Τέσσερα ελληνικά πανεπιστήμια στα κορυφαία του κόσμου: Βραβεύτηκαν για την Βιώσιμη Ανάπτυξη

Πολύ σημαντικές διακρίσεις για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αριστοτέλειο, ΕΜΠ και Πάτρας, επιφύλασσε η πρόσφατη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της Παγκόσμιας Κατάταξης Πανεπιστημίων από την QS (Quacquarelli Symonds). 

Όπως αναφέρει το πανεπιστήμιο Αθήνας «επιβεβαιώνεται η σημαντική δραστηριοποίηση και επίδοση του Ιδρύματος σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, αντιμετώπισης των κοινωνικών ανισοτήτων και των διακρίσεων φύλου, η υψηλή απασχολησιμότητα των αποφοίτων , η διεθνής ερευνητική δικτύωση, αλλά και η ακαδημαϊκή φήμη και η αποδοχή από τους εργοδότες και την αγορά εργασίας». 

Με βάση τα αποτελέσματα της κατάταξης:

• Το ΕΚΠΑ είναι ένα από τα δύο ελληνικά πανεπιστήμιο που λαμβάνουν διακρίσεις και στις δύο κατηγορίες επίτευξης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Πιο συγκεκριμένα λαμβάνει «αργυρό μετάλλιο» στην κατηγορία «Κοινωνική Επίδραση», η οποία περιλαμβάνει δύο δείκτες, τους SDGs 5 και 10 - Ισότητα των φύλων και μείωση των ανισοτήτων, και «Χάλκινο Μετάλλιο» στην κατηγορία «Περιβαλλοντικός Αντίκτυπος» η οποία βασίζεται στην ομαδοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ  (SDGs )7, 11, 12, 13, 14 και 15 - προσιτή και καθαρή ενέργεια, βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή, δράση για το κλίμα, ζωή κάτω από το νερό και ζωή στη γη.
• Στο νέο κριτήριο της κατάταξης που αφορά την «Διεθνή Ερευνητική Δικτύωση» (International Research Network) και εισήχθη φέτος για πρώτη φορά,  το ΕΚΠΑ βρίσκεται στην 147η θέση παγκοσμίως.
• Βρίσκεται πλέον στα top 350 Πανεπιστήμια παγκοσμίως στην «φήμη μεταξύ των εργοδοτών», ανεβαίνοντας 29 θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, καταλαμβάνοντας την 304η θέση παγκοσμίως .
• Ανέβηκε 50 θέσεις σε σχέση με την περσινή κατάταξη και βρίσκεται πλέον στις θέσεις 601-650. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι ανεβαίνει ύστερα από 8 χρόνια (από το 2014) στα οποία βρισκόταν συνεχώς στις θέσεις 651-700 επιβεβαιώνοντας την ανοδική του τάση (δείτε Πίνακα 2).
• Επιπροσθέτως ανέβηκε 17 θέσεις στο κριτήριο Academic Reputation και βρίσκεται στην 342η  θέση παγκοσμίως.
• Από τα διαθέσιμα στοιχεία της QS φαίνεται ότι το ΕΚΠΑ για το 2022-2023 βρίσκεται στο top 43% των Πανεπιστημίων έναντι του top 55% των Πανεπιστημίων παγκοσμίως που βρισκόταν το έτος 2021-2022, και  του  top 70% που βρισκόταν το 2016-2017, γεγονός που δεικνύει την ουσιαστική του άνοδο.

