Το αδιανόητο απόλυτο κακό, χτες και σήμερα

Αυτές τις ημέρες με τα γεγονότα στην Μόρια , διάβαζα παράλληλα το βιβλίο του Ντανιέλ Σεντερμάν «ΒΕΡΟΛΙΝΟ , 1933. Η στάση του Διεθνούς Τύπου μπροστά στον Χίτλερ» από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ που μου έστειλε ο εκδότης, συμφοιτητής και φίλος Νίκος Γκιώνης. Σε ένα σημείο έπεσα πάνω σε μια διατύπωση που αρχικά με παραξένεψε: κάθε σοβαρή διαδικτυακή συζήτηση, τελικά καταλήγει στον Χίτλερ. Όσο προχωρούσα στην ανάγνωση καταλάβαινα τι ήθελε να πει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γιατί ανακάλυπτα και εγώ μαζί με τον συγγραφέα που είχε κάνει εξονυχιστική έρευνα τις αναλογίες ανάμεσα στο τότε και το σήμερα. Αναλογίες, όχι ταυτίσεις. Ο Τραμπ δεν είναι Χίτλερ, λέει ο συγγραφέας. Όμως προσθέτει: το βιβλίο αυτό γεννήθηκε όντως από τον «τρόμο Τραμπ».

Αυτόν τον παγερό τρόμο που ακολούθησε τα γέλια. Διερωτάται: Θα εγκαθιδρύσει άραγε ο Τραμπ στις ΗΠΑ ένα αυταρχικό καθεστώς, ένα είδος τηλεκρατίας; Μια δικτατορία του Twitter; Θα διώξει τους μετανάστες; Θα κτίσει και άλλα τείχη; Φαίνεται αδιανόητο για μια χώρα σαν την Αμερική. Αλλά μας θυμίζει «όταν μιλάμε για το αδιανόητο, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στον νου είναι ο ναζισμός». Με αυτή την έννοια, λοιπόν, κάθε σοβαρή συζήτηση στο διαδίκτυο ή αλλού που θέλει να ασχοληθεί με το απόλυτο κακό, το αδιανόητο, τις μαζικές διώξεις ανθρώπων, την συγκάλυψη τους από την «πολιτισμένη ανθρωπότητα» και τα ΜΜΕ, τον ρατσισμό , την ξενοφοβία, τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό, αναγκαστικά στο τέλος φτάνει στον Χίτλερ.

Η σύγκριση ανάμεσα στους σημερινούς πρόσφυγες - μετανάστες και τους Εβραίους της Ευρώπης την δεκαετία του 30 καθίσταται αναπόφευκτη. Δεν είναι το ίδιο αλλά οι αναλογίες είναι μεγάλες. Ένα συγκλονιστικό κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρεται στον τρόπο που (δεν) κάλυψε ο Αμερικάνικος τύπος και συγκεκριμένα η έγκυρη New York Times την απελπισμένη προσπάθεια 907 προσφύγων-  Εβραίων να κατέβουν από το υπερωκεάνιο «Σεντ Λούις» και να βρουν άσυλο πρώτα στην Κούβα, μετά στις ΗΠΑ, κάπου τέλος πάντων στην Αμερικάνικη Ήπειρο. Τρείς μήνες πριν την έκρηξη της παγκόσμιας σύρραξης, ουδείς τους δέχεται, επιστρέφουν στην Ευρώπη και περίπου τρακόσιοι γίνονται στο τέλος δεκτοί στο Αουσβιτς. Η ιστορία είναι γνωστή έχουν γραφτεί βιβλία ( τελευταίο οι Αιρετικοί του Παδούρα) έχουν γυριστεί ταινίες με πιο σημαντική « Το ταξίδι των καταραμένων». Ο Σεντερμάν επικεντρώνει την έρευνα του στον τρόπο που ο τύπος - επαναλαμβάνω τρεις μήνες πριν τον πόλεμο- πέρασε  ψυχρά το γεγονός στις μεσαίες σελίδες, έδειξε ελάχιστη συμπάθεια για την Οδύσσεια αυτών των ανθρώπων και ούτε μια στιγμή διανοήθηκε να προτείνει στον Πρόεδρο Ρούζβελτ να πάρει την γενναία απόφαση να δώσει άσυλο σε αυτούς τους δυστυχισμένους. Βλέπετε οι ποσοστώσεις για τους μετανάστες ανα χώρα προέλευσης έχουν καλυφθεί , η ανεργία καλπάζει, οι ξένοι θα πάρουν τις λίγες δουλειές και οι ακροδεξιοί διαδηλώνουν . Αλλά υπάρχει και άλλος λόγος, ιδεολογικός. Όπως γράφει ο Ιστορικός Peter Novick « πριν και κατά την διάρκεια του πολέμου επικρατούσε στο Υπουργείο Εξωτερικών ευρέως η πεποίθηση οτι, μακροπρόθεσμα, η μεγαλύτερη απειλή για τις ΗΠΑ ήταν ο κομμουνισμός και όχι ο φασισμός, όπως επίσης και μια αόριστη εντύπωση ότι οι Εβραίοι συνδέονταν με τον κομμουνισμό».

