Η «Γαλάζια Πατρίδα» και άλλα Τουρκικά παραμύθια

Όπως έχουμε αναφέρει σε άλλα άρθρα, η Τουρκία ακολουθεί την διαπραγματευτική μέθοδο που αποκαλείται διαπραγμάτευση θέσεων (positional bargaining), σε αντίθεση με τη συναινετική διαπραγμάτευση (integrative negotiation). Σύμφωνα με την μέθοδο που ακολουθεί η Τουρκία, οι διαπραγματευτές ξεκινούν με ακραίες συνήθως θέσεις προσπαθώντας να εκμαιεύσουν όσα περισσότερα μπορούν.

Αν έχουμε να μοιράσουμε μία πίτα, παραδείγματος χάριν, ο ακολουθών την διαπραγμάτευση θέσεων ισχυρίζεται ότι όλη η πίτα είναι δικιά του ελπίζοντας ότι θα κερδίσει μεγαλύτερο μερίδιο αν κάποια συμφωνία επιτευχθεί. Τέτοια στρατηγική βέβαια συνήθως εξαλείφει την πιθανότητα όποιας συμφωνίας.

Δυστυχώς όμως η Τουρκία το έχει τραβήξει παραπέρα. Σου λέει ότι έχει δικαίωμα και στην πίτα που έχεις ήδη στο ψυγείο. Συνεπώς αν θέλεις να αποφύγεις στρατιωτική επέμβαση από την Τουρκία, πρέπει να παραδώσεις και τη μισή πίτα που έχεις στο ψυγείο. Αυτή είναι η σημασία του «καζάν-καζάν.» Με άλλα λόγια, η Ελλάδα πρέπει να παραδώσει το μισό Αιγαίο και την Κύπρο στην Τουρκία για να αποφύγει τον πόλεμο με την Τουρκία.

Η Τουρκία συνεχίζει να υπενθυμίζει ότι και η πίτα που έχει στο δικό της ψυγείο δικιά σου ήταν και την πήρε με τη σπάθα του ηρωικού κ. Μπαχτσελί και αυτή του μουφτή της Αγίας Σοφίας. Η Τουρκική σπάθα δε εξαγνίζει, εξαγιάζει και ηρωοποιεί τα πάντα. Και τώρα προσεύχεται στους δικούς σου ναούς. Και τα πατρογονικά σου εδάφη με όλες τις «ρωμαϊκές» αρχαιότητες είναι τώρα δικά της. Άρα, σου λέει, πρόσεχε μην χάσεις και όλη την πίτα που έχεις στο ψυγείο.

Για τέτοια μεγαλουργήματα και έπη μιλάμε. Και μετά μου λες για δημοκρατία και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τι σημασία έχει ο μικρός κ. Καβάλα μπροστά στη μεγαλειώδη σπάθα του κ. Μπαχτσελί.

Βέβαια όλα αυτά ίσχυαν πριν τα Ερντογανικά μοιραία λάθη των S-400 και των υψηλών επιτοκίων. Μεγάλη η χάρη του κ. Ερντογάν. Ευχόμαστε υγεία και μακροημέρευση.

Ποιό αξιοπρεπές κράτος θα μπορούσε να υποστηρίξει τέτοιες επιβουλεύσεις; Μα ποιοι άλλοι από το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν και το Κατάρ, δηλαδή οι νέο-Πέρσες. Τι δουλειά έχουν  αυτοί στο Αιγαίο; Αλλά να μην ξεχνάμε και τους συνεταίρους μας τους Ισπανούς, και ενίοτε άλλους επώνυμους και μη εξαιρετέους εταίρους. Διότι το χρήμα ουδείς απαρνήθηκε. Ως γνωστόν δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια αλλά εθνικά συμφέροντα.

Ερχόμαστε λοιπόν στην επιστολή της 19^ης Νοεμβρίου του μονίμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στα Ηνωμένα ‘Εθνη. Ακολουθούν οι γνωστοί Τουρκικοί μύθοι και οι σχετικές απαντήσεις κατά τη γνώμη μου.

Πρώτο πακέτο μύθων: «…η Ελλάδα δυστυχώς συνεχίζει να αγνοεί μία από τις βασικές αρχές που υποστηρίζει το διεθνές νομικό πλαίσιο σχετικά με την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας, δηλαδή την αρχή της δίκαιης οριοθέτησης.»