Η αξιολόγηση 6.000 πανεπιστημίων

Η συγκεκριμένη διεθνής κατάταξη που δημοσιεύθηκε για 18η συνεχόμενη χρονιά, αποτελεί μία από τις πλέον έγκυρες και σημαντικές κατατάξεις.  Βασίστηκε σε πάνω από 117 εκατομμύρια ετεροαναφορές που εντοπίστηκαν σε περισσότερες από 16,4 εκατομμύρια δημοσιεύσεις, καθώς και σε 151.000 απαντήσεις σε ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις ακαδημαϊκών και 99.000 ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις εργοδοτών.  Με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα αξιολογήθηκαν περισσότερα από 6000 Πανεπιστήμια από μία αρχική λίστα. Από αυτά εντοπίστηκαν 2462 πανεπιστήμια  που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα top 1400 και τελικά καταρτίστηκε ο πίνακας κατάταξης με τα καλύτερα 1422 από αυτά.

Η QS World University Rankings για το 2022 συμπεριέλαβε στη γενική κατάταξη Πανεπιστήμια από 100 χώρες, με 124 νέες συμμετοχές, και 6 ελληνικά Πανεπιστήμια. Στη φετινή παγκόσμια κατάταξη στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το Πανεπιστήμιο του  Στάνφορντ. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ειδικά το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) δημιουργεί ένα σημαντικό ρεκόρ, όντας για 10η συνεχόμενη χρονιά στην 1η θέση της κατάταξης. Στην 4η θέση ανέβηκε το   Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, και στην 5η θέση το  Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ενώ ισοβαθμούν στην 6η θέση το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) και το Imperial College του Λονδίνου, στην 8η θέση το Βρετανικό UCL του Λονδίνου,  στην 9η θέση το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και την πρώτη δεκάδα κλείνει το Πανεπιστήμιο του Σικάγο. 

Τα 4 ελληνικά ΑΕΙ

Τέσσερα Ελληνικά Πανεπιστήμια έλαβαν συνολικά έξι μετάλλια (3 αργυρά και 3 χάλκινα). Το ΕΚΠΑ και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης  έλαβαν από δύο μετάλλια (ένα αργυρό και ένα χάλκινο), ενώ ένα αργυρό μετάλλιο έλαβε το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ένα χάλκινο το Πανεπιστήμιο Πατρών. Στόχος της μεθοδολογίας της εν λόγω κατάταξης, ήταν να δοθεί μια αίσθηση της σχετικής παραγωγικότητας της έρευνας για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) στα ιδρύματα που συμμετέχουν στην παγκόσμια κατάταξη. Εξετάστηκε τόσο η συνολική ερευνητική παραγωγή των ιδρυμάτων, όσο και ο αντίκτυπος αυτής της παραγωγής, για να καταλήξει η αποτίμηση σε μια συγκεκριμένη βαθμολογική κλίμακα.

Στη συνολική παγκόσμια κατάταξη συμπεριλήφθηκαν έξι ελληνικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα. Το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο στην κατάταξη είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ενώ ακολουθούν, το Πανεπιστήμιο Κρήτης,  το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας . Οι κατατάξεις του QS χρησιμοποιούν δεδομένα ειδικών γνωμοδοτών (peer review) που συλλέγονται από ερευνητές,  ακαδημαϊκούς και εργοδότες. Οι κατατάξεις του QS λαμβάνουν υπόψη τον αριθμό του διεθνούς προσωπικού, τον αριθμό μαθητών, τον αριθμό αναφορών από το Scopus και αναλογίες καθηγητών / φοιτητών. Στην μεθοδολογία της QS για την γενική κατάταξη, όσο χρησιμοποιούνται τα ακόλουθα Κριτήρια:

1. Ακαδημαϊκή Φήμη μέσω έρευνας ερωτηματολογίων (40%). Στο ερωτηματολόγιο απάντησαν ακαδημαϊκοί διαφόρων ειδικοτήτων οι οποίοι ερωτήθηκαν για τα κατά τη γνώμη τους 30 καλύτερα πανεπιστήμια, χωρίς να μπορούν να επιλέξουν το δικό τους. Στην έρευνα του 2022 χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 151.000 απαντήσεις ερωτηματολογίων που δόθηκαν  από ακαδημαϊκούς που προέρχονται από όλον τον κόσμο. Το κριτήριο αυτό θεωρείται ότι αντανακλά την ερευνητική ποιότητα των πανεπιστημίων και το βάρος του  στη συνολική βαθμολογία είναι  40%.

