Αγωνιούν οι επιστήμονες μετά τη μεταφορά της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων και Αγροτικών Υποδομών στο υπουργείο Μεταφορών - Έντονες αντιδράσεις

Σφοδρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει σε καθηγητές και φοιτητές η απόφαση της κυβέρνησης να μεταφέρει -με νόμο- τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων και Αγροτικών Υποδομών από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο υπουργείο Υποδομών. Όπως αναφέρει σε ψήφισμά της η κοσμητεία της σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού πανεπιστημίου, «σύμφωνα με το Άρθρο 9 του ΠΔ 77/27.06.2023, η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων και Αγροτικών Υποδομών της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Γενικής Γραμματείας Ενωσιακών Πόρων και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), μεταφέρεται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (ΥΠΟΜΕ) ως σύνολο αρμοδιοτήτων, οργανικών μονάδων, θέσεων προσωπικού και εποπτευόμενων φορέων». Oπως τονίζει,η σχολή, το Προεδρικό Διάταγμα «φαίνεται να ζημιώνει το δημόσιο συμφέρον με τους κινδύνους που εγκυμονεί για το περιβάλλον και τον πρωτογενή τομέα της χώρας, την προσαρμογή της χώρας στα νέα Ευρωπαϊκά πλαίσια, και τα επαγγελματικά αντικείμενα των αποφοίτων της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, και κατ’ επέκταση των αντίστοιχων Γεωπονικών Σχολών όλης της Χώρας».

Η Κοσμητεία της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής δηλώνει προς κάθε κατεύθυνση ότι θα διεκδικήσει με κάθε πρόσφορο θεσμικό και νομικό μέσο την κατάργηση του συγκεκριμένου ΠΔ και ζητά

-Συνάντηση με την Πρόεδρο Δημοκρατίας, με στόχο την άμεση ανατροπή του Π.Δ. Συνάντηση, του Κοσμήτορα της Σχολής με τον Υπουργό Γεωργίας για το θέμα.

-Ενημέρωση του Γεωτεχνικού επιμελητηρίου Ελλάδος.

-Παρακαλεί τη Διοίκηση του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών να υιοθετήσει το ζήτημα, να το δημοσιοποιήσει και να ζητήσει:

-Συζήτηση και απόφαση της Συγκλήτου και του Συμβουλίου του ΓΠΑ.

-Συνάντηση με τον Πρωθυπουργό για το θέμα.

Η αγωνία των επιστημόνων

Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα εγγειοβελτιωτικά έργα στοχεύουν στην εφαρμογή των Αρδεύσεων και των Στραγγίσεων για γεωργικούς σκοπούς, στα πλαίσια της Διαχείρισης των Εδαφικών πόρων, και της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) έχει υλοποιήσει με επιτυχία πολλές εκατοντάδες εγγειοβελτιωτικών έργων (φράγματα, λιμνοδεξαμενές, αγωγούς, αρδευτικά δίκτυα, στραγγιστικά έργα κ.α.) από τις αρχές τις δεκαετίας του 1960, έχοντας την ευθύνη του σχεδιασμού, της μελέτης, της κατασκευής, της παρακολούθησης και αξιοποίησή τους. Η επάρκεια νερού για άρδευση και η κατακόρυφη επέκταση των αρδευόμενων εκτάσεων με συνεπαγόμενη την αυτάρκεια της χώρας σε τρόφιμα και γεωργικά προϊόντα είναι κυρίως το αποτέλεσμα των έργων αυτών»

