Υπόθεση Σημίτη: 2+1 σκέψεις για έναν πόλεµο

Ο Κώστας Σηµίτης δεν µπόρεσε ποτέ να ξεφύγει από τη µοίρα των εµβληµατικών προσώπων: όπως συνέβη σε προκατόχους και διαδόχους του, το κοινό ήταν πάντα χωρισµένο στα δύο. Πολλοί αγάπησαν να τον µισούν, θεωρώντας ότι µε την παρουσία του απειλούσε το πολιτικό σύµπαν που είχαν πλάσει. Αλλοι τόσοι είδαν στο πρόσωπό του την ευκαιρία να αλλάξει η χώρα πίστα και η Κεντροαριστερά χαρακτήρα. Οπως και να ’χει, η υπόθεση του ανοίγµατος των τραπεζικών λογαριασµών του πρώην πρωθυπουργού έφερε για ακόµα µία φορά αντιµέτωπους φανατικούς φίλους και ορκισµένους εχθρούς. Ο ίδιος ο Σηµίτης, όµως; Τα έκανε όλα, όπως τότε, µελετηµένα και συστηµατικά, ή µήπως υποτίµησε όψεις των πραγµάτων που αδικούν την παρουσία του και θίγουν τη διαδροµή του;

1. Η ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗ

Στη µέση συνείδηση, στους ανθρώπους που δεν στηρίζουν τις εντυπώσεις τους σε δαίµονες, ο Κώστας Σηµίτης ήταν και παραµένει ένα πρόσωπο υπεράνω υποψίας. Ακόµα και στις τάξεις όσων δεν συµπάθησαν ποτέ τα «εκσυγχρονιστικά» προτάγµατα και αντιµετώπισαν µε σκεπτικισµό την προσπάθεια µετεξέλιξης του ΠΑΣΟΚ που εκδηλώθηκε µετά το ˜™™š, ο Σηµίτης ήταν πάντα ο «απόµακρος καθηγητής» µε την ευρωπαϊκή κουλτούρα ένας σοσιαλδηµοκράτης σε απόσταση από το λαϊκό προφίλ του ΠΑΣΟΚ, αλλά ουδέποτε ένα πρόσωπο του οποίου αµφισβητήθηκαν ο αξιακός κώδικας και η ηθική ακεραιότητα.

Η αντίδραση του Κώστα Σηµίτη στη δικαστική έρευνα περικλείει σε µεγάλο βαθµό και αυτή την παράµετρο: ο πρώην πρωθυπουργός εξοργίζεται, επειδή νιώθει ότι εκτίθεται στα µάτια της κοινής γνώµης και αµφισβητείται η εντιµότητά του. Αντιδρά σε πρώτο χρόνο, όπως ακριβώς έπρεπε να αντιδράσει, κάνει δηλαδή το σωστό και δηλώνει ότι οι λογαριασµοί του είναι στη διάθεση των Αρχών και ότι δεν έχει τίποτα να κρύψει. Προσθέτει, ωστόσο, µία διατύπωση που δίνει επιχειρήµατα στους άσπονδους εχθρούς του: χαρακτηρίζει τα κυβερνητικά στελέχη «περιστασιακούς ενοίκους της εκτελεστικής εξουσίας», δήλωση που επιτρέπει στους επικριτές του να υποστηρίξουν ότι εκφράζει µια ιδιοκτησιακής αντίληψης προσέγγιση της εξουσίας.

2. Η ΑΝΑΓΚΗ

Ο Κώστας Σηµίτης θα µπορούσε να είχε αποφύγει το δεύτερο σκέλος της δήλωσής του. Αυτό, αντίθετα, που δεν θα έπρεπε να έχει αποφύγει εδώ και καιρό είναι να τοποθετηθεί δηµόσια για τα επιβεβαιωµένα κρούσµατα διαφθοράς που εκδηλώθηκαν επί των ηµερών του. ∆εν είχε, άλλωστε, να φοβηθεί τίποτα.

Στις δηµοκρατίες, η συλλογική ευθύνη είναι έννοια άγνωστη. Αυτό που υπάρχει για κάθε πρόσωπο που ασκεί δηµόσια εξουσία, πόσω µάλλον για έναν πρωθυπουργό, είναι η έννοια της πολιτικής ευθύνης, η αποδοχή της οποίας δεν συνεπάγεται ούτε κατ’ ιδέαν συνυπευθυνότητα, αλλά αποτελεί γνήσια έκφραση συγνώµης προς την κοινωνία για αρνητικές εξελίξεις που δεν απετράπησαν και ίσως δεν µπορούσαν να αποτραπούν.

Το γεγονός ότι µια µεγάλη οµάδα πολιτικών αντιπάλων του πρώην πρωθυπουργού ανακινεί διαρκώς το συγκεκριµένο ζήτηµα για να υποβαθµίσει τις γόνιµες όψεις της διακυβέρνησής του αποτελεί ένα επιπλέον επιχείρηµα υπέρ της ανάγκης να υπάρξει δηµόσια αναφορά και δηµόσια αποδοκιµασία των κρουσµάτων αυτών που πλήγωσαν το ΠΑΣΟΚ και την προοδευτική παράταξη.

