Συντηρητική αναδίπλωση σε Ευρώπη κι Ελλάδα: Κλίνατε επί δεξιά...

Τελικά, αυτή η υπόθεση µε την προσέγγιση Αριστεράς - Κεντροαριστεράς είναι ένα φτερό που το πήρε ο άνεµος της σκανδαλολογίας και το σάρωσε ή το φτερό είναι «βαρύ» και θα το ξαναβρούµε; Το ερώτηµα δεν έχει µόνο θεωρητική αξία, γιατί, πέρα από τα µίση και τα πάθη, τους δηλητηριώδεις υπαινιγµούς ή τις ευθείες επιθέσεις, επίδικο στην πολιτική παραµένει πάντοτε όχι πώς θα (αυτό)συντηρηθούν τα κόµµατα ή πώς θα βελτιωθούν οι µεταξύ τους σχέσεις, αλλά σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι εξελίξεις.

Η εισβολή

Εχουµε και λέµε, λοιπόν: η µεγάλη εικόνα, αυτή που προβάλλεται σε όλη την Ευρώπη, αλλά έρχεται κάπως «θαµπή» στην Ελλάδα, είναι η εικόνα της έκρηξης του ακροδεξιού λαϊκισµού και της εφόδου της ξενοφοβίας στο κέντρο της σκηνής. Το πράγµα δεν είναι απλό. Η Ενωµένη Ευρώπη βρίσκεται απέναντι σε ένα σενάριο που «έπαιζε» µόνο σε b-movie παραγωγές πολιτικής φαντασίας και απειλεί τη συνοχή της. Αν και κανείς δεν το περίµενε στα σοβαρά, οι Ευρωπαίοι συναντούν ξανά µπροστά τους τα φαντάσµατα του φασιστικού µίσους και αντιµετωπίζουν την επιστροφή ενός µολυσµατικού εθνικισµού που απειλεί ανοιχτά την ευρωπαϊκή ιδέα και τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες.

Συµβαίνει, ωστόσο. Και δεν συµβαίνει απλά. Στη θέα της δυναµικής εισβολής των ξενόφοβων και των εθνικιστών στο παιχνίδι, το συντηρητικό ευρωπαϊκό µπλοκ δείχνει έτοιµο να υιοθετήσει την ακροδεξιά ατζέντα για να ανακόψει τις φυγόκεντρες τάσεις και να περιορίσει τις εκλογικές συνέπειες. Η ίδια η υποψηφιότητα του Μάνφρεντ Βέµπερ για την προεδρία της Κοµισιόν, ενός πολιτικού που δεν δίστασε ποτέ να υιοθετήσει ακραίες οικονοµικές ή αντιµεταναστευτικές απόψεις, εκφράζει τη σταδιακή αποµάκρυνση της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς από τις θέσεις που εκπροσωπούσε το δίδυµο Μέρκελ - Γιούνκερ και υπογραµµίζει τους κινδύνους από αυτή τη διολίσθηση.

Η μετατόπιση

Στην Ελλάδα, που επιχειρεί τα πρώτα διστακτικά βήµατα σε νέο περιβάλλον, επιτηρούµενη, αλλά χωρίς το βρόχο των µνηµονίων, η προεκλογική πόλωση συσκοτίζει αρνητικές εξελίξεις και παραµορφώνει τα πολιτικά µέτωπα. Μπορεί η επικαιρότητα να καταγράφει τα συνεχή θερµά επεισόδια κυβέρνησης - αντιπολίτευσης, αλλά το µείζον είναι η συνολική µετατόπιση του κοµµατικού συστήµατος προς τα δεξιά και η εγκατάλειψη θέσεων που αποτελούσαν κεκτηµένο του προοδευτικού µπλοκ και των ευρύτερων δυ-νάµεων του δηµοκρατικού τόξου κατά τη διάρκεια όλης της µεταπολίτευσης.

Αναγκαίες υπερβάσεις, όπως η επίλυση του «Μακεδονικού» στη βάση των κοινών θέσεων του Βουκουρεστίου, και εκσυγχρονιστικές τοµές, όπως ο επανακαθορισµός των σχέσεων Πολιτείας - Εκκλησίας, καίγονται στην πυρά του πολιτικού κόστους ή εγκαταλείπονται χάριν ενός σηµαντικότερου στόχου, όπως εµφανίζονται να είναι η κατάρρευση της σηµερινής κυβέρνησης και η επιστροφή της χώρας στην «πολιτική κανονικότητα».