2. Έρευνα ερωτηματολογίων εργοδοτών (10%).  Πρόκειται για ίδιου τύπου με την προηγούμενη έρευνα ερωτηματολογίων, μόνο που απευθύνεται σε δείγμα εργοδοτών των αποφοίτων των πανεπιστημίων. Στην έρευνα του 2022 χρησιμοποιήθηκαν πάνω 99.000 απαντήσεις ερωτηματολογίων. Το βάρος του κριτηρίου αυτού είναι 10%.

3. Αριθμός ετερο-αναφορών ανά καθηγητή (20%). Η QS χρησιμοποιεί τα δεδομένα της βάσης Scopus. Αθροίζεται ο συνολικός αριθμός ετερο-αναφορών της περιόδου 2016-2021 σε εργασίες της πενταετίας 2016-2020 που συνεγράφησαν από μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό τομέα και διαιρούνται με τον αντίστοιχο συνολικό καθηγητών. Στην έρευνα του 2022 αξιοποιήθηκαν 117 εκατομμύρια ετεροαναφορές που εντοπίστηκαν σε περισσότερες από 16,4 εκατομμύρια δημοσιεύσεις. Στόχος να αξιολογηθεί η ερευνητική επίδραση του κάθε ιδρύματος παγκοσμίως. Το βάρος του συγκεκριμένου κριτηρίου στη συνολική βαθμολογία είναι 20%.

4. Λόγος φοιτητών προς μέλη ΔΕΠ (20%). Το κριτήριο αυτό θεωρείται αποτελεί έναν έμμεσο δείκτη της ποιότητας της εκπαίδευσης που παρέχει ένα ίδρυμα. Το ειδικό  βάρος του δείκτη είναι  20%.

5. Διεθνής διάσταση (10%). Το κριτήριο αναλύεται σε δύο υπο-κριτήρια, αυτό της αναλογίας των αλλοδαπών φοιτητών που φοιτούν στο ίδρυμα (με βάρος 5%) και της αναλογίας των αλλοδαπών μελών ΔΕΠ που εργάζονται στο ίδρυμα (με βάρος 5%). Το κριτήριο αυτό δεικνύει πόσο ελκυστικό είναι το Πανεπιστήμιο σε φοιτητές από το εξωτερικό αλλά και ξένους καθηγητές που επιθυμούν να εργαστούν σε αυτό.

6. Διεθνής Ερευνητική Δικτύωση (δεν αποδίδει βαθμολογία):  Ο δείκτης IRN αντικατοπτρίζει την ικανότητα των ιδρυμάτων να διαφοροποιούν τη γεωγραφία των διεθνών ερευνητικών δικτύων τους με τη δημιουργία βιώσιμων ερευνητικών συνεργασιών με άλλα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αντικατοπτρίζει επίσης την αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας, καθώς εξετάζεται η ποικιλία -διαφοροποίηση των τοποθεσιών των εταίρων των δικτύων  έναντι των προσπαθειών που απαιτούνται για την επίτευξη μιας τέτοιας διαφοροποίησης.

7. Αποτελέσματα σχετικά με την Απασχόληση (δεν αποδίδει βαθμολογία):  Τα αποτελέσματα της απασχόλησης αντικατοπτρίζουν την ικανότητα των ιδρυμάτων να εξασφαλίζουν ένα υψηλό επίπεδο απασχολησιμότητας των αποφοίτων τους, ενώ παράλληλα καλλιεργούν μελλοντικούς ηγέτες που θα συνεχίσουν να έχουν αντίκτυπο και υψηλή επιδραστικότητα  στους αντίστοιχους τομείς τους.

