Η παιδική κακοποίηση ως σημείο αναφοράς της παραβίασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου

Προσπαθώντας κανείς να προσεγγίσει και να εξετάσει την έννοια της παιδικής κακοποίησης, τουλάχιστον από ποινική πλευρά, έρχεται αντιμέτωπος με το αχανές
πεδίο έρευνας που επικρατεί ως προς τον εννοιολογικό προσδιορισμό του εγκληματικού αυτού φαινομένου.

Εντούτοις, όσο και αν η ανάγκη συγκεκριμένης μελέτης είναι επιτακτική, κάθε προσπάθεια οριοθέτησης διακινδυνεύει να την υποτιμήσει. Άλλωστε, πόσο εφικτό είναι να καταλήξουμε σε έναν ορισμό για την ίδια τη δύναμη της κακοποιητικής συμπεριφοράς και τα όρια αυτής;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (W.H.O) ορίζει τη βία ως την «εμπρόθετη χρήση φυσικής δύναμης ή εξουσίας, επαπειλούμενη ή πραγματική εναντίον ενός
άλλου προσώπου, του ίδιου του εαυτού ή μιας ομάδας ανθρώπων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την επέλευση ή την αυξημένη πιθανότητα επέλευσης, τραυματισμού,
θανάτου, ψυχολογικής βλάβης, στρεβλής ανάπτυξης ή αποστέρησης» ενώ όταν αυτή στρέφεται κατά παιδιών ο ορισμός αναμορφώνεται στην « κακοποίηση ή κακομεταχείριση του παιδιού , περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης, παραμέλησης ή παραμελημένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη που αφορά τη ζωή και την ανάπτυξη του παιδιού, στα πλαίσια μιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης και δύναμης»

Ανεξαρτήτως δοθέντος ορισμού, σήμερα με απέχθεια συνειδητοποιούμε ότι η κακοποίηση του παιδιού ως πραγματικό γεγονός είτε αγνοείται είτε λανθασμένα υποτιμάται. Αυτό που κυρίως παρορά κανείς είναι ο αντίκτυπος της κακοποίησης τόσο στο ίδιο το ανήλικο θύμα όσο και κατ’ επέκταση στην κοινωνία ως θεσμό. Διαπιστώνεται πως κακοποιητική συμπεριφορά στην πρώιμη ζωή τείνει να επιφέρει διαρκή δυσλειτουργική επίδραση σε μια σειρά νευρικών λειτουργιών.

Από την άλλη πλευρά, πέραν των σωματικών κακώσεων, μεμονωμένα το τραυματικό γεγονός στην παιδική ηλικία δύναται κατά την ενήλικη ζωή να επιφέρει αρνητικές συνέπειες, προκαλώντας καταθλιπτικά επεισόδια, ξεσπάσματα άγχους, διπολική διαταραχή και διαταραχές διάθεσης, μετατραυματικό στρες. Αυτή η κατάσταση κλονισμού που στην ψυχανάλυση ονομάζεται τραύμα, σημαίνει ότι ένα πρόσωπο βιώνει μια υπέρμετρη διέγερση την οποία δεν καταφέρνει να αφομοιώσει. Οι εμπειρίες κακοποίησης που έχουν βιώσει τα παιδιά επηρεάζουν ολόκληρη την κοινωνικοσυναισθηματική αναπτυξιακή τους πορεία.

Η κακοποίηση του παιδιού είναι γεγονός πραγματικό και πιο σύνηθες από όσο νομίζουμε. Αναφορικά με τις αξιόποινες συμπεριφορές εις βάρος νεανικών ψυχών, θα πρέπει να τονισθεί και να μας προβληματίσει ο ιδιαίτερα μεγάλος σκοτεινός αριθμός των καταγεγραμμένων υποθέσεων. Γιατί, όμως, να συμβαίνει αυτό; Μήπως
γιατί κατά πρώτο λόγο το ίδιο το παιδί, εξαιτίας της δικής του σύγχυσης και άγνοιας αλλά και εξαιτίας της πίεσης που ασκεί η οικογένεια άμεσα ή έμμεσα, δεν είναι σε
θέση να αναλάβει την ευθύνη της αποκάλυψης; Το πρόβλημα του σκοτεινού αριθμού του αδικήματος παρεμβαίνει στην προσέγγιση της αλήθειας και αλλοιώνει την πραγματική εικόνα του εγκληματικού φαινομένου. Η κακοποίηση εις βάρος ανηλίκου μπορεί να λάβει διάφορες μορφές: σωµατική κακοποίηση, σεξουαλική κακοποίηση, συναισθηµατική κακοποίηση, παραµέληση και έκθεση σε κίνδυνο, ενδοοικογενειακή βία ανήλικου, ενδοσχολική βία, διαδικτυακός εκφοβισμός.

Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε. Τα δικαιώματα των παιδιών πρέπει να θωρακίζονται, να προασπίζονται και να μην αποτυπώνονται σε χάρτινες διακηρύξεις. Εκτιμάται ότι σε περιόδους σιωπής και ανοχής, αυτού του είδους η εγκληματικότητα θα αυξηθεί. Πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η πρόληψη του εγκλήματος αποτελεί σημαντικό εργαλείο αντεγκληματικής πολιτικής. Όμως, για να μιλήσουμε για πρόληψη, θα πρέπει πρώτα ο κάθε πολίτης να γαλουχηθεί με αξίες, ιδανικά και ενσυναίσθηση. Η παιδική ανηλικότητα πρέπει να προστατεύεται, η δε εγκληματικότητα πρέπει να παταχθεί!