Ψήφος αποδήμων: Η αδράνεια αυτή είναι σε βάρος της χώρας

Η άσκηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων από τους πολυάριθμους Έλληνες πολίτες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό αποτελεί ένα πρόβλημα άλυτο εδώ και πολλές δεκαετίες. Το άρθρο 51 παρ. 4 του Συντάγματος δίνει τη δυνατότητα στον κοινό νομοθέτη να προβλέψει εξαιρετικές διαδικασίες (επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο) για τη διευκόλυνσή τους, ώστε να μπορέσουν να ψηφίσουν στις βουλευτικές εκλογές, χωρίς να χρειάζεται να υποβληθούν στα έξοδα και την ταλαιπωρία του ταξιδιού στην Ελλάδα. Προϋπόθεση, όμως, είναι να υπερψηφισθεί ο σχετικός νόμος από τα 2/3 του συνόλου, δηλαδή 200 τουλάχιστον βουλευτές, κάτι που δεν έχει συμβεί έως σήμερα.

Η αδράνεια αυτή είναι σε βάρος της χώρας. Ο απόδημος Ελληνισμός είναι ένα τεράστιο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο η πατρίδα πρέπει να το αξιοποιήσει, ενισχύοντας τους δεσμούς μαζί του. Η ψήφος στους απόδημους είναι ένας από αυτούς τους τρόπους. Είναι κρίσιμο να διατηρήσουν οι απόδημοι την ελληνική τους ταυτότητα, διότι τούτο μπορεί να φέρει πολλαπλά οφέλη στον τόπο, τόσο σε οικονομικό (τουρισμός, επενδύσεις), όσο και σε πολιτικό επίπεδο (τα ομογενειακά λόμπι σε χώρες με καθοριστική επιρροή στη διεθνή πολιτική).

Είναι χαρακτηριστικό ότι 37 από τα συνολικά 47 κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες τους που βρίσκονται στο εξωτερικό να ψηφίσουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στον τόπο διαμονής τους. Περίπου τα μισά από αυτά  επιτρέπουν μόνο την ψήφο σε πρεσβείες και προξενεία, ενώ τα υπόλοιπα επιτρέπουν την επιστολική ψήφο ή την ψήφο μέσω πληρεξουσίου. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ολλανδία, η Ελβετία και η Εσθονία έχουν δώσει και τη δυνατότητα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.

Εάν τελικά, όπως φαίνεται να είναι το πιθανότερο σενάριο, καθιερωθεί μόνο η ψήφος με φυσική παρουσία σε ελληνική πρεσβεία ή προξενείο, η διεύρυνση του εκλογικού σώματος εκτιμώ ότι θα είναι πολύ περιορισμένη και ακόμα μικρότερη η επίδραση στο εκλογικό αποτέλεσμα, σε ό,τι αφορά τους συσχετισμούς μεταξύ των κομμάτων. Και τούτο διότι έχουμε την εμπειρία των ευρωεκλογών, όπου υπάρχει θεσμοθετημένη ακριβώς αυτή η δυνατότητα για όσους Έλληνες πολίτες διαμένουν στα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2014 είχαν ψηφίσει 12.000, με τα ποσοστά όλων των κομμάτων να είναι κοντά στον εθνικό μέσο όρο τους, εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ, που ήταν συρρικνωμένος σχεδόν στο μισό, και το ΚΚΕ, το οποίο ήταν διογκωμένο περίπου στο τριπλάσιο.

Έστω και αν υποθέσουμε ότι οι εθνικές βουλευτικές εκλογές θα κινήσουν το ενδιαφέρον των αποδήμων κάπως περισσότερο από ότι οι ευρωεκλογές και βέβαια λαμβάνοντας υπόψη ότι η ομογένεια έχει αριθμητικά μεγάλη δύναμη στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία, θα είναι μάλλον δύσκολο να ξεπεραστεί το όριο των 100.000 ψηφοφόρων. Όποιες κι αν είναι οι προτιμήσεις των ομογενών μας στις χώρες αυτές, δεν πρόκειται να αλλοιωθεί σοβαρά το εκλογικό αποτέλεσμα. Πρέπει επομένως η υπόθεση της ψήφου των αποδήμων να προχωρήσει επιτέλους, με την ψήφιση του σχετικού νόμου από τη Βουλή των Ελλήνων.