Σχέδιο «Ελλάδα 2.0»: Είναι αυτή η Ελλάδα που θέλουν οι Έλληνες;

Οι κυβερνητικές ανακοινώσεις, για την κατανομή και διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, δεν αποτελούν σε καμιά περίπτωση ένα ενιαίο σχέδιο με στόχο την παραγωγική αναδιάρθρωση της οικονομίας, την πράσινη ανάπτυξη, την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, την κοινωνική συνοχή και την περιφερειακή σύγκληση, όπως διατείνεται. Περιέχει ασφαλώς και σωστές επιλογές, οι οποίες όμως είναι αποσπασματικές και ασύνδετες, σε μεγάλο βαθμό. Ονοματίζονται λίγα αναπτυξιακά έργα και προγράμματα, γεγονός που αποκαλύπτει ότι τα περισσότερα θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους τοπικούς και περιφερειακούς παράγοντες της ΝΔ, τους εγχώριους και ξένους επιχειρηματικούς ομίλους και τις ομάδες πίεσης.

Συγκεντρώνει επίσης ορφανά έργα στις περιφέρειες της χώρας, που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο δημοσιονομικό ΕΣΠΑ και στο  πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, αποκαλύπτοντας μια πρόχειρη πελατειακή λογική.  Οι πόροι είναι σημαντικοί, ανέλπιστα πολλούς, τους έχουν  χαρακτηρίσει κυβέρνηση και αντιπολίτευση, και οφείλονται στην προσπάθεια της ΕΕ να αναχαιτίσει την πρωτοφανή ύφεση, που δημιούργησε στην οικονομία της ΕΕ η πανδημία. Υπολείπονται όμως των ανάλογων πόρων που διαθέτουν οι ανταγωνιστές της, όπως ΗΠΑ, η Ιαπωνία και, σίγουρα η Κίνα, λέω σίγουρα, γιατί η χώρα αυτή ποτέ δεν δημοσιοποιεί τα οικονομικά της στοιχεία. Σίγουρο επίσης είναι ότι είναι ακόμη πιο ανεπαρκείς για χώρες, όπως η δική μας, με τα τεράστια επενδυτικά, παραγωγικά και κοινωνικά ελλείματα

Η κυβέρνηση έχει μια επικοινωνιακή αγωνία θέλει να λέει ότι αυτή όλα τα κάνει αλλιώς, για αυτό στην παρουσίαση του κυβερνητικού σχεδίου τονίστηκε με έμφαση ότι, υπάρχει μια βασική διαφορά από τα προηγούμενα Κοινοτικά Πλαίσια στήριξης, χαρακτηριστικά ο κ. Σκέρτσος είπε: «η βασική διαφορά είναι ότι έως σήμερα πρώτα εξασφαλίζαμε τα ευρωπαϊκά χρήματα και μετά σκεφτόμασταν τι θα τα κάνουμε. Ο στόχος, σχεδόν αυτοσκοπός, ήταν η απορρόφηση για την απορρόφηση. Όχι το μόνιμο αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Αυτός ο τρόπος μας προίκισε σίγουρα με καλύτερες υποδομές έως σήμερα, απέτυχε όμως να δώσει απαντήσεις σε μόνιμα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας μας».

Θα συμφωνήσω ότι, τα αναπτυξιακά και κοινωνικά αποτελέσματα των προηγούμενων προγραμμάτων μπορούσαν να ήταν πολύ καλύτερα, όμως δεν ισχύει ότι, στα προηγούμενα Κοινοτικά πλαίσια η χώρα έπαιρνε τους πόρους και μετά σκεφτόταν τι θα τους κάνει. Όπως και στην περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι και στα προηγούμενα Κοινοτικά πλαίσια στήριξης, η κάθε χώρα ήξερε το συνολικό ύψος των πόρων, και με βάση την εκάστοτε Κοινοτική στρατηγική διαμόρφωνε τις κατανομές τους. Σε κάθε περίπτωση χειρότερη διαχείριση και ανεπάρκεια τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού τομέα, έχει καταγραφεί στο τρέχον ΕΣΠΑ, το οποίο παρ’ ότι η κυβέρνηση το μετέτρεψε από τις πρώτες ημέρες τις πανδημίας, με έγκριση της Κομισιόν, σε βασικό μέσο χρηματοδότησης των ενισχύσεων, λόγω κορονοιού, των επιχειρήσεων, των επαγγελματιών, των εργαζομένων και των ανέργων, η απορροφητικότητά του λίγο πριν την ολοκλήρωσή του, μόλις ξεπερνά το 50%. 

