Αγάπη μου, το ΥouTube μάς μεγάλωσε τα παιδιά – Το κατάλαβες;

«Αγάπη μου, πού είναι το παιδί;».

-Στο κομπιούτερ-λάπτοπ-ταμπλέτα-κινητό.

«Τι κάνει;».

-Βλέπει Youtube…

Ένας από τους πλέον συνηθισμένους διαλόγους σε ελληνικές οικογένειες, μια στιχομυθία την οποία μπορούν να κάνουν και οι χωρισμένοι γονείς, με τον εαυτό τους – και να είναι ήσυχοι. Το να «παρκάρεις» το παιδί στον μαγικό κόσμο του Διαδικτύου -όταν εσύ έχεις άπειρες δουλειές να κάνεις μέσα και έξω στο σπίτι- κάποιες φορές είναι λυτρωτικό, σου λύνει τα χέρια. Έτσι κι αλλιώς τα παιδιά αγαπούν το internet, αλλά μην τρελαθούμε, δεν θα μπουν να διαβάσουν για το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική. Θα μπουν «ξερά», όπως λένε τα ίδια, στο YouTube επειδή εκεί μπορούν να δουν αστεία βίντεο ή να δημοσιεύσουν κομμάτια από τη δική τους ζωή, τις «φάσεις με τους συμμαθητές» τους. Αν σκεφτεί κάποιος πως κάθε λεπτό ανεβαίνουν -κατά μέσο όρο- 300 ώρες βίντεο, κάθε μέρα προβάλλονται περίπου 5 δισεκατομμύρια βίντεο! Έτσι, το δημοφιλές κανάλι δεν περιέχει μόνο διασκεδαστικά βίντεο και παιχνίδια, αλλά και καρέ τα οποία δεν είναι όλα κατάλληλα για την ευαίσθητη ψυχοσύνθεση του σπλάχνου σου.

Εννοείται πως ουδείς νορμάλ άνθρωπος δαιμονοποιεί αυτή την πλατφόρμα, υπέροχη είναι, αφού το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στο YouTube, αλλά γενικότερα. Σύμφωνα με τελευταία έρευνα, έξι στα δέκα Ελληνόπουλα με πρόσβαση στο Διαδίκτυο είναι κάτω των 10 ετών - συγκεκριμένα, το 59% των παιδιών. Όσον αφορά στην υπόλοιπη ηλικιακή κατανομή, από τα Ελληνόπουλα που έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο, το 34% είναι παιδιά ηλικίας από δέκα έως δεκαπέντε ετών, ενώ μόλις το 7% των ανήλικων χρηστών είναι άνω των δεκαπέντε ετών.

Μάλιστα, βάσει της ίδιας έρευνας -που διενήργησε η devolo Hellas, σε συνεργασία με το infokids.gr- το 48% των γονέων ανησυχεί για την ανομία, στην οποία εκτίθενται τα παιδιά, όταν ανοίγουν το Ίντερνετ. Όμως, το 20% των μαμάδων και πατεράδων δεν γνωρίζει τίποτα για τα ηλεκτρονικά «αποτυπώματα» των τέκνων τους, αφού αυτά «σερφάρουν» ανεξέλεγκτα, με δικούς τους κωδικούς. Με λίγα λόγια, όλο αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο τα παιδιά αυτά να κινδυνεύουν ή να θέτουν σε κίνδυνο άλλους (τους γονείς τους με τους κωδικούς των οποίων έχουν πρόσβαση), μέσα στο ψηφιακό ταξίδι τους στον κυβερνοχώρο.

Πέραν αυτών των σημαντικών, το θέμα είναι πως οι περισσότεροι γονείς ούτε καν έχουν γνώση για το τι βλέπει το παιδί τους ούτε καν θέλουν να μάθουν ποιες ιστοσελίδες επισκέφθηκαν. Το πρόβλημα, εν προκειμένω, είναι πως -καθημερινά- διαμορφώνεται ψυχικά και νοητικά ένας άνθρωπος με όλα αυτά που βλέπει, με τον οποίο δεν έχεις καμία επαφή. Τα περισσότερα παιδιά μιλούν μια άλλη «γλώσσα» από τους γεννήτορές τους, έχουν στο στόμα άλλους κώδικες από τη γενιά που τα γέννησε. Κάπως έτσι, δημιουργείται και συντηρείται το υπαρκτό χάσμα γενεών, απλώς η διαφορά είναι ότι τώρα μιλάμε για “digital natives” και “digital immigrants” και κάπου εκεί ο μπαμπάς κι η μαμά, με τους «ψηφιακούς γηγενείς» και τους «ψηφιακούς μετανάστες», θέλει να κάνει control-alt-delete.