Η ανακοίνωση της σχολής

Σε σχετική ανακοίνωσή της η Κοσμητεία της σχολής μεταξύ άλλων τονίζει ότι : Εκτός από τα Εγγειοβελτιωτικά Έργα, με τη συγκεκριμένη μεταφορά αποκόπτεται από το ΥΠΑΑΤ και το Τμήμα Τοπογραφικής (πρώην Διεύθυνση Τοπογραφικής, συνυφασμένη με το ΥΠΑΑΤ από ιδρύσεώς της το 1917) και εξυπηρετεί καταλυτικά καίριες δράσεις και λειτουργίες του ΥΠΑΑΤ καθώς και άλλων υπηρεσιών που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα. Ενδεικτικά, είναι η Υπεύθυνη Υπηρεσία ασφάλειας και παροχής πληροφοριών προς όλες τις ΔΑΟΚ της χώρας σε θέματα GIS, αναδασμών και τίτλων εποικιστικού αρχείου, των διαγραμμάτων εμβολίων καταπολέμησης λύσσας, των χαρτοσυνθέσεων της εμφάνισης και εξάπλωσης ζωονόσων, τον Γεωχωρικό καθορισμό εκτάσεων Γεωργικής Γης Υψηλής Παραγωγικότητας και τήρηση ψηφιακού αρχείου αναδασμών για το σύνολο της χώρας, της δημιουργίας και λειτουργίας των υφιστάμενων γεωπυλών του ΥΠΑΑΤ και του υπό υλοποίηση Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Γεωχωρικού κόμβου ΥΠΑΑΤ με κύριες εφαρμογές τον ψηφιακό καθορισμό εκτάσεων Βοσκήσιμων Γαιών, της καταγραφής ακίνητης περιουσίας ΥΠΑΑΤ, του εκσυγχρονισμού εφαρμογής Αμπελουργικού Μητρώου κ.α. Θεμάτων, που όχι μόνον απαιτείται, αλλά είναι απαραίτητη η πλήρης συμμετοχή πολλών ειδικοτήτων Γεωπόνων, και ιδιαίτερα των αποφοίτων της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής καθώς πολλές όπως τις αναφερθείσες Τεχνολογίες και Εφαρμογές αποτελούν θεμελιώδεις περιοχές της εκπαίδευσης τους.

Η Κοσμητεία της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ) θεωρεί ότι με τη μεταφορά της Δ/νσης Τεχνικών Έργων και Αγροτικών Υποδομών από το ΥΠΑΑΤ στο ΥΠΟΜΕ υποβαθμίζεται η γεωργοτεχνική, η γεωργοοικονομική και η βιολογική διάσταση των έργων και επιχειρείται να ολοκληρωθεί αυτό που είχε προδιαγραφεί εδώ και μια δεκαετία με την κατάργηση της Υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ) του ΥΠΑΑΤ και την εγκατάλειψη των έργων και του εξοπλισμού της (τεχνικού και μη). Κατάργηση, η οποία ήταν επιζήμια όχι μόνο για το ΥΠΠΑΤ, αλλά για ολόκληρη την Ελληνική Γεωργία και το μέλλον της. Παράλληλα πλήττει τα δικαιώματα των Γεωπόνων αποφοίτων του ΓΠΑ στις Έγγειες Βελτιώσεις και κυρίως τα δικαιώματα των αποφοίτων της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής, και του Τμήματος της, Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων & Γεωργικής Μηχανικής (πρώην Τμήμα Εγγείων Βελτιώσεων & Γεωργικής Μηχανικής).

Με αυτό το ΠΔ, τα Εγγειοβελτιωτικά Έργα δεν θα εποπτεύονται από το ΥΠΑΑΤ, αλλά από το ΥΠΟΜΕ, όπως όλα τα έργα Μηχανικών, γιατί η Κυβέρνηση πιθανώς θεωρεί ότι πρόκειται για απλές κατασκευές από σκυρόδεμα και ποικίλα υλικά σωληνώσεων και άλλων αγωγών και φαίνεται να αγνοεί τον πολυπαραγοντικό τους χαρακτήρα (γεωργικό, τεχνολογικό, περιβαλλοντικό, οικονομικό, κοινωνικό), χαρακτήρα που αποτυπώνεται και στην Διαχείριση τους, η οποία ορίζεται από τα προηγουμένως αναφερθέντα πέντε κριτήρια. Αυτός ο χαρακτήρας καλύπτεται από το ΥΠΑΑΤ με την αλληλένδετη συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών του στο πλαίσιο μιας διεπιστημονικής δομής πολλαπλών ειδικοτήτων, και πολλαπλών στόχων αντιμετώπισης και εφαρμογής τους. Επιπλέον αγνοεί ουσιαστικά τη σχέση τους με τη γεωργία, τον οικοσυστημικό τους ρόλο, και τη Διαχείριση των υδατικών, εδαφικών, γεωλογικών πόρων και γενικότερα του περιβάλλοντος και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, υιοθετώντας ταυτόχρονα ένα πρότυπο Λήψης Αποφάσεων, που θα οδηγήσει τάχιστα και νομοτελειακά σε σύγχυση αρμοδιοτήτων και συγκρούσεις μεταξύ των δύο Υπουργείων.