Απάντηση: Η Τουρκία πάλι αναφέρεται στην αρχή της ευθυδικίας επειδή αυτό την συμφέρει. Αλλά, ο βασικός κανόνας οριοθέτησης ανάμεσα σε όμορα κράτη είναι η αρχή της μέσης γραμμής, επειδή η αρχή της ευθυδικίας είναι αόριστη. Συμπληρωματικά κριτήρια της μέσης γραμμής είναι, πρώτον, η αρχή της ευθυδικίας όταν συντρέχουν ειδικές περιστάσεις και, δεύτερον, η αρχή της αναλογικότητας για την αποφυγή ακραίων και δυσανάλογων ρυθμίσεων.

Δυστυχώς για την Τουρκία, υπάρχουν τόσα πολλά Ελληνικά νησιά το ένα κοντά στο άλλο. Για αυτό και η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στα ελληνικά νησιά. Είναι σαν τα νησιά να μην υπάρχουν ή να στέκονται σε πυλώνες. Το άρθρο 121 του τμήματος VIII της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, όμως, ξεκαθαρίζει ότι ότι ισχύει για ξηρά, ισχύει και για νήσους και βραχονησίδες, με εξαίρεση τις βραχονησίδες οι οποίες δεν έχουν τη δυνατότητα να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση ή οικονομική ζωή από μόνες τους, και οι οποίες δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, παρότι δικαιούνται αιγιαλίτιδας και συνορεύουσας ζώνης.

Όμορα παράκτια κράτη ακολουθούν την αρχή της ευθυδικίας αντί την αρχή της μέσης γραμμής όταν αμφότερα θεωρούν την πρώτη ως πιο δίκαιη λόγω ειδικών περιστάσεων. Δίκαιη οριοθέτηση για την Τουρκία, όμως, είναι να πάρει το μισό Αιγαίο με τα νησιά μαζί, συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου. Η Τουρκία ισχυρίζεται την παρουσία ειδικών περιστάσεων στο Αιγαίο, και θέλει να χρησιμοποιηθεί  αυτή η αρχή αντί της αρχής της μέσης γραμμής.

Όμως, στο παράνομο μνημόνιο που συνήψε με την κυβέρνηση της Λιβύης, αγνοώντας τις ενδιάμεσες Ελληνικές νήσους, φαίνεται να ακολούθησε τη μέση γραμμή. Βέβαια, το μνημόνιο απορρίφθηκε από το Κοινοβούλιο της Λιβύης, και ουσιαστικά ακυρώθηκε από την συμφωνία ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο.

Και στη συμφωνία του 1986 της Τουρκίας με τη Σοβιετική Ένωση για τη Μαύρη Θάλασσα επίσης ουσιαστικά ακολουθήθηκε η αρχή της μέσης γραμμής, που ισχύει και για τα διάδοχα κράτη, Ρωσία, Γεωργία και Ουκρανία. Μετέπειτα, η Τουρκία συνήψε παρόμοιες συμφωνίες με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Και βεβαίως αν υποθέσουμε ότι ισχύουν ειδικές περιστάσεις στο Αιγαίο, στην σχεδόν κλειστή Μαύρη Θάλασσα τι ισχύει; Άρα de facto η Τουρκία έχει αποδεχθεί τους κανόνες που απορρέουν από το Δίκαιο της Θάλασσας.

Επιπροσθέτως,  το γεγονός ότι η Τουρκία ούτε έχει υπογράψει, ούτε έχει επικυρώσει τη  Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 (United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS)) ποσώς μας απασχολεί. Εφόσον τα περισσότερα κράτη έχουν κυρώσει τη σύμβαση, δεσμεύουν και τα κράτη που δεν την έχουν κυρώσει.

Δεύτερο πακέτο μύθων: «Αυτά τα θέματα αποτελούν ένα ολοκληρωμένο πακέτο, το οποίο περιλαμβάνει και την οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδας, το εύρος των χωρικών υδάτων και του εθνικού εναέριου χώρου, την κυριαρχία νησιών, νησίδων και βραχονησίδων που δεν παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μέσω έγκυρων διεθνών μέσων, την παραβίαση του αποστρατιωτικοποιημένου καθεστώτος των Ανατολικών Νησιών του Αιγαίου από την Ελλάδα και το θέμα των περιοχών εξυπηρέτησης (FIR, SAR και NAVTEX). Παρά το γεγονός αυτό, η Ελλάδα προσπαθεί να απεικονίσει την κατάσταση σαν να υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα μεταξύ των δύο κρατών, δηλαδή η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.»

