Οι λέξεις έχουν πάντα σηµασία

Την ώρα που θα διαβάζετε αυτές τις γραµµές είναι πιθανό, µετά τον σάλο που ξέσπασε, ο Μαργαρίτης Σχοινάς να έχει απαλλαγεί από τον οργουελικό τίτλο µε τον οποίο φόρτωσε το χαρτοφυλάκιό του η πρόεδρος της Κοµισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Οι λέξεις όµως δεν µπαίνουν τυχαία, είναι ενδεικτικές προθέσεων. Η διατύπωση για την «Προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, που ούτε µία ήταν θετική.

Η µια κατηγορία αντιδράσεων αφορά σε αυτόν καθαυτόν τον προσδιορισµό του «ευρωπαϊκού τρόπου ζωής». Σε µια πρώτη προσέγγιση είναι σαν να θέλει να δηµιουργήσει κάτι ανάλογο µε τον «αµερικανικό τρόπο ζωής». Ο τελευταίος είναι τουλάχιστον αµφιλεγόµενος και εν πάση περιπτώσει όχι καθολικής αποδοχής. Σε µια ακραία εκδοχή, ο «ευρωπαϊκός τρόπος ζωής» υπενθυµίζει τον αλήστου µνήµης «Σοβιετικό άνθρωπο», τον «νέο άνθρωπο» που ζούσε κατά τον σοσιαλιστικό τρόπο ζωής. Πρόκειται για ανεπεξέργαστη γενίκευση, µια ολιστική προσέγγιση που µπάζει από παντού. Είναι δε εντυπωσιακό ότι η πρόεδρος της Κοµισιόν δεν συγκαταλέγεται στους οπαδούς της Οµοσπονδιακής Ευρώπης ή έστω της ταχείας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση δηµιουργίας µακροπρόθεσµα κοινού τρόπου ζωής. Μάλλον το αντίθετο συµβαίνει. Επειδή δεν προέκυψε από παρθενογένεση, αλλά από συγκεκριµένους συσχετισµούς, είναι εύλογη η ανησυχία µήπως κάτω από τον βαρύγδουπο τίτλο κρύβεται ο προσανατολισµός για µια «χριστιανική Ευρώπη» ή για µια «γερµανική Ευρώπη».

Η δεύτερη και κατά τη γνώµη µου πιο σοβαρή ένσταση έχει σχέση µε τη λέξη «προστασία», σε άµεση συνάρτηση µε τις πολύ πρακτικές και προσδιορισµένες (σε αντίθεση µε τον αόριστο «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής») αρµοδιότητες του Ελληνα αντιπροέδρου. Το χαρτοφυλάκιό του περιλαµβάνει τη διαχείριση του Μεταναστευτικού, την Ασφάλεια και την ενσωµάτωση συνεκτικών κοινοτήτων. Προστατεύεις κάτι που κινδυνεύει, που δέχεται επίθεση. Εν προκειµένω υποτίθεται τον «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής».

Από ποιους κινδυνεύει; Κατά τους εθνικιστές, τους ακροδεξιούς, αλλά δυστυχώς και από το κοµµάτι εκείνο της ∆εξιάς που πιέζεται από την ακροδεξιά, κινδυνεύει από τους µετανάστες, τους ξένους και τους αλλόθρησκους. Ολα κουµπώνουν σε τέτοιο βαθµό, ώστε οι αντιδράσεις να περιλαµβάνουν τους πάντες: από τους «Financial Times» και τον «Economist» που έγραψαν σαρκαστικά ότι ο πραγµατικός τίτλος του κ. Μαργαρίτη Σχοινά είναι «Επίτροπος Μετανάστευσης», µέχρι τους Φιλελεύθερους, τους Πράσινους, τους Σοσιαλδηµοκράτες και την Αριστερά, που χωρίς περιστροφές κατηγόρησαν την πρόεδρο της Κοµισιόν ότι κλείνει το µάτι στην ακροδεξιά και στους λεγόµενους χριστιανούς υποστηρικτές της Ευρώπης, τύπου Ορµπαν και Σαλβίνι.

Από αυτούς και τους οµοίους τους, από τους οποίους πράγµατι κινδυνεύουν η Ευρώπη και η ∆ηµοκρατία. Ακόµα και στον πολιτικό χώρο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπήρξε µούδιασµα. «∆είχνει ωραίος (ο τίτλος), αλλά µόλις αντιληφθεί κανείς ότι στην ουσία σηµαίνει πως θα είναι (ο Μαργαρίτης Σχοινάς) υπεύθυνος για τη Μετανάστευση και την Ασφάλεια, τότε είναι απολύτως αηδιαστικός» είπε σε ένα επιθετικό σχόλιό του ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Νταµιέν Καρέµ. Ανεξάρτητα, λοιπόν, από τις προθέσεις του Ελληνα επιτρόπου -δεν έχει δώσει αρνητικά δείγµατα γραφής ως εκπρόσωπος Τύπου του Γιούνκερ-, ο συνδυασµός τίτλου και περιεχοµένου προκαλεί αρνητικά συναισθήµατα. Και ο µεν τίτλος κατά πάσα πιθανότητα θα τροποποιηθεί. Ως προς το περιεχόµενο µένει να δούµε αν η νέα Κοµισιόν θα αντιµετωπίσει το Μεταναστευτικό ως ζήτηµα κατά κύριο λόγο αυστηρότερης φύλαξης των συνόρων. ∆ηλαδή µε συνταγή αποτυχίας.