Ευρώπη: Τρία λάθη από έναν πολιτικό νάνο

Την ώρα που το ευρωπαϊκό και διεθνές ενδιαφέρον ήταν στραμμένο στο Λονδίνο και στην κορύφωση του βρετανικού θρίλερ με το Brexit, το Συμβούλιο της Ευρώπης μετρούσε όχι μία, αλλά τρεις αποφάσεις, σε μικρό χρονικό διάστημα, με ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη και τον κόσμο. Και οι τρεις είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: την αποτυχία στην ανάληψη ουσιαστικής δράσης για την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών.

Πρώτη ήταν η απόφαση των Βρυξελλών να δώσουν τα χέρια με τον Μπόρις Τζόνσον για το Brexit, σε μια συμφωνία που θέτει σε κίνδυνο την οικονομική συνεργασία στην Ευρώπη. Ναι, τηρήθηκαν οι ευρωπαϊκές «κόκκινες γραμμές» για τα ιρλανδικά σύνορα, αλλά έως εκεί. Δεν υπάρχει κανένα δίχτυ ασφαλείας για τα εργατικά δικαιώματα, ούτε για τα δικαιώματα των καταναλωτών, καμία ευθυγράμμιση και κοινή δέσμευση στα ακανθώδη ζητήματα του περιβάλλοντος.

Αυτό το Brexit δημιουργεί στην ευρωπαϊκή γειτονιά έναν ανεξέλεγκτο «ανταγωνιστή», που σύντομα θα γύρει στην αγκαλιά της Αμερικής του Τραμπ για να σύρουν μαζί τον χορό του τοξικού εθνικισμού και της αχαλίνωτης οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Διαδικασίες fast track για μια νέα εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ μέσα σε εννιά μήνες υποσχέθηκε πρόσφατα ο Βρετανός κυβερνητικός εκπρόσωπος. Η δεύτερη απόφαση διέλυσε κάθε αμφιβολία για την κρίση που σοβεί σήμερα στις Βρυξέλλες.

Μπροστά στην ξιφολόγχη του τουρκικού Αττίλα στη Βόρεια Συρία οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης αντέταξαν ακόμη μια καταδίκη στα λόγια. Ούτε που διανοήθηκαν την επιβολή οικονομικών κυρώσεων, τη στρατιωτική συνδρομή των Κούρδων ή μια πρόταση για αποστολή στη διακεκαυμένη ζώνη ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων. Παράλληλα, αντιμετώπισαν το Προσφυγικό περισσότερο ως ζήτημα ασφάλειας των συνόρων και λιγότερο ως ανθρωπιστική κρίση.

Με την τρίτη απόφασή του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατάφερε να αθετήσει κάθε δέσμευση προς τα Σκόπια και τα Τίρανα, να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου και να κάνει ένα μεγάλο βήμα πίσω στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Το γαλλικό μπλόκο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Βόρειας Μακεδονίας και Αλβανίας, με τη στήριξη της Ολλανδίας και της Δανίας, είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις, σκόρπισε απογοήτευση και ενίσχυσε τις εθνικιστικές φωνές στην περιοχή.

Τον Μάιο μιλούσαμε για τις ευρωεκλογές-προοίμιο μιας πλήρους ανανέωσης των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και τους έξι μήνες που θα αλλάξουν το πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κοντά στο τέλος του 2019, η Ευρώπη αλλάζει πρόσωπο, αλλά δεν φαίνεται να αλλάζει «χαρακτήρα». Καθηλωμένη στον ρόλο ενός πολιτικού πυγμαίου που παρακολουθεί ως θεατής τις κατακλυσμιαίες διεθνείς εξελίξεις, αδύναμη να παρέμβει στο διπλωματικό πεδίο, άτολμη να υπερασπιστεί τα στοιχειώδη: τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, το διεθνές δίκαιο και την κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτή η Ευρώπη αποτελεί εύκολη βορά για τις δυνάμεις του αντιδημοκρατικού λαϊκισμού, τις ίδιες δυνάμεις που απεργάζονται το τέλος της