Σημειώνεται ότι τα δημόσια έργα άρδευσης χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης με 100% συγχρηματοδότηση, ότι για το ΠΑΑ 2014-2020 δεσμεύτηκαν αρχικά 450 εκ. € (με υπερδέσμευση), ενώ για το 2023-2027 έχουν προϋπολογιστεί επίσης 350 εκ. € με δυνατότητα υπερδέσμευσης. Από το παραπάνω μπορεί να συναχθεί, ότι η εκχώρηση οικονομικών πόρων και βασικού Γεωπονικού αντικειμένου στο ΥΠΟΜΕ, φαίνεται να εντάσσεται στο πλαίσιο μιας, ιδίως την τελευταία δεκαετία, έλλειψης ενδιαφέροντος της Πολιτείας για τον πρωτογενή τομέα της Χώρας, που έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση του ΥΠΑΑΤ, που είναι το καθ’ ύλην αρμόδιο

Υπουργείο για τέτοιου είδους έργα. Επιπρόσθετα η μεταφορά αυτή θα έχει σοβαρές δυσκολίες καθώς τα έργα αυτά χρηματοδοτούνται από κοινοτικούς πόρους, η εφαρμογή των οποίων θα εγείρει ενδεχομένως αμφιβολίες από τις Διαχειριστικές Αρχές της ΕΕ.

Η μεταφορά αυτή φαίνεται επιπλέον ιδιαίτερα άστοχη και φαντάζει επικίνδυνη σήμερα που τα νέα κανονιστικά Ευρωπαϊκα πλαίσια απαιτούν σύνθετη οικοσυστημική προσέγγιση των εγγειοβελτιωτικών και γενικότερα των γεωργικών έργων, που πρέπει να συνδυάζουν στόχους παραγωγικότητας, λειτουργικότητας και βιολογικής και φυσικοχημικής υγείας. Οι στόχοι αυτοί είναι καθορισμένοι και αδιαπραγμάτευτοι, και τίθενται με σαφήνεια στις κεντρικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως εκφράζονται από την European Green Deal (https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en ). Η Ευρωπαϊκή Green Deal, του Δεκέμβριου 2019 που εγκρίθηκε σε επίπεδο ΕΕ, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να επηρεαστεί η επιτυχία της πολιτικής υδάτων (Water Policy) στην Ευρώπη και να επιταχυνθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα ύδατα, χάρη στην ενσωμάτωση τόσο της ποιότητας όσο και της ποσότητας του νερού σε όλες τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ.

Όσον αφορά την εφαρμογή του WFD (Οδηγία Πλαίσιο Υδάτων), η ΕΕ εισέρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο, με την προθεσμία του 2027 για την επίτευξη καλής κατάστασης των υδατικών συστημάτων στην ΕΕ. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του ελέγχου καταλληλόλητας του 2019 της νομοθεσίας της ΕΕ για τα ύδατα και την αξιολόγηση των δευτέρων ΣΔΛΑΠ, οι επικείμενες εργασίες θα πρέπει να εξετάσουν τα κύρια πορίσματά τους υπό το πρίσμα της πλέον ολιστικής προσέγγισης που συνεπάγεται η Green Deal και οι συναφείς πρωτοβουλίες, με σκοπό να επιτύχουν, με τον αποτελεσματικότερο τρόπο, τους βασικούς στόχους της πολιτικής υδάτων της ΕΕ. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι το 85% της μέσης ετήσιας κατανάλωσης νερού όλης της Ελλάδας καταναλίσκεται στην Γεωργία, με τις αντίστοιχες πιέσεις στα υδάτινα σώματα της χώρας, και ως εκ τούτων είναι κάτι παραπάνω από βασικός και κομβικός ο ρόλος των αποφοίτων της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής, στην εφαρμογή των οδηγιών για τους υδατικούς πόρους.

Επιπλέον η σύγχρονη αντιμετώπιση των εγγειοβελτιωτικών έργων συνεχίζει να είναι καθαρά Γεωπονικού χαρακτήρα καθώς απαιτεί περαιτέρω μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση με στόχο την αναβάθμιση και προστασία της παραγωγικότητας όσον αφορά και τα εδάφη: (soil productivity), των λειτουργιών (soil functions), των υπηρεσιών (soil services) και της υγείας (soil health) των εδαφών και του EU Mission: A Soil Deal for Europe που μόλις ξεκίνησε, και με ορίζονται το 2030 στοχεύει να αναβαθμίσει τις λειτουργίες και την υγεία των εδαφικών πόρων (https://research-and-innovation.ec.europa.eu/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe/eu-missions-horizon-europe/soil-health-and-food_en )