Ευρωπαίοι γίναµε

Ποια είναι η τάση; Μα το σταδιακό «κλείσιµο» της απόστασης που χωρίζει τα δύο µεγάλα κόµµατα στην πρόθεση ψήφου, µε ταυτόχρονο προβάδισµα της Νέας ∆ηµοκρατίας στην παράσταση νίκης. Εν ολίγοις, αυτό που καταγράφεται είναι η έντονη προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να κάνει ντέρµπι τις εκλογές, αλλά και η πίστη της κοινωνίας ότι ο επόµενος πρωθυπουργός θα είναι ο Κυρ. Μητσοτάκης. Οπως είναι γνωστό, σε ό,τι αφορά τα εκλογικά οι δηµοσκοπήσεις υπάρχουν για να επιβεβαιώνονται – ή για να διαψεύδονται. Αλλωστε µας χωρίζουν µήνες από την κάλπη – και κάθε δηµοσκόπηση είναι φωτογραφία της στιγµής.

Αυτό που έχει σηµασία -και αξίζει να µελετηθεί από όλους εκείνους που δηµοσιολογούν- είναι οι µακροχρόνιες τάσεις της ελληνικής κοινωνίας: το πώς σκέφτονται οι ψηφοφόροι – ανεξαρτήτως του αν και τι ψηφίζουν. Για παράδειγµα, ένας στους τέσσερις καλοβλέπει την άνοδο των δυνάµεων της «σκληρής ∆εξιάς» στην Ευρώπη -και µάλιστα µε την επωδό ότι τα κόµµατα αυτά προσφέρουν κάποια λύση στα προβλήµατα του απλού κόσµου-, ενώ ένας στους δώδεκα δηλώνει ότι «θα µπορούσε να ψηφίσει τον Ρουβίκωνα», αν κατέβαινε στις εκλογές.

Θέµατα που απασχολούν έντονα το πολιτικό µας προσωπικό -όπως οι εξελίξεις στο θέµα των Σκοπίων, το Προσφυγικό, οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, ακόµα και η εγκληµατικότητα- δεν συγκαταλέγονται από τους πολίτες µεταξύ των πέντε κυριότερων προβληµάτων της χώρας. Συντάξεις, θέσεις εργασίας, ανάπτυξη, Παιδεία και η αναπόφευκτη διαφθορά κυριαρχούν. Τι σηµαίνει αυτό; Πολύ απλά, ότι µπορεί οι ψηφοφόροι να έχουν σχετικά µεγαλύτερες προσδοκίες από την επόµενη χρονιά σε σχέση µε αυτήν που τελειώνει οσονούπω, αλλά δεν αρκούνται στα µερίσµατα και τα αναδροµικά.

Το κυριότερο που αναδεικνύει η δηµοσκόπηση είναι ο βαθύτατος διχασµός της κοινωνίας: οι µεν ψηφίζουν για να µην έρθει ο δε, οι δε ψηφίζουν για να φύγουν οι µεν. Μα πάντοτε έτσι δεν γινόταν; Σωστά, αλλά πλέον το έχουµε παρακάνει. Στην πραγµατικότητα πρόκειται για την απόλυτη απόδειξη ότι οι προσδοκίες είναι µειωµένες έως ανύπαρκτες – και ότι το κλίµα είναι πολεµικό.

Αυτό που τροµάζει είναι η συνειδητοποίηση ότι είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα δεν ακολουθεί ετεροχρονισµένα τις ευρωπαϊκές τάσεις – αλλά προφανώς λόγω µνηµονίου είναι απόλυτα ευθυγραµµισµένη µε την «αντιπολιτική» στάση που κυριαρχεί σε αρκετές χώρες της Ευρωζώνης. ∆εν είναι όµως και ο πλέον ελκυστικός ευρωπαϊκός δρόµος...