Υπάρχουν πράγματι διαφορές, σε σχέση με τα προηγούμενα Κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα και είναι μεγάλες, όμως αυτές είναι εις βάρος του σχεδιασμού της σημερινής κυβέρνησης:

1. Τα προηγούμενα Κοινοτικά πλαίσια είχαν βασικούς στόχους την ανάπτυξη, μέσα από την περιφερειακή σύγκλιση και την κοινωνική συνοχή, γιαυτό είχαν Τομεακή και Περιφερειακή διάρθρωση, με δέσμευση το 80% των πόρων να διατεθούν στις Περιφέρειες και μάλιστα με συντελεστή βαρύτητας που ενίσχυε τις πιο αδύναμες. Ο σχεδιασμός της σημερινής κυβέρνησης είναι οριζόντιος, χωρίς περιφερειακές και κοινωνικές στοχεύσεις. 
2. Τα προηγούμενα Κοινοτικά πλαίσια διαμορφώνονταν με διαβούλευση μεταξύ της κυβέρνησης των κοινωνικών φορέων και των Περιφερειών, έστω και αν στο τέλος η εκάστοτε κυβέρνηση έπαιρνε τις αποφάσεις, υπήρχαν όμως ποσοτικοί αντικειμενικοί παράγοντες που δεν μπορούσε, τουλάχιστον στον σχεδιασμό και στις αρχικές δεσμεύσεις έργων και προγραμμάτων, να τα παραβιάσει η κυβέρνηση.
3. Τα προηγούμενα Κοινοτικά πλαίσια χρηματοδοτούνταν απολογιστικά, δηλαδή μετά την ένταξή τους, είτε ήταν δημόσια είτε ιδιωτικά, οι δικαιούχοι έπαιρναν μια προκαταβολή, και μετά πληρώνονταν ανάλογα με το εκτελεσθέν έργο και μετά από έλεγχο. Αυτό βέβαια είναι αρκετά γραφειοκρατικό, όμως εξασφάλιζε, με τον ταυτόχρονο έλεγχο των αρμόδιων Κοινοτικών οργάνων, την στοιχειώδη διαφάνεια.

Έχω ακούσει πολλές φορές τον Πρωθυπουργό, και τους αρμόδιους Υπουργούς να λένε ότι αυτή η διαδικασία θα αλλάξει, για να τρέξουν πιο γρήγορα τα προγράμματα, δίνοντας τον πρώτο ρόλο στον κύριο του έργου, είτε είναι δημόσιος φορέας είτε ιδιωτικός. Μπορεί βέβαια να μην έχει ακόμη νομοθετήσει το πλήρες πλαίσιο, όμως πολλά υπουργεία, έχουν κάνει τα πρώτα βήματα, χωρίς να περιμένουν το κανονιστικό πλαίσιο που θα διαμορφώσει η ΕΕ. Και ξέρουμε ότι οι χώρες που κυρίως χρηματοδοτούν τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, έχουν θέσει ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις, τόσο στην επιλογή των έργων και των προγραμμάτων, όσο και στην διαφάνεια της διαχείρισης. 

