Γράφει η Ράνια Σβίγκου: Μύθοι και ανακρίβειες για τα ιδιωτικά πανεπιστήµια

Η δηµόσια συζήτηση για το πανεπιστήµιο περιστρέφεται ξανά γύρω από την αναθεώρηση του άρθρου 16 και τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστηµίων. Από τους θιασώτες της αναθεώρησης προβάλλεται µια σειρά από µύθους και ανακρίβειες, ενώ συστηµατικά και σκοπίµως δυσφηµείται το δηµόσιο πανεπιστήµιο. Αν κάποιος ανατρέξει στον δηµόσιο διάλογο πριν από 10 χρόνια, ο οποίος σφραγίστηκε από τις µεγαλειώδεις κινητοποιήσεις της πανεπιστηµιακής κοινότητας, θα διαπιστώσει ότι είναι πανοµοιότυπος µε τον σηµερινό.

Οι υποστηρικτές της πρότασης δεν κατάφεραν να «µάθουν» από τα αδιέξοδα στα οποία έχουν βρεθεί τα ιδιωτικά πανεπιστήµια διεθνώς και το µόνο που τους ενδιαφέρει είναι να ενισχύουν την ιδεολογική διάσταση µιας ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Πώς αλλιώς να γίνει κατανοητή η πλήρης έλλειψη έστω και µίας έκθεσης βιωσιµότητας ενός τέτοιου πανεπιστηµίου;

Πώς είναι δυνατόν να µας προτρέπει η Ν∆ τόσα χρόνια να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήµια και να µην παρουσιάζει ούτε µία µελέτη; ∆εν το κάνει γιατί τα έξοδα σε ένα έστω µικρό ίδρυµα Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης είναι τόσο πολλά, που θα χρειαστεί η επιβολή πολύ υψηλών διδάκτρων! Απουσιάζει από τους υποστηρικτές της αναθεώρησης το όραµα για την εκπαίδευση, την ανάπτυξη και την καινοτοµία, ενώ τα ιδιωτικά πανεπιστήµια παρουσιάζονται ως πανάκεια, στη βάση µύθων και ψευδών στοιχείων.