Πανεπιστήμιο Αθήνας

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται πολύ πιο πάνω από τον παγκόσμιο  μέσο όρο στις ετεροαναφορές ανά μέλος ΔΕΠ, στη διεθνή ερευνητική δικτύωση και πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο στην απασχολησιμότητα των αποφοίτων . Το γεγονός ότι βρίσκεται κάτω από το 50% του παγκόσμιου μέσου όρου στους άλλους δύο δείκτες οφείλεται αφενός στη μείωση του ακαδημαϊκού προσωπικού ελέω κρίσης και στο γεγονός ότι δεν μπορεί να προσελκύσει το Ελληνικό Πανεπιστήμιο ξένους καθηγητές διότι δεν μπορεί να προσφέρει τα κίνητρα, τις απολαβές και τις εργασιακές συνθήκες των ξένων μεγάλων Πανεπιστημίων. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά το υψηλό επίπεδο σπουδών, την ακαδημαϊκή φήμη, την εκτίμηση των εργοδοτών για τις ικανότητες των αποφοίτων, την ερευνητική απήχηση αλλά και την προσήλωση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της QS η οποία συνόδευε τα αποτελέσματα της παγκόσμιας κατάταξης Πανεπιστημίων, «…Η έρευνα στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα είναι καθοριστικής σημασίας για την προώθηση οποιουδήποτε εκ των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης - όλα όσα έχουν συμβεί και θα συμβούν για την βελτίωση της κλιματικής αλλαγής, τη μείωση των ανισοτήτων, τον καθαρισμό των υδάτων μας ή τη διακοπή της πείνας θα είναι αποτέλεσμα της έρευνας που παράγεται κυρίως από τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα. Από τις οικονομικές επιστήμες  μέχρι τη βιοχημεία, και τη δημόσια πολιτική οι ερευνητές από όλο το ακαδημαϊκό φάσμα πρέπει να ενώσουν τους τομείς τους για να ανταποκριθούν στο κάλεσμα του ΟΗΕ για την βιώσιμη ανάπτυξη.. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αξιολογηθεί η δέσμευση ενός Πανεπιστημίου για την προώθηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, από τις πολιτικές που εφαρμόζει  εντός της πανεπιστημιουπόλεων του μέχρι τον στρατηγικό σχεδιασμό του». Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ, που θεσπίστηκαν το 2015, αποτελούν το αποκορύφωμα δεκαετιών εργασίας με στόχο την προώθηση μιας παγκόσμιας δέσμευσης για την αντιμετώπιση των μεγαλύτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας. Και τα 193 κράτη μέλη υιοθέτησαν αυτά τα φιλόδοξα σχέδια. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι αποτελούν "ένα σχέδιο για την επίτευξη ενός καλύτερου και πιο βιώσιμου μέλλοντος για όλους. Αντιμετωπίζουν τις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, συμπεριλαμβανομένης της φτώχειας, της ανισότητας, της κλιματικής αλλαγής, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, της ειρήνης και της δικαιοσύνης».

Όλες οι ειδήσεις

Επιδότηση ηλεκτρικών συσκευών: Έως 710 ευρώ θα λάβουν οι δικαιούχοι - Ανοίγει την Τρίτη η πλατφόρμα

Ακρίβεια: Έρχονται νέα μέτρα από Ιούλιο - Επιταγή ακρίβειας σε ευάλωτους και ενισχυμένο Fuel Pass

Καιρός - Μαρουσάκης: Ισχυρό κύμα ζέστης προ των πυλών - Θα ξεπεράσει τους 40 βαθμούς ο υδράργυρος

Αναλγησία: Χάνει το σπίτι της για χρέη 15.000 ευρώ - Πετάνε στο δρόμο στενή συνεργάτιδα του Μίκη Θεοδωράκη

Ονειρικά νερά, ελάχιστος κόσμος: Το νησί-outsider με τα ονειρώδη νερά του Ιονίου παραμένει μόνο για λίγους και καλούς