Μην μου πείτε ότι εδώ οι αναλογίες δεν είναι συγκλονιστικές. Ο Χίτλερ παρακολουθώντας τους απελπισμένους να πέφτουν σε τοίχο άρνησης δικαιολογημένα σάρκαζε. Πάρτε τους σπίτι σας. Αν δεν μπορείτε, μην  μου ασκείτε κριτική, έχω Γερμανούς να θρέψω και να τους δώσω δουλειά. Και όπως λέει ο Σέντερμαν « κακά τα ψέματα , αυτούς τους δυστυχισμένους δεν τους θέλει κανείς». Και κάπως έτσι ακολούθησε το αδιανόητο.

Κακά τα ψέματα, Φοβάμαι ότι είναι πολλοί  στην Ευρώπη και την χώρα μας που δεν θέλουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Δικαιολογίες πολλές. Είναι μουσουλμάνοι και υπάρχει η αόριστη εντύπωση ότι συνδέονται με τον Isis και την τρομοκρατία. Θα πάρουν τις δουλειές, θα φέρουν τον κορονοϊό . Οι ψύχραιμες φωνές που λένε ότι αν το Προσφυγικό ήταν πρόβλημα θα είχε λύση και προτείνουν διευθετήσεις με επιμερισμό της ευθύνης, πασχίζουν να ακουστούν πίσω από τον πάταγο των ακραίων . Δεν ισχυρίζομαι ότι βρισκόμαστε δυο βήματα πριν το νέο- και προφανώς διαφορετικό - αδιανόητο. Όχι , υπάρχουν αντιστάσεις, άγρυπνες συνειδήσεις.  Όμως - και αυτό φάνηκε στην Μόρια- η ανθρωπιά έχει υποχωρήσει, η συλλογική δράση επίσης, η αντιπροσφυγική προπαγάνδα οργιάζει, τα ΜΜΕ τροφοδοτούν την ξενοφοβία, η Ευρώπη είναι διχασμένη και διστακτική . Δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό αν θέλουμε το μέλλον να μην έχει ξηρασία

Διαβάστε ακόμη

Εντείνεται η πίεση της Δύσης στον Ζελένσκι να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν πριν αναλάβει ο Τραμπ

Αμαλιάδα: Κλιμάκιο του Ανθρωποκτονιών βρίσκεται στον Πύργο - Στον θάνατο του Παναγιωτάκη επικεντρώνονται οι έρευνες

Απεργία 20 Νοεμβρίου: Πώς θα κινηθεί το Μετρό

Αγωνία για τον πρίγκιπα Ουίλιαμ και την Κέιτ Μίντλετον: Κινδύνεψε η ζωή τους μετά από επίθεση μασκοφόρων διαρρηκτών στο κάστρο του Ουίνδσορ