Για τον Αντώνη Λιάκο

Εδώ και λίγες μέρες, ο Αντώνης Λιάκος είναι µέλος του Πολιτικού Συµβουλίου του σχήµατος ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συµµαχία. Είναι ένας από τους 41 που έχουν την ευθύνη να οδηγήσουν το κόµµα της σύγχρονης Αριστεράς στο Συνέδριο του Μαΐου του 2020. «Και γιατί αυτό είναι τόσο σηµαντικό;» θα µπορούσε εύλογα να αναρωτηθεί κάποιος. Οταν µάλιστα συµπίπτει µε την κυκλοφορία από τις Εκδόσεις Πόλις του νέου του έργου µε τίτλο «Ο ελληνικός 20ός αιώνας».

Όταν έχουν προηγηθεί οκτώ σηµαντικά βιβλία Ιστορίας, είκοσι συµµετοχές σε συλλογικά έργα, άπειρες επιµέλειες και κριτικογραφίες; Γιατί σήµερα ο οµότιµος καθηγητής Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, ο επισκέπτης καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, στην Ecole Normale Superieure των Παρισίων, στο Πανεπιστήµιο του Σίδνεϊ και επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήµιο Πρίνστον να ανακατευτεί µε την τρέχουσα πολιτική; Και µάλιστα µε τη «λάντζα» της πολιτικής, όπως είναι η συµµετοχή σε ένα όργανο καθηµερινής εργασίας σαν το Πολιτικό Συµβούλιο ενός κόµµατος; Και αν το κόµµα κερδίζει σε κύρος από τη συµµετοχή του, ο ίδιος τι κερδίζει «λερώνοντας» τα χέρια του, συµµετέχοντας σε ένα όργανο το οποίο αναπόφευκτα θα συγκεντρώσει γκρίνια και κριτική για λάθη και καθυστερήσεις που αναπόφευκτα θα υπάρξουν;

Στα 70 χρόνια του ο Λιάκος έχει κατακτήσει το δικαίωµα να είναι αριστερός πολυτελείας, να ασχολείται µε την πολιτική και την Αριστερά από κάποια απόσταση, να µπαίνει σε Επιτροπές για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, να αφιερώνει κάθε λεπτό από τον πολύτιµο χρόνο του στην έρευνα, τη συγγραφή και τη διδασκαλία. Ουδείς θα του έλεγε τίποτε αν αποφάσιζε να ξαποστάσει. Ουδείς εκτός του εαυτού του, που θα απορούσε µε τον εαυτό του και µε όλα τα παραπάνω ερωτήµατα. Γιατί ο Λιάκος όλα αυτά τα έχει απαντήσει και τα έχει λύσει µέσα του από τότε που ήταν είκοσι χρόνων. Οποιος έχει διαβάσει το βιογραφικό του θα βρει πάνω πάνω αυτήν τη φράση: «Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Στα 1969-1973 φυλακίστηκε από τη δικτατορία».

Στη Φιλοσοφική Σχολή δεν µπαίνεις αν δεν έχεις µεράκι για το αντικείµενο των σπουδών. Και στη φυλακή εκείνα τα χρόνια δεν έµπαινες αν δεν είχες πάθος για τη ∆ηµοκρατία και την Αριστερά. Κατά προτεραιότητα µάλιστα για το δεύτερο, γιατί τότε δεν ήξερε αν θα έπεφτε η χούντα ώστε να συνεχίσει τις σπουδές του. Με την πτώση της δικτατορίας συναντήθηκε πάλι µε την πρώτη του αγάπη και έγινε ο ιστορικός που γνωρίσαµε, χωρίς όµως ποτέ να εγκαταλείψει τη δεύτερη. Και έγινε αριστερός ιστορικός µε κύρος και αναγνώριση πέραν της Αριστεράς.

Και χωρίς ποτέ να σταµατήσει να συνδυάζει την κατάκτηση της γνώσης µε τον αγώνα. Πού να φανταζόταν ο Χαρίλαος Φλωράκης ότι ένας τροτσκιστής στα νιάτα του θα γινόταν ο πιο γνήσιος εκφραστής της ρήσης του «πρώτοι στα µαθήµατα, πρώτοι στον αγώνα». Είναι η πιο τυπική εκδοχή της δικής µας -της αριστερής-αριστείας. Επί 45 χρόνια µετά την αποφυλάκισή του ο Λιάκος ακολούθησε την Αριστερά σε διάφορες εκδοχές της, πιο ριζοσπαστικές, πιο εκσυγχρονιστικές, αλλά πάντα αυστηρά εντός του γηπέδου της. Και δεν την ακολούθησε ως παρατηρητής, αλλά ως συµµέτοχος και συνδιαµορφωτής. Μου θύµισε τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον µεγάλο ποιητή της ήττας µας, που µετά το Ιατρείο του ασχολείτο µε τα οργανωτικά του ΚΚΕ Εσωτερικού. Από τον Λιάκο δεν κερδίζει µόνο το σχήµα ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συµµαχία. Κερδίζουν η πολιτική και η χώρα. Γιατί µας θυµίζει ότι ο ρόλος των διανοουµένων δεν είναι να µπαίνουν σε γυάλα ασφαλείας, αλλά να παλεύουν για το δίκαιο των πολλών