Οι ισχυρισμοί της Τουρκίας για αποστρατικοποίηση των νησιών

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά ┋

Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν/Associated Press

Παρότι η ελληνική κοινή γνώμη νομίζει πως η Τουρκία εγείρει για πρώτη φορά αξιώσεις αποστρατικοποίησης των νησιών του Ανατολικού και Βορείου Αιγαίου, αμφισβητώντας παράλληλα την ελληνική κυριαρχία στα πλαίσια του αναθεωρητικού δόγματος της γαλάζιας πατρίδας/ mavi vatan, το θέμα έχει προϊστορία.

Αφενός, η Τουρκία εξ αρχής θεώρησε ότι έπεσε θύμα των συμμάχων της Ελλάδας, ούσα η ίδια σε αδυναμία το 1923 ( Συνθήκη Λωζάνης), αφετέρου έθετε το θέμα συχνά ( 1955, 1964 ) και από το 1996 μονίμως, με τη λίστα Egemenligi Anlasmalarla Yunanistan’a Devredilmemis Ada Adacιkve Kayalιklar», δηλαδή «νησιά, νησίδες και βραχονησίδες των οποίων η κυριότητα δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες». Η λίστα φέρεται να περιλαμβάνει 152 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου και Κρητικού Πελάγους, τα οποία η Τουρκία επεδίωκε να «γκριζάρει» στο πλαίσιο των νέο-οθωμανικών σχεδιασμών του προέδρου Ερντογάν, αλλά ήδη διεκδικεί, μέσω της αποστρατικοποίησή τους.

Αυθαίρετη νομική ερμηνεία από πλευράς Τουρκίας

Η Ίμβρος και η Τένεδος, παραχωρήθηκαν στην Τουρκία - με ελληνικό πληθυσμό στο σύνολό τους - επειδή βρίσκονταν στην είσοδο των Στενών των Δαρδανελίων. Η Συνθήκη της Λωζάνης προέβλεπε την πλήρη αποστρατικοποίησή τους, μαζί με τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη.

Όμως, το 1936 με τη Συνθήκη του Μοντρέ, η Τουρκία πέτυχε ν’ αλλάξει το καθεστώς των Στενών, προχωρώντας στον άμεσο επανεξοπλίσμό τους. Σε άμεση αντίκρουση, προέβη η Ελλάδα, με εξοπλισμό της Λήμνου και της Σαμοθράκης.

Επομένως, νομικά κρίνοντας και ερμηνεύοντας, η Τουρκική απαίτηση για αποστρατικοποίηση των δύο ελληνικών νησιών του Β.Α. Αιγαίου, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης, αποτελεί αυθαίρετη ερμηνεία, εφόσον είναι σε ισχύ η Συνθήκη του Μοντρέ ( legis specialis derogat legis generalis ) με την οποία στρατιωτικοποιήθηκαν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος από τους Τούρκους . Άρα για λόγους αμοιβαιότητας, ορθώς η Ελλάδα τα έχει στρατικοποιημένα. Κάτι που τότε αποδέχθηκε συναινετικά η Τουρκία δια του πρέσβη της στην Αθήνα, Ρουσέν Εσρέφ.

Περαιτέρω όμως και επικουρικά, συντρέχει και το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ ”περί νόμιμης άμυνας”, όταν έχουν προηγηθεί η Κύπρος ( 1974), τα Ίμια ( 1966) και διατηρείται ενεργή αποβατική στρατιά Αιγαίου στα παραλία της Μ. Ασίας.

Η καταχρηστική αμφισβήτηση της ελληνικότητας των νησιών Χίου, Λέσβου, Σάμου και Ικαρίας, ομοίως δεν ευσταθεί, αφού τα νησιά αυτά έχουν ρητά κατοχυρωθεί στην ελληνική επικράτεια με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923).

Ομοίως και σύμφωνα με το άρθρο 15 της Συνθήκης της Λωζάνης, η Τουρκία παραιτήθηκε , υπέρ της Ιταλίας , επί της κυριαρχίας της στα Δωδεκάνησα (Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω) , καθώς και των εξαρτωμένων νησίδων τους , συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου.

Το καθεστώς των Δωδεκανήσων, ορίστηκε αμετάκλητα με τη Συνθήκη των Παρισίων (1947, άρθρο 14, στην οποία η Τουρκία δεν ήταν συμβαλλόμενη ), όπου η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα την πλήρη κυριαρχία της στα Δωδεκάνησα (Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο) μετά των παρακειμένων νησίδων.

Τέλος, στα άρθρα 16 και 12, της Συνθήκης της Λωζάνης, η Τουρκία ρητά παραιτήθηκε από κάθε διεκδίκηση των νησιών και των νησίδων πέραν των τριών ναυτικών μιλίων απ’ τις ανατολικές ακτές της.

Επομένως οι ισχυρισμοί της Τουρκίας δεν εδράζονται επί κειμένου διεθνούς συμβάσεως, αλλά αποτελούν αυθαίρετες ερμηνείες πέραν κάθε νομιμότητας και ως εκ τούτου απορριπτέες και μη δεκτικές οποιασδήποτε συζήτησης.

Διαβάστε ακόμη