Απάντηση: Πριν πω οτιδήποτε άλλο, η προσφιλής καραμέλα που πασπαλίζει η Τουρκία για την άμυνα των νησιών έχει αναλυθεί εκτεταμένα ήδη και δεν ισχύει. Επιφυλάσσομαι όμως για ξεχωριστό άρθρο. Δεύτερον, προσέξτε ότι η Τουρκία επιμελώς δεν αναφέρεται σε ΑΟΖ αλλά μόνο σε υφαλοκρηπίδα.

Η Ελλάδα έχει μονομερές και αναφαίρετο δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα και τον εναέριο χώρο στα 12 ναυτικά μίλια. Σχεδόν όλα τα κράτη έχουν επεκτείνει τα χωρικά τους ύδατα στα 12 μίλια, και πλέον αυτό είναι εθιμικός κανόνας. Παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας, αυτό δεν είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Η Τουρκία ξέρει ότι αυτή η κίνηση θα σημαίνει ματ και game over.

Τα χωρικά ύδατα ενός παράκτιου κράτους καθορίζονται από τις γραμμές βάσης μέχρι ένα όριο που δεν μπορεί να ξεπερνά τα 12 ναυτικά μίλια, στο οποίο έχει πλήρη κυριαρχία και δικαιοδοσία, περιλαμβάνοντας το βυθό και υπέδαφος, και τον εναέριο χώρο. Εάν η απόσταση μεταξύ των ακτών παράκτιων όμορων κρατών είναι μικρότερη των 24 μιλίων το όριο καθορίζεται στη μέση γραμμή.

‘Έχουμε ζητήσει πλείστες φορές στο παρελθόν να μην χρησιμοποιούμε το casus belli του 1995 της Τουρκίας πιθανώς σαν δικαιολογία για να καθυστερούμε την επέκταση για φοβικούς και μόνο λόγους. Δεν μπορεί κάτι τελείως παράνομο να μας σταματά από το να κάνουμε κάτι τελείως νόμιμο. Το casus belli είναι μη αξιόπιστη απειλή, διότι αν το αγνοήσουμε και επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα και τον εναέριο χώρο στα 12 ναυτικά μίλια, η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει πόλεμο για κάτι για το οποίο είχαμε νόμιμο δικαίωμα να κάνουμε χωρίς σοβαρές μετέπειτα κυρώσεις.

Η Τουρκία επίσης ισχυρίζεται ότι όσα νησιά ή νησίδες δεν αναφέρονται ονομαστικά στις διεθνείς συνθήκες, τις ανήκουν. Φευ! Αυτό αγγίζει τα όρια του γελοίου. Δηλαδή ένα νησί στη μέση του Αιγαίου, που περιβάλλεται από άλλα Ελληνικά νησιά, ανήκει στην Τουρκία αν δεν αναφέρεται ρητώς σε διεθνείς συνθήκες, ακόμα και αν παρελήφθη, ας πούμε, από την Ιταλία. Κατ’ αρχήν, δεν θα μπορούσαν να αναφέρονται όλα ονομαστικά, εφόσον υπάρχουν περίπου 6.000 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι, με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, η Τουρκία αποποιήθηκε τα δικαιώματά της επί όλων των νήσων του Αιγαίου πέραν των τριών μιλίων από τις τουρκικές ακτές, με εξαίρεση την Ίμβρο και Τένεδο, που παραχωρήθηκαν με ειδικές συνθήκες αυτοδιοίκησης και προστασίας του πληθυσμού, και τις Λαγούσες Νήσους. Σημειωτέων ότι τα Ίμια βρίσκονται πάνω από τρία μίλια από τις Τουρκικές ακτές.

Υπάρχει μία Αγγλοσαξονική έκφραση σχετική με όλα τα ανωτέρω: to get something out of nothing. Αυτό προσπαθεί πάντα, μα πάντα, να κάνει η Τουρκία. Να πάρει κάτι από το τίποτα. Αρκετά με τα παραμύθια της Τουρκίας. Μήπως πρέπει να σταματήσουμε να παίζουμε το παιχνίδι της;