3. Η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ»

Στις συνθήκες που διαµορφώθηκαν πολιτικά και επικοινωνιακά, το θέµα Σηµίτη εξελίσσεται σε εστία πολέµου µεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του Κινήµατος Αλλαγής, µε τα στελέχη του δεύτερου να υιοθετούν απολύτως το σενάριο της καθοδηγούµενης σπίλωσης του πρώην πρωθυπουργού. Αν και από κυβερνητικής πλευράς υπογραµµίζεται ότι η δικαστική έρευνα είναι ανεξάρτητη και ότι, εν πάση περιπτώσει, ο πρώην πρωθυπουργός δεν συνδέθηκε µε τις υποθέσεις Τσοχατζόπουλου και Παπαντωνίου, η Χαριλάου Τρικούπη αξιοποιεί το όλο θέµα για να υποστηρίξει ότι επιχειρείται να αποδοµηθεί ο Κώστας Σηµίτης και να υπονοµευτεί συνολικά ο χώρος της Σοσιαλδηµοκρατίας.

Στελέχη της Κεντροαριστεράς, πάντως, που διατηρούν αποστάσεις από το Κίνηµα Αλλαγής, επισηµαίνουν ότι αν και οι περισσότεροι παράγοντες του χώρου εµφανίζονται ως δηµόσια ασπίδα του πρώην πρωθυπουργού, αναθεωρούν τις επιλογές του σε εµβληµατικής σηµασίας τοµείς, όπως είναι τα εθνικά θέµατα και οι σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας.

Ο Σηµίτης υπήρξε, πράγµατι, ο πρωθυπουργός που επιχείρησε να βάλει τα Ελληνοτουρκικά στην τροχιά της εξοµάλυνσης και να αναζητήσει συναινετικές λύσεις στο «Μακεδονικό», ενώ δεν δίστασε να συγκρουστεί µε την Εκκλησία στο θέµα των ταυτοτήτων. Οι επίγονοί του καταγγέλλουν τη Συµφωνία των Πρεσπών και αντιτίθενται στην άρση της δηµοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας των κληρικών, µε το επιχείρηµα ότι πρέπει να προστατευτεί ο χαµηλόµισθος κλήρος. Οπως και να το δεις, δεν το λες και αδιατάρακτη συνέχεια...

Του ύψους...

Παρά τις προεξοφλήσεις περί του αντιθέτου και τις βεβαιότητες που διακινήθηκαν, οι συνταξιούχοι θα κάνουν τελικά γιορτές χωρίς το φόβητρο της περικοπής των συντάξεών τους. Οι ευρωπαϊκοί θεσµοί ενέκριναν την κατάργηση του µέτρου των µειώσεων, που είχε προνοµοθετηθεί υπό την ασφυκτική πίεση του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου, αναγνωρίζοντας ότι ο δηµοσιονοµικός χώρος είναι αρκετός για να «χωρέσει» και τις συντάξεις ολόκληρες και ακέραιες τις εξαγγελίες της Θεσσαλονίκης.

Παραµονές των αποφάσεων, πάντως, ξαναζεστάθηκε το γνωστό αφήγηµα των «προνοµιούχων» συνταξιούχων, οι οποίοι απολαύουν ειδικής πολιτικής προστασίας λόγω του εκλογικού τους βάρους. Φαντασθείτε να µην είχαν επιβληθεί και οι 13 µειώσεις συντάξεων από το 2010 µέχρι σήµερα, που έφεραν τη µέση σύνταξη στα 850 ευρώ, τι άλλο θα διαβάζαµε...

& του βάθους

Επιβεβαιώνει τις δυσοίωνες προβλέψεις, αν δεν προοιωνίζεται και χειρότερα, η έναρξη της αναθεωρητικής διαδικασίας του Συντάγµατος. Στο περιβάλλον της βαθιάς πόλωσης που έχει διαµορφωθεί, η επικοινωνία των κοµµάτων µοιάζει αδύνατη ακόµα και για τα στοιχειώδη, µε κίνδυνο να παραπεµφθούν στις καλένδες αλλαγές ώριµες διακοµµατικά.

Με τις κάλπες προ των πυλών, κανείς δεν περιµένει από την κυβέρνηση να αποδεχθεί την ίδρυση µη κρατικών πανεπιστηµίων ή από την αξιωµατική αντιπολίτευση να «συνταγµατοποιήσει» την απλή αναλογική.

Έχουν όλοι, ωστόσο, κάθε λόγο να προσδοκούν ότι εκεί όπου τα κόµµατα δεν διαφωνούν -όπως στην αλλαγή των διατάξεων περί ευθύνης υπουργών ή στην αποσύνδεση της προεδρικής εκλογικής από τη διάλυση της Βουλής-, τελικά θα συµφωνήσουν. Λέτε να µας διαψεύσουν;