Ασφαλιστικό: Το δικό μας... greek dream

Θα µπορούσε να πει κανείς πως ήταν το δικό µας... greek dream. Οχι τόσο γκλαµουράτο και πολυσχιδές όσο το american dream, αλλά τουλάχιστον κοµµένο και ραµµένο στα δικά µας µέτρα: συνταξιοδότηση, κυρίως πρόωρη, ακόµη και πριν από τα 50, µε γενναία όµως αναπλήρωση µισθού. Δεν είναι τυχαίο πως, σύµφωνα µε το Ενιαίο Σύστηµα Ελέγχου και Πληρωµών Συντάξεων «Ηλιος», συνταξιούχοι ηλικίας µεταξύ 56-65 ετών λαµβάνουν τα υψηλότερα ποσά σύνταξης. Το 37% των σηµερινών συνταξιούχων είναι µεταξύ 51 έως 70 ετών, ενώ οι συνταξιούχοι 51-60 ετών είναι 237.270.

Για τη βαριά κληρονοµιά του Ασφαλιστικού έχουν γραφτεί πάρα πολλά και έχουν ακουστεί ακόµη περισσότερα. Οπως για παράδειγµα ότι την περίοδο 2000-2014 ο κρατικός προϋπολογισµός χρηµατοδότησε τα ασφαλιστικά ταµεία µε 156,1 δισ. χωρίς τις συντάξεις του ∆ηµοσίου, που αν συµπεριληφθούν, η σωρευτική δαπάνη φτάνει τα 229,8 δισ. ευρώ. Ασφαλή συµπεράσµατα, φυσικά, δεν µπορούν να βγουν µε σωρεύσεις αριθµών που συχνά χρησιµοποιούνται για δηµιουργία εντυπώσεων. Είναι ωστόσο εµφανές πως για χρόνια το Ασφαλιστικό λειτούργησε ως «µικρογραφία» της ελληνικής κοινωνίας: µε καθαρά πελατειακή λογική σε τουλάχιστον ορισµένους βραχίονές του. Ειδικές οµάδες πέτυχαν να θεµελιώσουν ειδικά προνόµια και να τα διατηρήσουν για χρόνια µέσα σε ένα δαιδαλώδες καθεστώς πολυνοµίας.

Η κρίση ήρθε σαρωτική. Ορισµένοι αναλυτές µάλιστα υποστηρίζουν πως δεν ισχύει το επιχείρηµα ότι το Ασφαλιστικό κατέρρευσε λόγω της κρίσης, αλλά η αλήθεια είναι πως αυτό συνέβαλε σε µεγάλο βαθµό για να έλθει η κρίση. Οποια και αν είναι η αλήθεια, το βέβαιο είναι πως η κρίση άφησε ισχυρό το αποτύπωµά της πάνω στο συνταξιοδοτικό, µε µεγάλες οριζόντιες µειώσεις και κατάρρευση εισοδηµά των για αρκετές κατηγορίες συνταξιούχων.

Ο τελευταίος νόµος του 2016 που έφερε ενιαίους κανόνες για όλους σε ιδιωτικό και δηµόσιο τοµέα διατήρησε τις παλαιές κύριες συντάξεις στο ύψος του 2014, πετυχαίνοντας την απαραίτητη µείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης από 17,3% του ΑΕΠ το 2016 σε 13,4% το 2020, σε 12,03% το 2030 κ.ο.κ., ώστε να συγκλίνει µε τον µέσο όρο της ΕΕ το 2070. Ταυτόχρονα το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης εισοδήµατος κατά τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος από το δηµόσιο σύστηµα προβλέπεται να κυµαίνεται στο 61,6% το 2030, αρκετά πάνω από τον µέσο όρο της ΕΕ.

Από την άλλη πλευρά της διελκυστίνδας, οι συνταξιούχοι έχουν µαζικά προσφύγει στα δικαστήρια διεκδικώντας πίσω παλιά κεκτηµένα που έχασαν την περίοδο της κρίσης, µε βάση και τις αποφάσεις του ΣτΕ το 2015 περί αντισυνταγµατικότητας περικοπών του 2012. Ολοι περιµένουν µε αγωνία το ίδιο δικαστήριο να δώσει πάλι την κρίσιµη ετυµηγορία. Και αν δικαιωθούν οι συνταξιούχοι, θα αποκατασταθεί άραγε το status του πάλαι ποτέ greek dream; Αυτό µάλλον φαντάζει πλέον δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο...