Πανδημία, οικονομία και... Μεντερές

Σε μια από τις σπάνιες αρθρογραφίες του, ο πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, καθηγητής Χένρι Κίσινγκερ, τόνισε ότι η έλευση του Covid-19 δεν θα επιφέρει δραστικές αλλαγές μόνο στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και διαχείρισης κρίσεων των περισσότερων κρατών της Γης, αλλά και των υπαρχόντων πολιτικών θεσμών και κυβερνήσεων. Διότι, όπως υπογραμμίζει, οι θεσμοί/κυβερνήσεις οφείλουν να έχουν προετοιμαστεί για μια καταστροφή, για τη μείωση του βαθμού αρνητικής επίδρασής της στα κοινωνικά στρώματα και για αποτελεσματική συμβολή στην ταχύτερη αποκατάσταση της σταθερότητας.

Στην Τουρκία, ο πρόεδρος Ερντογάν και η κυβέρνησή του βρίσκονται για πρώτη φορά αντιμέτωποι με μια πραγματική κρίση. Σε αντίθεση με τα γεγονότα του Πάρκου Γκεζί τον Ιούνιο του 2013 και την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, τα οποία αποτελούσαν αντιδράσεις των πολιτικών του αντιπάλων δίχως ευρύ λαϊκό έρεισμα, η πανδημία του Covid-19 αποτελεί τεράστια απειλή για την ομάδα των υποστηρικτών του. Καθώς η πηγή άντλησης της πολιτικής δύναμης του Ερντογάν και του AKP ήταν τα λαϊκά, κατώτερης και μεσαίας τάξης, κοινωνικά στρώματα των οικονομικά και πολιτιστικά αποκλεισμένων, η επιλογή της διάσωσης των τελευταίων από τις αντίπαλες δυνάμεις δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.

Η άρνηση του προέδρου να συνεργαστεί με την τοπική αυτοδιοίκηση, και ιδιαίτερα με τους δημάρχους Κωνσταντινουπόλεως και Αγκυρας, Εκρέμ Ιμάμογλου και Μανσούρ Γιαβάς, επιβεβαιώνει την αύξηση της ρήξης τους σε βάρος των πολιτών. Παράδειγμα αποτελεί η αρχική τοποθέτηση του Ερντογάν περί ατομικής ευθύνης των πολιτών να ακολουθήσουν τις οδηγίες των ειδικών, όταν οι δήμαρχοι ζητούσαν την ολική απαγόρευση κυκλοφορίας. Και όταν οι αριθμοί των κρουσμάτων και των νεκρών αυξήθηκαν δραματικά και η απαγόρευση δραστηριοτήτων απειλούσε με πείνα τους οικονομικά αδύναμους των αστικών κέντρων, ο πρόεδρος επενέβη αυταρχικά και ακύρωσε τις διοργανώσεις χρηματικών εράνων από τους δημάρχους που αποσκοπούσαν στη στήριξη των τελευταίων. Ανακοίνωσε μάλιστα την έναρξη εράνου σε εθνικό επίπεδο, υπό την εποπτεία του, και δήλωσε ότι αν χρειασθεί θα κινηθεί προς την εθνικοποίηση επιχειρήσεων.

Ο σουλτάνος δείχνει να διανύει τη λεωφόρου του πανικού και οι παραστρατιωτικές ομάδες που τον στηρίζουν μόνο βία και αίμα θα φέρουν στο εσωτερικό της χώρας. Το ότι τα τουρκικά ΜΜΕ είναι φιμωμένα και υπό τον απόλυτο έλεγχο του Ερντογάν, είναι προσωρινά το στρατηγικό του πλεονέκτημα. Το ερώτημα όμως είναι πόσο καιρό αυτό θα διαρκέσει, διότι η ραγδαία αύξηση των θυμάτων του Covid-19 είναι βέβαιον ότι δεν θα μπορεί να καλύπτεται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ιδιαίτερα όταν η πανδημία «χτυπήσει» τις πύλες των στρατοπέδων, τόσο εντός των συνόρων όσο και στις κατεχόμενες περιοχές της Βόρειας Συρίας και της Κύπρου, είναι απορίας άξιον ποιοι θα είναι οι στρατιωτικοί που θα στηρίξουν τον σουλτάνο.

Διότι δεν είναι μικρός ο αριθμός των εν ενεργεία αξιωματικών που αναμένουν το λάθος του, καθώς κάποιοι από τους συμμαθητές τους έχουν οδηγηθεί σε φυλακές-κολαστήρια, άλλοι σε επαγγελματική εξόντωση και κάποιοι σε αναζήτηση καλύτερης τύχης σε ξένη γη. Και ο εφιάλτης του Ερντογάν είναι η επίγνωση ότι την «τιμωρία» του άλλοτε πανίσχυρου πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές το 1960 την επέβαλαν οι «φυσικοί» παππούδες και πνευματικοί πατέρες των σημερινών του αντιπάλων.

Γράφει ο Γεράσιμος Ν. Καραμπελιάς, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε ακόμη

Ερευνητές ανέπτυξαν ακουστικά που μπορούν να εντοπίσουν πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ - Πώς λετουργούν

Κατά της διαγραφής Σαμαρά ο Καραμανλής: Η κριτική δεν αντιμετωπίζεται με πειθαρχικά μέτρα - Δεν με ενδιαφέρει η Προεδρία

Εορταστικό ωράριο 2024: Πότε ξεκινάει - Ποιες Κυριακές θα είναι ανοιχτά τα μαγαζιά

Σε τροχιά κλιμάκωσης ο πόλεμος στην Ουκρανία; Το επόμενο βήμα του Πούτιν, τα πυρηνικά και ο παράγοντας Τραμπ