Κύκλωμα χρυσού: Ό,τι λάμπει είναι χρυσός

O Γουίλι Λόµαν, που ήταν έµπορος, πουλούσε γυναικεία ρούχα στη Νέα Υόρκη. Κατά τη µεγάλη οικονοµική ύφεση στην Αµερική το 1929, καταστράφηκε. Τα έχασε όλα – και τα «φτερά» του σπάσανε κι αυτά. Μέρα µε τη µέρα µαράζωνε. Υστερα από λίγο καιρό πέθανε.

Όταν δεν έχεις δουλειά, δεν έχεις όνειρα και στα µάτια των άλλων είσαι ένας αποτυχηµένος. Η ζωή του Λόµαν υπήρξε η έµπνευση για τον γιο του, Αρθουρ Μίλερ, που στο διάστηµα µιας ηµέρας είχε γράψει σχεδόν ακέραιη την πρώτη πράξη από τον «Θάνατο του εµποράκου».

Οι πωλήσεις του έχουν ξεπεράσει τα 11 εκατοµµύρια αντίτυπα µέχρι σήµερα, καθιστώντας το πιθανόν το πιο επιτυχηµένο σύγχρονο έργο που έχει εκδοθεί. Στο έργο αυτό, που προσέφερε στον 30χρονο τότε Μίλερ παγκόσµια αναγνώριση, µέσα από τη ζωή του Γουίλι Λόµαν, ο συγγραφέας αµφισβήτησε τον µύθο του αµερικανικού ονείρου: η µεσαία τάξη κλυδωνίζεται σοβαρά στην αµερικανική κοινωνία.

Ο ίδιος ο Μίλερ έγραφε για το έργο του: «Ο “Εµποράκος” είναι η τραγωδία ενός ανθρώπου που πίστεψε πως µόνο εκείνος δεν µπόρεσε να ικανοποιήσει τα κριτήρια που έθεσαν, για όλη την ανθρωπότητα, κάποιοι φρεσκοξυρισµένοι, άκαµπτοι κύριοι που παροικούν σήµερα την κορυφή των τηλεοπτικών επιχειρήσεων και των διαφηµιστικών γραφείων». Πόσο δίκιο είχε…

Μοιάζει σαν να µην πέρασε µια µέρα, αφού, αρκετές δεκαετίες µετά τη συγγραφή του, το έργο σκιαγραφεί τους φόβους της µεσαίας τάξης, µε το ποσοστό της φτώχειας σε παγκόσµια κλίµακα να ακολουθεί σήµερα ανοδική πορεία και να αποτελεί τη σύγχρονη απειλή για όλο τον κόσµο. Οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις «καίγονται» από τη µείωση του τζίρου, την έλλειψη ρευστότητας και την αύξηση των οφειλών και της φορολογίας. Ο σηµερινός Γουίλι Λόµαν ζει ανάµεσά µας, διατηρεί κατάστηµα γυναικείων ειδών σε πολυσύχναστο δρόµο, µε την πελατεία του όµως να φθίνει σταθερά και να τον πνίγουν τα νοίκια και τα χρέη. Συχνά τα βράδια δεν κοιµάται από τις σκέψεις και καταπίνει αγχολυτικά χάπια.

Τι κι αν ονειρεύτηκε κάποτε καλύτερη ζωή, το λουκέτο δεν θα µπει µόνο στα ρολά του µαγαζιού του, αλλά και στα όνειρά του. Ο σηµερινός Γουίλι Λόµαν τραβάει το συρτάρι της µακαρίτισσας της γιαγιάς και βρίσκει κοσµήµατα αξίας, και παρακαλεί ό,τι λάµπει εκεί µέσα να είναι χρυσός. Καδένες, βραχιόλια, δαχτυλίδια, µενταγιόν και άλλα χρυσά κοσµήµατα θα µετατραπούν σε… ψωµί, τέλη κυκλοφορίας και ενοίκιο του καταστήµατος. Οχι, δεν µεσολαβεί κάποιος αλχηµιστής. Μεσολαβεί κάποιος ενεχυροδανειστής. Πράξη απελπισίας; Ελλειψη ρευστού; Φτώχεια; Οικογενειακά κειµήλια, λίρες, χρυσά µαχαιροπίρουνα, ρολόγια και χρυσά δόντια γίνονται µερικά χαρτονοµίσµατα. Τι κρίµα…