Το κακό είναι η απουσία του καλού

Οι κλιμακούμενες ξενοφοβικές ή ρατσιστικές αντιδράσεις σε χωριά, σχολεία, πόλεις, σε τηλεπαράθυρα, δεν με ανησυχούν πια, δεν με εξοργίζουν· με παγώνουν. Παγώνει το αίμα μου καθώς συνειδητοποιώ ότι o πιο μοχθηρός αταβισμός, ο κρυμμένος ή μεταμφιεσμένος ζόφος, απλώνεται σαν ομίχλη και κυριεύει μυαλά, ψυχές, σχολεία και πλατείες, ενόσω δημόσιοι άνδρες, δημόσιοι τζουτζέδες μιζάρουν, συδαυλίζουν, χειροκροτούν, επαυξάνουν.

Ανήσυχοι γηγενείς, αυτόχθονες βεβαιωμένοι, χωρίς ίχνος μιαρό, μικρασιατικό ή ποντιακό, εξορμούν κατά ξενοδοχείων και καυχώνται ότι θα μπορούσαν να σφάξουν γυναικόπαιδα και τα σεβάστηκαν, μαθητές διαδηλώνουν κατά συμμαθητών προσφύγων, μάγκες απειλούν να στήσουν ψησταριές με χοιρινά αποτροπαϊκά των αλλοθρήσκων, κοινοτάρχες και ηλικιωμένοι ανησυχούν και ενίστανται με «όσα βλέπουν για τους πρόσφυγες στην τηλεόραση», βουλευτές και αιρετοί σπεύδουν να αβγατίσουν ψήφους άνευ ελέου, μόνον διά φόβου και μισαλλοδοξίας, επικαλούνται την καθαρότητα του αίματος και του χώματος – όλα ανακαλούν τον σκοτεινό Μεσοπόλεμο, τον τρομερό 20ό αιώνα, που τον αφήσαμε πίσω ξορκίζοντας το κακό σαν ιστορική παραδοξότητα, σαν παρέκκλιση, σαν ατυχές συμβάν, που διαλύθηκε σαν κακό όνειρο στα υπόγεια της καγκελαρίας και στην κόλαση Χιροσίμα - Ναγκασάκι, ένας εφιάλτης που έμεινε μόνο σαν ζουρνάλ από την είσοδο Συμμάχων στα στρατόπεδα εξόντωσης, ένα docudrama απόμακρο που το παρακολουθούμε επετειακά στον καναπέ του Netflix και δεν μας αφορά, δεν μας σφραγίζει.

Ομως το ίδιο docudrama γυρίζεται κάθε μέρα, κυρίαρχο, ορμητικό, στις κωμοπόλεις της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Γερμανίας, εκεί όπου Ορμπαν και Αlternative και ξανθοί καθολικοί φονταμενταλιστές υψώνουν ηλεκτροφράχτες, εκεί όπου μέμφονται ακόμη την Ελλάδα που δεν πνίγει, δεν βουλιάζει, δεν σκοτώνει αλλόφυλα γυναικόπαιδα, σε αυτή την υποκριτική ένοχη Ευρώπη με καλοθαμμένες και απόμακρες, εξόριστες, τις μνήμες των γκέτο, των διωγμών, των νυχτερινών τρένων, των μαζικών εκτοπίσεων, της συστηματικής εξόντωσης Εβραίων, Ρομά, Σλάβων, ομοφυλόφιλων, ετερόδοξων. Το ίδιο docudrama μισαλλοδοξίας παράγεται στην Ελλάδα των προσφύγων, των μεταναστών, των απελεύθερων, των αντιστασιακών, των ποντοπόρων ταξιδευτών. Πώς; Γιατί;

Δεν μου αρκεί να μέμφομαι τους πολιτικούς αντιπάλους ή οποιονδήποτε αντίπαλο δεν είναι εχθρός. Με ενδιαφέρει να ανασχεθεί το ενδιάθετο κακό που ξεχειλίζει απενοχοποιημένο, φυσικό, αυθόρμητο, νόμιμο, ανατριχιαστικά κοινότοπο. Ναι, ξέρω, η Δεξιά τζογάρισε πάνω στον φόβο και την ανασφάλεια· ναι, είπε τεράστια ψέματα για το Προσφυγικό· ναι, είναι ανίκανη και αδίστακτη. Δεν μου αρκεί όμως η καταλαλιά, δεν τη θέλω καν, με αρρωσταίνει· η χώρα απειλείται με κοινωνική διολίσθηση, με ανάφλεξη, και δευτερευόντως με διεθνή καταισχύνη. Με ενδιαφέρει μόνο και πάνω απ’ όλα κατάντικρυ στο κακό που ξεχειλίζει να ορθωθεί ένα ρωμαλέο μέτωπο του καλού, του ορθολογικού, της συμπάθειας και της ανθρωπιάς. Της δημοκρατίας.

Γι’ αυτό δεν δικάζω προθέσεις, δεν ψειρίζω ερμηνείες που ήδη τις ξέρω, όταν ακούω την Ντόρα Μπακογιάννη να αποδοκιμάζει τους αηδείς ακραίους του κόμματός της και να υψώνει φωνή φιλότιμου και λογικής, όταν ακούω τον Κώστα Καραμανλή από το Λονδίνο να καταγράφει νηφάλια και συνετά το Προσφυγικό στις πραγματικές του διαστάσεις, δηλαδή ως φαινόμενο παγκόσμιο και διαρκές, δυσεπίλυτο, όχι τοπικό και διαχειρίσιμο με τσαμπουκά.

Απέναντι στη γενικευμένη δηλητηρίαση που απειλεί τη μεταιχμιακή κοινωνία μας, οι δυνάμεις της δημοκρατίας και της ανθρωπιάς ας παραμερίσουν προσώρας τις υπαρκτές και βαθιές διαφορές, αυτές δεν χάνονται, εδώ θα είναι πάντα. Οι θρασύδειλοι της Χρυσής Αυγής δεν ηττήθηκαν από έναν μοναχικό Ζορό: αυτό είναι το ένα δίδαγμα. Το άλλο δίδαγμα: δυστυχώς ο σπόρος της μισαλλοδοξίας δεν θα ταφεί στο Εφετείο Αθηνών. Για να ταφεί ο σπόρος, το καλό πρέπει να φανεί υπέρτερο, να υπάρξει. Μας το λένε ο Πλωτίνος, ο Αυγουστίνος, ο Μάξιμος ο Ομολογητής: το κακό είναι η απουσία του καλού.