• Μύθος 1ος: «Σε 50.000 Ελληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό σήµερα τούς στερείται η δυνατότητα να µπορέσουν να σπουδάσουν στη χώρα τους» Το επιχείρηµα αυτό αντικρούεται από την ίδια τη θέση Μητσοτάκη για µείωση των εισαχθέντων φοιτητών και επαναφορά της βάσης του 10, την οποία επανέλαβε σε οµιλία του στις 23 Οκτωβρίου. Αν υπάρχει όντως ενδιαφέρον για τη φοιτητική µετανάστευση, αυτό µπορεί να απαντηθεί µόνο µε ενδελεχή εξέταση του τι ακριβώς θέλουν οι νέοι που µεταναστεύουν. Θέλουν να σπουδάσουν στο αντικείµενο της σχολής πρώτης προτίµησης, στην οποία δεν κατάφεραν να εισαχθούν; Θέλουν να σπουδάσουν αντικείµενα στα οποία δεν εξειδικεύεται το ελληνικό πανεπιστήµιο; Θέλουν να πάρουν ένα πτυχίο ανεξαρτήτως αντικειµένου, ώστε να γίνει πιο εύκολη η εύρεση εργασίας; Η απάντηση, πάντως, σε καθένα από τα ερωτήµατα αυτά δεν οδηγεί στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστηµίων στη χώρα µας. Και σίγουρα δεν οδηγεί στη µείωση εισακτέων στα δηµόσια, όπως προτείνει ο κ. Μητσοτάκης. Εκτός, βέβαια, αν η έγνοια του είναι η δηµιουργία τεχνητής ζήτησης για τα ιδιωτικά πανεπιστήµια. Η λύση είναι η αναβάθµιση του απολυτηρίου λυκείου, η ενίσχυση των υποδοµών και του ανθρώπινου δυναµικού στα πανεπιστήµια, ώστε να µπορούν να σπουδάζουν οι νέοι στα γνωστικά πεδία που τους ενδιαφέρουν.
• Μύθος 2ος: «Ο ανταγωνισµός µε τα ιδιωτικά πανεπιστήµια θα αναβαθµίσει τα δηµόσια» Ο µύθος απαντάται από την ίδια την ελληνική εµπειρία. Η λειτουργία ιδιωτικών νοσοκοµείων δεν οδήγησε στην αναβάθµιση των δηµόσιων νοσοκοµείων, ούτε τα ιδιωτικά σχολεία οδήγησαν στην αναβάθµιση των δηµόσιων. Τη Ν∆, όµως, ουδόλως την ενδιαφέρει η ποιότητα της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης, αφού αυτή συνδέεται άρρηκτα µε τους αυξηµένους πόρους, την αναβάθµιση των υποδοµών, την ενίσχυση του κοινωνικού και αναπτυξιακού της ρόλου, και όχι µε τα πρόσκαιρα κελεύσµατα της αγοράς.
• Μύθος 3ος: «Η Ελλάδα είναι η µόνη χώρα στον κόσµο που δεν έχει ιδιωτικά πανεπιστήµια» ∆εν υπάρχει µεγαλύτερη ανακρίβεια και µεγαλύτερο ψέµα. Σε Ευρώπη, Αµερική και Καναδά, τα αµιγώς ιδιωτικά πανεπιστήµια είναι ελάχιστα και υπολείπονται κατά πολύ του κύρους και της ποιότητας των υπολοίπων. Τα ιδιωτικά πανεπιστήµια στη Μ. Βρετανία, για παράδειγµα, στην οποία φοιτούν πολλοί Ελληνες φοιτητές, µετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού και θα δυσκολευτούµε πολύ να βρούµε κάποιον να τα γνωρίζει. Στις δε ΗΠΑ, όπου έχει σπουδάσει και ο κ. Μητσοτάκης, τα καλά ιδιωτικά πανεπιστήµια (Harvard, Yale κ.τ.λ.) µετρούν πάνω από 400 χρόνια ζωής, τα δίδακτρα είναι υπέρογκα, δέχονται ελάχιστους φοιτητές και διαχειρίζονται τεράστια περιουσία, ίση µε ολόκληρο τον προϋπολογισµό του ελληνικού υπουργείου Παιδείας. Η Ελλάδα δεν είναι βέβαια οι ΗΠΑ, το δε Harvard δεν θα ιδρύσει παράρτηµά του στην Ελλάδα, επενδύοντας εκατοντάδες εκατοµµύρια για µια αγορά µερικών χιλιάδων υποψήφιων φοιτητών.
• Μύθος 4ος: «Το δηµόσιο πανεπιστήµιο των µπαχαλάκηδων και του Ρουβίκωνα, οι οποίοι προστατεύονται από το άσυλο» Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστηµίων συνοδεύεται από τη συστηµατική συκοφάντηση του δηµόσιου πανεπιστηµίου, µέσω της παρουσίασής του ως άντρου ανοµίας. Αυτό το επιχείρηµα βασίζεται σε µισή αλήθεια, ένα ψέµα και µια συστηµατική απόκρυψη. Προβλήµατα «χαµηλής» παραβατικότητας υπάρχουν στα πανεπιστήµια, όπως και σε κάθε δηµόσιο, ανοιχτό χώρο. ∆εν είναι σωστό να αρνούµαστε την πραγµατικότητα, ούτε όµως και να υπερβάλλουµε για το µέγεθος του προβλήµατος και την επίπτωσή του στη λειτουργία των πανεπιστηµίων. Λύσεις υπάρχουν, και η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ανέθεσε σε µια επιτροπή ειδικών τη διατύπωση συγκεκριµένων προτάσεων. Το πόρισµά της βέβαια απορρίφθηκε, πριν καν διαβαστεί, από τη Ν∆... Οσον αφορά στη διακίνηση ναρκωτικών και τις κακουργηµατικές πράξεις, αυτές δεν προστατεύονται από κανένα άσυλο. Η συζήτηση περί ανοµίας, όµως, καλύπτει το ουσιώδες πρόβληµα που αντιµετωπίζουν τα πανεπιστήµια, την έλλειψη υλικοτεχνικών υποδοµών αλλά και ακαδηµαϊκού προσωπικού, εξαιτίας της µόνιµης υποχρηµατοδότησής τους από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν∆, µια κατάσταση που επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της οικονοµικής κρίσης. Και όµως, παρά τις ελλείψεις, οι απόφοιτοι των πανεπιστηµίων µας διαπρέπουν στο εξωτερικό, κάτι που αποτελεί µια de facto αναγνώριση του κύρους και της δυναµικής τους.

Συνοψίζοντας, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστηµίων δεν έρχεται ούτε να λύσει το πρόβληµα της φοιτητικής µετανάστευσης, ούτε να αναβαθµίσει τα δηµόσια πανεπιστήµια, ούτε να φέρει την Ελλάδα στον ίδιο δρόµο µε τις υπόλοιπες δυτικές χώρες. Τα υπαρκτά προβλήµατα του δηµόσιου πανεπιστηµίου δεν λύνονται µε την αναθεώρηση του Συντάγµατος.

Στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη του κ. Μητσοτάκη όλα είναι εµπορεύµατα και πρέπει να νοούνται ως τέτοια, ακόµα και το δηµόσιο αγαθό της εκπαίδευσης. Αυτό που αντιλαµβάνονται, όµως, ακόµα και οι εκπρόσωποι του νεοφιλελευθερισµού σε άλλες χώρες, ότι δηλαδή η εκπαίδευση και η έρευνα είναι παράγοντες ανάπτυξης, είναι αδύνατο να το αντιληφθεί ο ίδιος.

Και αυτό γιατί στο δικό του µυαλό πρυτανεύει όχι το συµφέρον της χώρας, αλλά το συµφέρον συγκεκριµένων σχολαρχών που θέλουν να αυξήσουν τα δίδακτρά τους µετά τη µετατροπή τους σε «πανεπιστήµια». Τα ισχυρά, όµως, δηµόσια πανεπιστήµια θα πρέπει να είναι ο στόχος και της Ελλάδας, όπως είναι της Γερµανίας και της Γαλλίας.

ΥΓ.: Οι δηµόσιες τοποθετήσεις του πρώην υπουργού Ευ. Βενιζέλου για την αναθεώρηση του 2007 απαντούν, µε πολιτική και ακαδηµαϊκή επάρκεια, σε όσα και σήµερα υποστηρίζει η Ν∆ αλλά και το ΚΙΝΑΛ. Ιδιαίτερα οι σύντροφοί του θα πρέπει να τον διαβάσουν προσεκτικά 