους. ∆υστυχώς για τη ∆εξιά, το κράτος είναι απαραίτητο. ∆υστυχώς για την Αριστερά, έχει αποδειχθεί αναξιόπιστο. Κι αυτή είναι η τέταρτη µαύρη αλήθεια για το κράτος και τις συντάξεις µας.