200 χρόνια από την Επανάσταση: Κοιτώντας μπροστά!

Η επέτειος των 200 ετών από την κήρυξη της Επανάστασης κατά του οθωμανικού ζυγού πλησιάζει. Θυμάμαι τα βιβλία Ιστορίας στο Γυμνάσιο -προ 35ετίας- που έβριθαν τρομακτικών περιγραφών μαχών, βασανισμών και λεηλασιών εις βάρος του λαού μας. Φυσικά, με την πάροδο των ετών, ο εν λόγω τόνος μαλάκωσε και οι ακραίες περιγραφές περιορίστηκαν. Ανάλογες αλλαγές έχουν σημειωθεί σε βιβλία Ιστορίας πλείστων κρατών. Σημειώνεται εδώ η πρόθεση Γερμανίας και Γαλλίας να εκδίδουν κοινά βιβλία Ιστορίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Μια ψυχραιμότερη ματιά, μια πιο αντικειμενική προσέγγιση ιστορικών γεγονότων, πολλές φορές και με τη συνδρομή πηγών της «άλλης» πλευράς, ωφελεί αλλοτινούς εχθρούς να σχηματίσουν πληρέστερη κατανόηση των βαθύτερων αιτιών. Η εξέλιξη ενός κράτους απαιτεί συμφιλίωση με το παρελθόν. Δεν ωφελεί η επικέντρωση στις μαύρες σελίδες της Ιστορίας. Είναι προτιμότερη η προσέγγιση κρατών και λαών με το βλέμμα στη δημιουργία επωφελών σχέσεων. Η Ιστορία μάς μαθαίνει ότι ο εχθρός του χθες δύναται να είναι σημερινός σύμμαχος.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί μια χρόνια παράλειψη στην εξιστόρηση της Παλιγγενεσίας: Η συμβολή του Τεκτονισμού στην Επανάσταση του 1821, όπως άλλωστε σε όλα τα σημαντικά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα του 18ου και 19ου αιώνα, όπως η Αμερικανική Επανάσταση το 1776, η Γαλλική Επανάσταση του 1789, οι εξεγέρσεις στη Νότια Αμερική, που συνέβαλαν στη δημιουργία ανεξαρτήτων κρατών και οι αγώνες για την απελευθέρωση (1848) της Ιταλίας από τον αυστριακό ζυγό, υπό τον Γκαριμπάλντι.

Η πλειονότητα των πρωτεργατών της Επανάστασης, από τους Φιλικούς και τον Κολοκοτρώνη, μέχρι τον Καποδίστρια και τον Λόρδο Βύρωνα, ασπάζονταν τη φιλοσοφία του Τεκτονισμού. Τη φιλοσοφία της ελεύθερης βούλησης, της πίστης στην ανθρώπινη εξέλιξη, της Επιστήμης και της Λογικής, ενάντια στις δεισιδαιμονίες και τον σκοταδισμό.

Όλες οι «μυστικές εταιρείες», από τη Φιλική Εταιρεία, ιδρυθείσα από τους Ξάνθο, Τσακάλωφ και Σκουφά, τη «Λέσχη Φοίνιξ», που ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο το 1787, το «Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείο», μέχρι τη «Φιλόμουσο Εταιρεία» υπό τον Ιωάννη Καποδίστρια, αποτελούσαν τεκτονικά εργαστήρια, όπου οι έννοιες της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και εν γένει της Εξέλιξης του Ανθρώπου, ήταν πρωταρχικής σημασίας. 

Είναι κρίμα που η συμβολή των τεκτονικών ιδεωδών στην Επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του σύγχρονου Ελληνικού κράτους παραμένει στη σκιά. Ενώ, αντιθέτως, έχει αναγνωριστεί στη Γαλλία (θυμηθείτε το τρίπτυχο «Ελευθερία-Ισότης-Αδελφότης») και στις ΗΠΑ. Η επέτειος των 200 ετών ίσως είναι η ευκαιρία να αποκατασταθεί αυτή η παράλειψη, σε μια σύγχρονη, ώριμη κοινωνία που απορρίπτει πλέον την ημιμάθεια και τον σκοταδισμό.