Είναι καλή η διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ;

Ενός Συνεδρίου συνέχειας και τομής ταυτοχρόνως. Και αυτό αποτυπώνεται στον τίτλο της διακήρυξης. Και ο τίτλος προσδιορίζει το περιεχόμενο και τούμπαλιν. «Δημοκρατικό κάλεσμα ένταξης στον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία». Καλούνται οι δημοκράτες πολίτες, έχουμε δηλαδή ευρύτατο προσκλητήριο ένταξης. Και εντάσσονται εν όψει Συνεδρίου και στον ΣΥΡΙΖΑ, που άντεξε στα δύσκολα χρόνια της κρίσης ως κυβερνώσα Αριστερά, και στην Προοδευτική Συμμαχία.

Με τις δυνάμεις, δηλαδή, που συμπαρατάχθηκαν μαζί του σπάζοντας στο μέτρο του δυνατού το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο των δυνάμεων της οικονομικής και μιντιακής ολιγαρχίας και της παρδαλής συμπαράταξης του συνόλου των άλλων πολιτικών δυνάμεων κάτω από την ομπρέλα της ΝΔ. Αυτή η ακριβοδίκαιη αναγνώριση αποτυπώνεται στον τίτλο της διακήρυξης, στην ομοφωνία στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ (ο χώρος δεν είναι συνηθισμένος σε ομοφωνίες, μάλλον το αντίθετο) και στην αποδοχή της από τις δυνάμεις της Προοδευτικής Συμμαχίας. Κριτικές, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, ήρθαν από δύο διαμετρικά αντίθετες οπτικές.

Η μία ανέδειξε τη δυσφορία δυνάμεων για το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επεκτείνεται και εδραιώνεται σε χώρους που η κομμουνιστική Αριστερά μόνο επί ΕΑΜ στην Κατοχή και επί ΕΔΑ το 1958 είχε κατορθώσει να πλησιάσει. Με το τεράστιο 31,5% τη στιγμή της ήττας, ο ΣΥΡΙΖΑ έδειξε να εδραιώνεται στον χώρο που μεταπολιτευτικά κατείχε το ΠΑΣΟΚ τα χρόνια της ακμής του, αναδεικνύεται δηλαδή ως η κυρίαρχη δύναμη της δημοκρατικής παράταξης. Δυσφορούν, λοιπόν, επειδή η διακήρυξη αναφέρεται στη «δημοκρατική έκρηξη του 1981» και απευθύνεται σε σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες και πολίτες του προοδευτικού Κέντρου.

«Τι δουλειά έχετε εσείς εκεί;» φωνάζουν θυμωμένοι. Θέλουν ένα μικρό κόμμα διαμαρτυρίας της ριζοσπαστικής Αριστεράς, στριμωγμένο στην άκρη με μικρά ποσοστά για να σέρνουν χωρίς αντιστάσεις τον κεντροαριστερό χώρο στη συνεργασία με τη Δεξιά. Η δεύτερη ένσταση δεν εδράζεται στη νεωτερικότητα της διακήρυξης, αλλά αντιθέτως στην εμμονή της σε παραδοσιακές συνταγές του παρελθόντος, με κυρίαρχη την αναφορά στον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Τη βρίσκει πολύ ντεμοντέ.

Οι φορείς αυτής της ένστασης δεν έχουν παρακολουθήσει την αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος για τον σοσιαλισμό στις αγγλοσαξονικές -μάλιστα- χώρες. Ούτε εντόπισαν τη διατύπωση της διακήρυξης «Το αίτημα του σοσιαλισμού δεν περιγράφει ούτε μια ουτοπία, ούτε ένα καθεστώς. Αποτελεί μια απελευθερωτική διαδικασία. Με τομές και ρήξεις, χωρίς νομοτελειακά προκαθορισμένη πορεία ή αποτέλεσμα». Περιγράφει, δηλαδή, μια διαδικασία συνεχούς κίνησης, όπου τον δρόμο θα τον φτιάχνουμε περπατώντας τον, αποφεύγοντας την πεπατημένη που οδήγησε σε αδιέξοδο τη μεγάλη περιπέτεια του 20ού αιώνα.

Δεν είναι ένα θεωρητικό, χωρίς επιπτώσεις, ζήτημα. Η μαζικοποίηση και το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο δεν συνεπάγονται τη μετατροπή του σε πλαδαρό, ασπόνδυλο, κεντρώο κόμμα, χωρίς ρίζες και μακροπρόθεσμους στόχους. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε από άλλο δρόμο στο ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα, στην απώλεια του ηγετικού ρόλου στην προοδευτική παράταξη. Θα το έβαζε μπροστά στον κίνδυνο απώλειας ταυτότητας -άρα και σύνδεσης με τα λαϊκά στρώματα-, στον οποίο περιέπεσαν πολλά σοσιαλιστικά κόμματα στην Ευρώπη.

Ο δρόμος που δείχνει η διακήρυξη είναι δρόμος δημιουργικής υπέρβασης των παραδοσιακών ταυτοτήτων για τη συγκρότηση ενός κόμματος μαζικού, λαϊκού, ριζοσπαστικού, δημοκρατικού, που θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και θα δίνει ρεαλιστικές και προοδευτικές απαντήσεις σε όλα, με σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η χώρα και ο λαός.