Γιάλτα και Ελσίνκι

Είναι φανερό ότι τριάντα χρόνια µετά την πτώση του Τείχους το 1989 και τη διάλυση της ΕΣΣ∆ τον ∆εκέµβριο του 1991 δεν έχει σηµειωθεί η παραµικρή πρόοδος ως προς τη θέσπιση ενός νέου καθεστώτος ασφαλείας της «γηραιάς ηπείρου», αποδεκτού και από τη Ρωσία και από τη ∆ύση.

Πρόκειται για ένα δύσκολο ζητούµενο, αν ρίξουµε µια µατιά στο παρελθόν: Από τη Συµφωνία της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945, όταν Στάλιν, Ρούζβελτ και Τσόρτσιλ µοίρασαν ζώνες επιρροής στην Ευρώπη, µέχρι τη Συµφωνία του Ελσίνκι του 1975, που επικύρωσε de jure µια de facto πραγµατικότητα, πέρασαν τριάντα χρόνια.

Τριάντα χρόνια µετά τη διάλυση της ΕΣΣ∆ οι πρώην Σοβιετικές ∆ηµοκρατίες, µε εξαίρεση τις τρεις βαλτικές χώρες, παραµένουν για τη Ρωσία το «Πρόσω Εξωτερικό», µια ενδιάµεση δηλαδή ζώνη όπου η ρωσική πλευρά θεωρεί ότι έχει δικαίωµα λόγου σε θέµατα ασφαλείας, όπως η συνεργασία και πολύ περισσότερο η προσχώρηση των χωρών αυτών στο ΝΑΤΟ.

Το πρόβληµα δυνητικά αφορά και ενδεχόµενη µελλοντική διεύρυνση της ΕΕ προς Ανατολάς, καθώς η εµβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε θέµατα άµυνας συνιστά για τη Μόσχα πρόβληµα ασφαλείας παρόµοιο µε τη διεύρυνση της Ατλαντικής Συµµαχίας.
Από την άλλη µεριά, η ∆ύση τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει στείλει αντιφατικά µηνύµατα στη Ρωσία.

Μηνύµατα συνεργασίας µε τη δέσµευση να µην εγκατασταθούν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στρατεύµατα του ΝΑΤΟ αλλά και µε τη συγκρότηση του Συµβουλίου ΝΑΤΟ - Ρωσίας ταυτόχρονα µε τη διεύρυνση της Συµµαχίας προς Ανατολάς, αλλά και µηνύµατα σύγχυσης ως προς τα όρια της συνεργασίας µε τις πρώην Σοβιετικές ∆ηµοκρατίες.

Όπως εύστοχα τόνισε η γαλλική εφηµερίδα «Le Figaro» την Τετάρτη 28/11, ένα νέο Ελσίνκι, µια νέα ∆ιάσκεψη για τη Συνεργασία και την Ασφάλεια στην Ευρώπη, πρέπει να συγκληθεί για να κλείσει τις εκκρεµότητες ∆ύσης - Ρωσίας, µε άξονα την ακύρωση περαιτέρω διεύρυνσης του ΝΑΤΟ από τις ΗΠΑ, αλλά και εγκατάλειψη του δόγµατος του «Πρόσω Εξωτερικού» από τη Ρωσία.