Δαπάνες για Παιδεία: 18η στην ΕΕ η Ελλάδα με 4% του ΑΕΠ – Πρόβλεψη για 2022

Μικρότερο ποσοστό δαπανών για την παιδεία, από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 27 παρουσιάζει η Ελλάδα, όπως και άλλες εννέα χώρες, (Λιθουανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Σλοβακία, Ισπανία,  Ιταλία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ιρλανδία).  Η Ελλάδα, με ποσοστό δαπανών 4%, βρίσκεται στη 18η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ. Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στην Ιρλανδία (3,1%) και τη Ρουμανία (3,6%), ενώ τα υψηλότερα στη Σουηδία (6,9%) τη Δανία (6,3%), το Βέλγιο (6,2%) και την Εσθονία (6%).

Για την ερχόμενη χρονιά η κυβέρνηση αποφάσισε την αύξηση του προϋπολογισμού κατά 236 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσοστό της αύξησης ανέρχεται σε 4,2%, από 5.605.100.000 σε 5.841.100.000 ευρώ.  Όπως ανακοίνωσε η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως κατά τη συζήτηση του κρατικού Προϋπολογισμού στη Βουλή «φέτος, παρά την πανδημία και τη διεθνή οικονομική αβεβαιότητα που αναπόδραστα συνεπάγεται, παρά τις αυξημένες συνταξιοδοτήσεις εκπαιδευτικών, καταφέραμε και να καλύψουμε τις πρόσθετες ανάγκες και να αυξήσουμε τα κονδύλια της εκπαίδευσης, θεωρώντας τη μία από τις πλέον αποδοτικές επενδύσεις στη χώρα μας».

H υπουργός  παρέθεσε τα εξής βασικά οικονομικά μεγέθη για το 2022:

• Αύξηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για την Παιδεία κατά 236 εκ. €.
• Το σύνολο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ανέρχεται σε 950 εκ. €.
• Από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εξασφαλίσθηκε η χρηματοδότηση 21 εμβληματικών δράσεων, συνολικού προϋπολογισμού πάνω από 1,2 δις €.
• Ως προς το ΕΣΠΑ, η απορρόφηση κονδυλίων αυξήθηκε κατά 62,6% από τον Ιούνιο του 2019, το οποίο αντιστοιχεί σε αύξηση σχεδόν κατά 317 εκ. ευρώ, σε λιγότερο από 2,5 χρόνια.

Η Υπουργός ανέλυσε τη χρηματοδότηση στις επιμέρους βαθμίδες εκπαίδευσης και τομείς ενδιαφέροντος, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι:

Στην Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και Ειδική Αγωγή

Ενισχύονται με οικονομικούς πόρους προϋπολογισμού και λοιπών χρηματοδοτικών εργαλείων σχολικές υποδομές, δράσεις όπως τα αγγλικά στο νηπιαγωγείο, τα εργαστήρια δεξιοτήτων, η ενισχυτική διδασκαλία των ειδικών μαθημάτων για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, τα νέα προγράμματα σπουδών, η αναβάθμιση της μουσικής εκπαίδευσης στα μουσικά σχολεία, δράσεις επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, η ένταξη προσφυγοπαίδων και παιδιών Ρομά στο εκπαιδευτικό σύστημα, επιχορηγείται ο σχολικός και πανεπιστημιακός αθλητισμός.

Στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Δια Βίου Μάθηση

Αυξάνεται το στεγαστικό επίδομα κατά 7 εκ €, και πλέον συμπεριλαμβάνονται για πρώτη φορά και σπουδαστές ΔΙΕΚ, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και μέσω ΕΣΠΑ, ενισχύεται συνολικά η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) και η Προμήθεια Εργαστηριακού και Τεχνολογικού Εξοπλισμού για ΕΠΑΛ, Πρότυπα ΕΠΑΛ, ΔΙΕΚ, Θεματικά και Πειραματικά ΙΕΚ, ψηφιοποίηση του ΕΟΠΠΕΠ, ψηφιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και δημιουργία Πλατφόρμας για την ΕΕΚ.

Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Αυξάνονται οι τακτικές επιχορηγήσεις των Πανεπιστημίων, χρηματοδοτείται η αναβάθμιση υποδομών και εξοπλισμού των ΑΕΙ και μια σειρά δράσεων από τα ΑΕΙ της χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της Ακαδημίας Αθηνών και των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων του ΥΠΑΙΘ, με ιδιαίτερη έμφαση στην έρευνα και εξωστρέφεια. Μόλις σήμερα υπεγράφη απόφαση έκτακτης επιχορήγησης των ΑΕΙ με 20 εκ. ΕΥΡ. 

Ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Παιδείας

Δρομολογείται ο ψηφιακός μετασχηματισμός διαδικασιών, υποδομών, όπως το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Εκπαίδευσης και δεξιοτήτων, όπως η επιμόρφωση εκπαιδευτικών στις ψηφιακές δεξιότητες.