Δύο δρόμοι

Στην Ευρώπη η αναβίωση του εθνοκεντρισµού επιχειρείται να αντιµετωπισθεί µέσα από την επανίδρυση της Κεντροαριστεράς και τη στροφή της προς τα αριστερά. Καρπός αυτής της επιλογής είναι η πορτογαλική και ισπανική κυβερνητική εµπειρία, αλλά και η προσπάθεια πολλών ευρωπαϊκών σοσιαλδηµοκρατικών κοµµάτων να συντονίσουν τον βηµατισµό τους µε τις δυνάµεις της Αριστεράς και της οικολογίας.

Στην Ελλάδα, αντίθετα, οι φορείς της Κεντροαριστεράς και του πολιτικού κέντρου λυγίζουν το ραβδί των ίσων αποστάσεων προς τα δεξιά, αποδεχόµενοι ως προτεραιότητα την έξωση του ΣΥΡΙΖΑ από την εξουσία. Πρόκειται για επιλογή που υπακούει σε εκλογικές προτεραιότητες, δεν συµβαδίζει ωστόσο ούτε µε τις ιστορικές πολιτικές καταβολές του χώρου ούτε µε τις ανάγκες που προκαλεί η ευρύτερη συντηρητική αναδίπλωση.

Ασχέτως της τροπής που έχει πάρει η κόντρα του ΣΥΡΙΖΑ µε το Κίνηµα Αλλαγής, το αίτηµα της ανασύνθεσης του προοδευτικού µπλοκ στην Ελλάδα υπερβαίνει τα συγκυριακά προεκλογικά µέτωπα. Εκ των πραγµάτων θα τεθεί µε άλλους όρους και µεγαλύτερη έµφαση µετεκλογικά, θέλουν δεν θέλουν κάποιοι να ακούουν τη λέξη «Κεντροαριστερά» ή κάποιοι άλλοι να βλέπουν συριζαίους στην οπτική ακτίνα τους...

Του ύψους...

Πόσες Ελλάδες υπάρχουν; Ποια θέλουµε και πώς τη θέλουµε; Θέλουµε, άραγε, µια Ελλάδα ανθρώπινη, ανοιχτόµυαλη και δοτική, ή µια Ελλάδα µηδενικής ανοχής, που περπατά µε το κεφάλι ψηλά – τόσο ψηλά που να µη βλέπει κάτω από τη µύτη της; Αν ψάχνουµε την πρώτη Ελλάδα, ένας Κύπριος ιστιοπλόος µάς έδειξε κατά πού πέφτει... Ο Παναγιώτης Ιορδάνου αποσύρθηκε στη µέση του αγώνα για να δώσει το σκάφος του σε Τούρκο αθλητή, που διεκδικούσε το µετάλλιο, αλλά κάποια στιγµή έσπασε το άλµπουρό του. Η βράβευσή του από τον υφυπουργό Αθλητισµού Γιώργο Βασιλειάδη και από την ιστιοπλοϊκή Οµοσπονδία δεν εκφράζει µόνο την αναγνώριση του αθλητικού fair play... Είναι ένα οφειλόµενο «ευχαριστώ» γι’ αυτό το µάθηµα πολιτισµού που έδωσε.

& του βάθους

Αν θέλουµε τη δεύτερη Ελλάδα, δεν έχουµε να ψάξουµε πολύ. Αθήνα - Θήβα δεν είναι παρά µια καταδίκη δρόµος. Μια δικαστική απόφαση... Οπως αυτή που έστειλε για δέκα χρόνια στη φυλακή την 53χρονη καθαρίστρια από τον Βόλο, επειδή, ψάχνοντας να βρει δουλειά, παραποίησε το απολυτήριο του δηµοτικού, προσθέτοντας µια παραπάνω τάξη από αυτές που είχε βγάλει... Και πόσο πάει η τάξη; Πρωτόδικα το δικαστήριο είπε δεκαπέντε χρόνια! Το Εφετείο κατέβασε την ποινή στα δέκα και την αρχή της αναλογικότητας ποινής - εγκλήµατος στα Τάρταρα. Για την ιστορία, ο νόµος περί καταχραστών του ∆ηµοσίου µε τον οποίο καταδικάστηκε η καθαρίστρια, επειδή εργαζόταν και πληρωνόταν από το ∆ηµόσιο χωρίς να έχει τα τυπικά προσόντα, είναι µόλις του... 1950.