Αυτοί οι όροι –“digital natives” και “digital immigrants”- χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 2001. Ο όρος “digital natives” αναφέρεται σε εκείνους οι οποίοι γεννήθηκαν, περίπου, στις αρχές της δεκαετίας του ’80 - και μετά. Η γενιά αυτή μεγάλωσε μέσα σε πολλά νέα ψηφιακά μέσα -υπολογιστές, ηλεκτρονικά παιχνίδια, κινητά τηλέφωνα- και πολλά άλλα εργαλεία της ψηφιακής εποχής. Οι “digital natives” μαθητές κατεβάζουν μουσική, έχουν κινητά στις τσέπες τους και μια ολόκληρη βιβλιοθήκη στους υπολογιστές τους, χρησιμοποιούν άμεσα μηνύματα και chat, μπορούν να μαθαίνουν όλα τα νέα της παρέας από το Facebook. Όλοι οι υπόλοιποι που δεν γεννηθήκαμε στην ψηφιακή εποχή, αλλά κάποια στιγμή στη ζωή μας γοητευτήκαμε από τις νέες τεχνολογίες και χρησιμοποιήσαμε πολλές από αυτές, θα είμαστε για πάντα οι “digital immigrants” αναφορικά με τους «digital natives”.

Η ζωή ως «ψηφιακός μετανάστης» είναι ζόρικη, αφού δεν μπορείς να παρακολουθείς συνεχώς όλες τις τάσεις τους διαδικτύου, τα trends, τα νέα τραγούδια, τα νέα challenge που βγάζει η πιτσιρικαρία. Τα περισσότερα από αυτά δεν σου λένε τίποτα, μόλις τα αντικρίζεις πατάς escape μέσα σου γιατί τα θεωρείς σαχλά, ανόητα κ.λπ. και κάπως έτσι -πολύ εύκολα-χάνεις την επαφή με αυτά που βλέπει το βλαστάρι σου.

Στο τέλος Αυγούστου, το YouTube ανακοίνωσε ότι δεν θα επιτρέπει, πλέον, την προβολή βίντεο που απευθύνονται σε παιδιά και που έχουν συγκεκριμένους τύπους «ενοχλητικού» κι ακατάλληλου περιεχομένου. Επίσης, μπορείς πάντα να ενεργοποιήσεις το φίλτρο για τον αποκλεισμό ακατάλληλου περιεχομένου - η «Ασφαλής λειτουργία» σε βοηθά να φιλτράρεις πιθανώς αμφιλεγόμενο περιεχόμενο μέσω αναζήτησης. ;Eνας ακόμη καλός τρόπος να προστατέψεις το παιδί σου από το να περιηγείται ανεξέλεγκτα στο YouTube, είναι να έχεις επιλέξει και ορίσει εκ των προτέρων τα αγαπημένα του κανάλια. Έτσι, δεν θα χρειάζεται να ψάχνει στον ιστό, αλλά θα βρίσκει κατευθείαν αυτό που επιθυμεί να δει.

Το λύσαμε το ζήτημα, λοιπόν; Όχι, ακριβώς. Το θέμα είναι πως με το Youtube, δεν ξέρεις από πού θα σου ‘ρθει. Ποιος μπορεί να ξεχάσει ότι, για παράδειγμα, το Youtube Kids περιείχε βίντεο που έλεγε στα παιδιά πώς να αυτοκτονήσουν;

Εννοείται, πουθενά, κανείς, δεν λέει να κλείσεις αυτό το «παράθυρο» στα παιδιά σου. Το ζήτημα, όμως, ας το γράψω ξανά, είναι να ξέρεις τι παρακολουθεί, όσο κι αν αυτά δεν συνάδουν με την ηλικία σου ή τα βρίσκεις αδιάφορα. Στο κάτω κάτω κι ο Τζέισον Ντε Ρούλο μια χαρά είναι, όπως κι η Σοφία Ρέγιες, η Χαβάνα ου-να-να Καμίλα Καμπέγιο κι η Αριάνα Γκράντε – ξεκόλλα, όπως θα έλεγε και το παιδί σου. Αρκεί να ξέρεις τι βλέπει η πιτσιρίκα και ο μάγκας σου. Και μίλα στα παιδιά σου, συζήτα μαζί τους, δες πώς σκέφτονται.

Ξεκόλλα, επίσης, δεν σου κουνάω το δάχτυλο, δεν σε ψέγω ότι είσαι κακός γονέας, τα γράφω για να τα βλέπω κι εγώ. Απλώς, πρέπει να καταλάβουμε πως είμαστε μπροστά σε ένα ψηφιακό χάσμα γενεών το οποίο όχι μόνο κάποιοι δεν το έχουμε αντιληφθεί, όχι μόνο δεν ξέρουμε πώς θα καταλήξει, αλλά ακόμα το ψηλαφίζουμε. Κι αυτό είναι πιο σημαντικό και υπεράνω κάθε YouTube.