Ως προς την αξιοποίηση πόρων από το ΕΣΠΑ

Εγκρίθηκε χρηματοδότηση πλήθους νέων έργων (σε όλες τις βαθμίδες) συνολικού ύψους 496 εκ. €, επιπλέον των παλαιότερων έργων, των οποίων η διάρκεια και χρηματοδότηση επεκτάθηκε. Αυξήθηκε κατά 612 εκ. € η ένταξη πρόσθετων έργων. 

Η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης στην Ευρώπη

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2019 στην ΕΕ των 27, ο μέσος όρος δαπανών των Κυβερνήσεων για την εκπαίδευση, ως ποσοστό του ΑΕΠ, ανέρχεται σε 4,7%. Η Ελλάδα, όπως και άλλες εννέα χώρες, παρουσιάζει ποσοστό δαπανών μικρότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 27 (Λιθουανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Σλοβακία, Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ιρλανδία). Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στην Ιρλανδία (3,1%) και τη Ρουμανία (3,6%), ενώ τα υψηλότερα στη Σουηδία (6,9%) τη Δανία (6,3%), το Βέλγιο (6,2%) και την Εσθονία (6%). Η Ελλάδα, με ποσοστό δαπανών 4%, βρίσκεται στην 18η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ .Την πενταετία 2015-2019, οι δαπάνες της ελληνικής κυβέρνησης για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ εμφανίζουν συνολικά φθίνουσα τάση ως το 2017, με την εικόνα να αλλάζει την επόμενη χρονιά. Δεδομένης της μείωσης του ελληνικού ΑΕΠ την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι συνολικές δαπάνες της Ελλάδας για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκαν κατά 0,3%, από 4,2% το 2015 σε 3,9% το 2017, ενώ το 2018 σημείωσαν αύξηση της τάξης του 0,2% και υποχώρηση 1,1% το 2019 . Σημειώνεται ότι σύμφωνα με δεδομένα του ΟΟΣΑ για το έτος 2018 η συνολική δημόσια δαπάνη για την ανώτατη εκπαίδευση (χωρίς την έρευνα και ανάπτυξη) στην Ελλάδα ως ποσοστό των συνολικών δαπανών της κυβέρνησης ανήλθαν στο 0,9%, όταν στον ΟΟΣΑ είναι 2,2% και στην ΕΕ22 είναι 1,8%

Εξέλιξη της δημόσιας χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών ΑΕΙ

Οι χώρες που είχαν αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης της τάξης του 20% και άνω είναι η  Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία).  Αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης από 5% ως 20%  είχαν χώρες όπως η Γαλλία και Πορτογαλία).  Οσον αφορά στην  εξέλιξη της δημόσιας χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών ΑΕΙ κατά την περίοδο 2008-2019, σε σχέση με την εξέλιξη του ΑΕΠ κάθε χώρας η εικόνα είναι η εξής: Η Αυστρία, η Ελβετία, η Γερμανία, η Δανία, η Κροατία, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Σουηδία και η Τουρκία είναι οι χώρες που επενδύουν περισσότερο στην εκπαίδευση, με δεδομένο ότι η αύξηση της χρηματοδότησης ξεπερνά την αύξηση του ΑΕΠ. Πέντε χώρες επενδύουν στην ανώτατη εκπαίδευση λιγότερο από την αύξηση του ΑΕΠ τους (Γαλλία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία). Μείωση της χρηματοδότησης, παρά την αύξηση του ΑΕΠ, καταγράφηκε στην Τσεχία, την Εσθονία, την Ισπανία, τη Φινλανδία, την Ιρλανδία, τη Λιθουανία, τη Σερβία και τη Σλοβακία. Αντίθετα, η Ιταλία είναι η μοναδική χώρα όπου η μείωση της χρηματοδότησης υπερβαίνει τη μείωση του ΑΕΠ. Το 2020, η Ελλάδα σημειώνει αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης της τάξης του 20% σύμφωνα με στοιχεία των ΑΕΙ και του ΥΠΑΙΘ. Η δημόσια χρηματοδότηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, ενώ κατέγραφε τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ, σύμφωνα με στοιχεία της EUA για το 2018, με ταυτόχρονη αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού, κατά το έτος 2020 σημείωσε αύξηση. Ειδικότερα, το 2020 στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία των ΑΕΙ, σημειώθηκε αύξηση της συνολικής δημόσιας χρηματοδότησης σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση της δαπάνης μισθοδοσίας. Στο ποσοστό αυτό περιλαμβάνεται η επιχορήγηση του ΥΠΑΙΘ, η οποία όμως παρέμεινε σταθερή μεταξύ των δύο ετών.