Από τα λίγα που είπαν οι αρμόδιοι της κυβέρνησης για τα χρηματοδοτικά μίγματα και το ύψος των ελάχιστων πόρων που θα πρέπει να κινητοποιεί μια ιδιωτική επένδυση, φαίνεται αμέσως, ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων αποκλείονται, εκτός εάν εκχωρήσουν τον έλεγχο της επιχείρησής τους σε κάποιο χρηματοδοτικό Fund ή σε κάποια μεγαλύτερη εξειδικευμένη ελληνική ή ξένη επιχείρηση.  Δηλαδή οι χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων, αλλά και πολλών προγραμμάτων, αφορά κυρίως τους μεγάλους εγχώριους και Ευρωπαϊκούς ομίλους, γιατί αυτοί μόνο μπορούν να μοχλεύσουν ιδιωτικούς πόρους μεγάλου ύψους, και να προσφέρουν την τεχνογνωσία που απαιτείται, για μια διαχείριση, όπως την σκέφτεται η κυβέρνηση.

Αν θυμηθούμε διάφορα μεγάλα πρότζεκτ που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός τον προηγούμενο χρόνο, μαζί με εκπροσώπους ξένων μεγάλων επιχειρήσεων, θα καταλάβουμε και ποιοι ξένοι κολοσσοί στην ενέργεια και τις νέες τεχνολογίες έχουν πάρει σχετικές διαβεβαιώσεις και ετοιμάζονται.  Φυσικά, δεν μπορεί η κυβέρνηση να μιλάει ότι έχει συνολικό αναπτυξιακό σχεδιασμό, για την αξιοποίηση των 72 δις ευρώ, που θα διατεθούν στην χώρα μας μέχρι το 2027, και ταυτόχρονα να μην παρουσιάζει την πρότασή της, έστω και χωρίς διαβούλευση, για το δημοσιονομικό ΕΣΠΑ 2020-2027, όπως και τους διαθέσιμους πόρους του ΠΔΕ, για τα αντίστοιχα έτη, ταυτόχρονα με το σχέδιο για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Φαίνεται ότι η δυνατότητα της Επιτελικής κυβέρνησης και του ανάλογου κράτους δεν το επιτρέπει, όμως πέρα από το εξόφθαλμο λάθος, νομίζω έχει και μια σκοπιμότητα, θέλει να έχει ελεύθερα τα χέρια της να το διαπραγματεύεται με πολιτικούς παράγοντες, κοινωνικές ομάδες και επιχειρηματικά συμφέροντα, για να μπορεί να τάζει σε όποιον διαμαρτύρεται, όποιον πιέζει περισσότερο, με το μυαλό της στις επόμενες εκλογές, πρόωρες ή όχι.

Η σχεδιαστική ανεπάρκεια είναι εμφανής, τρέμω με την υλοποίηση. Αν δεν χαλαρώσουν τα κριτήρια οι Ευρωπαίοι, πάνω από τα μισά κονδύλια θα χαθούν ή θα μοιράζονται από το παράθυρο, όπως έγινε με το τρέχον δημοσιονομικό ΕΣΠΑ, που ένα μεγάλο του κομμάτι χρησιμοποιείται για να καλύψει τις νέες τρύπες που δημιουργεί το κλείσιμο, λόγω  πανδημίας, ενός μεγάλου μέρους της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, με τα πιο αυστηρά και μεγαλύτερης διάρκειας από τις χώρες της ΕΕ μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση, γιατί δεν φρόντισε να ενισχύσει τις υποδομές, το προσωπικό και τις δομές στην υγεία, που θα την επέτρεπαν να ακολουθήσει πολιτική πρόληψης και όχι άμυνας στην πανδημία. Δυστυχώς και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, πέρα από μια γενικόλογη ανακοίνωση με την οποία καταγγέλλουν την κυβέρνηση, δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει κάποια εναλλακτική πρόταση, με στοιχειώδη επάρκεια.

Διαβάστε ακόμη

ΣΥΡΙΖΑ: Η απώλεια της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το τάιμινγκ και οι κινήσεις των στρατοπέδων

ΠΑΣΟΚ: Restart στην Αξιωματική Αντιπολίτευση - Το μεγάλο crash test

Γιατί ο ΟΑΣΑ προσανατολίζεται σε περισσότερους ιδιώτες στις συγκοινωνίες - Οι γραμμές... ανά παραγγελία

Στεγαστικό επίδομα για τους σπουδαστές των ΙΕΚ: Οι προθεσμίες για τις αιτήσεις και τα δικαιολογητικά