Εχει ο καιρός γυρίσµατα στο Αφγανιστάν

Πριν από δύο δεκαετίες το Αφγανιστάν ήταν συνυφασµένο στη δυτική ειδησεογραφία και γεωπολιτική ρητορική των ΗΠΑ µε την πτώση των Δίδυµων Πύργων, τον Οσάµα µπιν Λάντεν, την Αλ Κάιντα και τους Ταλιµπάν. Για τις ΗΠΑ το Αφγανιστάν ήταν στο επίκεντρο στον «πόλεµο κατά του τρόµου» (war on terror). Η κυβέρνηση Μπους είχε δώσει µεταφυσική διάσταση στην επεκτατική πολιτική των ΗΠΑ στον ισλαµικό κόσµο και το Αφγανιστάν είχε ταυτιστεί µε τις «δυνάµεις του κακού». Με αφορµή την πτώση των ∆ίδυµων Πύργων η µεταφυσική απέκτησε γεωπολιτική διάσταση µε την επίθεση των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν το φθινόπωρο του 2001.

Σήµερα, έπειτα από είκοσι χρόνια αποτυχηµένης κατοχής του Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ προβαίνουν σε συµφωνία µε το «κακό», τους Ταλιµπάν, δηλαδή αυτούς που πολεµούσαν το 2001 και επί είκοσι χρόνια. Επί είκοσι χρόνια οι ΗΠΑ και οι συνεργάτες τους στην ορεινή αυτή χώρα-πέρασµα από την Κεντρική Ασία στον Ινδικό Ωκεανό ήλεγχαν τις κοιλάδες και τα αστικά κέντρα, αλλά όχι τους ορεινούς όγκους που αποτελούν και το 75% της επικράτειας του Αφγανιστάν. Ενεπλάκησαν, λοιπόν, σε έναν αδιέξοδο γι' αυτές ανταρτοπόλεµο που απλώς ζηµίωνε την τσέπη του Αµερικανού φορολογούµενου και έφθειρε το ηθικό του Αµερικανού στρατιώτη.

Τα γεράκια της Ουάσιγκτον δεν διάβασαν ποτέ Ιστορία για να καταλάβουν ότι δεν θα µπορούσε, παρά την τεχνολογική της υπεροπλία, η υπερδύναµη του 20ού αιώνα να πετύχει εκεί όπου απέτυχαν υπερδυνάµεις άλλων εποχών, λ.χ. ο Μέγας Αλέξανδρος (4ος αι. π.Χ.), οι Μογγόλοι (13ος αι. µ.Χ.), οι Αγγλοι (19ος αι. µ.Χ.) και οι Σοβιετικοί (1979- 1988). Οι ΗΠΑ, λοιπόν, αποτελούν ακόµη έναν κρίκο στην αλυσίδα του αποτυχηµένου γεωπολιτικού επεκτατισµού σε αυτήν τη σηµαντική χώρα για τον έλεγχο της Ευρασίας.

Στις 29 Φεβρουαρίου του 2020 οι Ηνωµένες Πολιτείες και οι Ταλιµπάν υπέγραψαν συµφωνία ειρήνης στην Ντόχα του Κατάρ. Οι όροι της συµφωνίας περιλαµβάνουν την απόσυρση όλων των στρατευµάτων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν, δέσµευση των Ταλιµπάν για την αποτροπή της λειτουργίας της Αλ Κάιντα σε περιοχές υπό τον έλεγχο των Ταλιµπάν και συνοµιλίες µεταξύ των Ταλιµπάν και της κυβέρνησης του Αφγανιστάν. Οι Ηνωµένες Πολιτείες συµφώνησαν σε µια αρχική µείωση του επιπέδου της δύναµης από 13.000 σε 8.600 στρατιώτες µέχρι τον Ιούλιο του 2020, ακολουθούµενη από πλήρη απόσυρση εντός 14 µηνών, εάν οι Ταλιµπάν διατηρήσουν τις δεσµεύσεις τους.

Οι Ηνωµένες Πολιτείες δεσµεύθηκαν επίσης να κλείσουν πέντε στρατιωτικές βάσεις εντός 135 ηµερών και να εκφράσουν την πρόθεσή τους να τερµατίσουν τις οικονοµικές κυρώσεις στους Ταλιµπάν µέχρι τις 27 Αυγούστου 2020. Η συµφωνία αυτή αποτελεί αποδοχή γεωπολιτικής ήττας και συνθηκολόγηση των ΗΠΑ µε τον ασύµµετρο αντίπαλό τους. Παράλληλα θέτει εν αµφιβόλω στη συνείδηση των Αµερικανών στρατιωτών και της κοινής γνώµης το ηθικό πλαίσιο των ΗΠΑ στο πεδίο της µάχης και κατ’ επέκταση της πολιτικής θεώρησης και υπόστασης της χώρας στην εξωτερική της πολιτική αλλά και στο εσωτερικό της χώρας, εν όψει µάλιστα εκλογών. Παράλληλα, η εν λόγω συµφωνία αποστέλλει το µήνυµα ότι η αµερικανική εισβολή και κατοχή του Αφγανιστάν µε ΝΑΤΟϊκό µανδύα δεν αποσκοπούσε στην κατατρόπωση της Αλ Κάιντα και των Ταλιµπάν, που άλλωστε οι ίδιες οι ΗΠΑ και το Ισραήλ χρηµατοδότησαν και δηµιούργησαν στον σοβιετο-αφγανικό πόλεµο.

Προφανώς είχε στόχο την κύκλωση του Ιράν και τη διείσδυση των ΗΠΑ στην Κεντρική Ασία για να ελέγξουν την ήδη γεωπολιτικά συρρικνωµένη παρουσία της Ρωσίας επί Γέλτσιν και µε τον Πούτιν νωπό ακόµη στην εξουσία. Η εν λόγω συµφωνία αποτελεί παραδοχή από την Ουάσιγκτον ότι η προσπάθεια των ΗΠΑ να επιβάλουν τη δική τους ατζέντα στο Αφγανιστάν απέτυχε στο πεδίο της µάχης, µε συνέπειες για το πολιτικό και πολιτειακό µέλλον της χώρας. Η συµφωνία µε τους Ταλιµπάν αφήνει εκτεθειµένες τις ΗΠΑ έναντι των συνεργατών στη χώρα, την κυβέρνηση της Καµπούλ και τον πολιτικό κόσµο των Παστού και των περσόφωνων του Αφγανιστάν, δηλαδή των αντιπάλων τους, τους κατεξοχήν Παστού Ταλιµπάν.

Ηδη στην Καµπούλ υπάρχουν τάσεις εµφυλιακές, µε τον Γανί και τον Αµπντολά να ερίζουν για τον ρόλο του νικητή του πρόσφατου εκλογικού αποτελέσµατος. Και οι δύο αισθάνονται προδοµένοι από την κίνηση των ΗΠΑ να αποδεχθούν τους Ταλιµπάν ως ισότιµους συνοµιλητές στο τραπέζι των συνοµιλιών για το µέλλον της χώρας. Με τη συµφωνία ΗΠΑ - Ταλιµπάν το ενδεχόµενο παγίωσης της διχοτόµησης ή και τριχοτόµησης του Αφγανιστάν µέσω ενός νέου, πιο εκτεταµένου εµφυλίου είναι ορατό. Θα κατακερµατίσει το Αφγανιστάν. Και τότε οι Αφγανοί πρόσφυγες, διότι είναι πρόσφυγες και όχι µετανάστες, που θα φθάνουν στην Ελλάδα θα είναι πολλαπλάσιοι…