Fast track... αναγνώριση πτυχίων μετά το ευρωπαϊκό τελεσίγραφο

Λύση σε ένα πρόβληµα που ταλανίζει χιλιάδες πτυχιούχους κολεγίων και ξένων πανεπιστηµίων θα δώσει το υπουργείο Παιδείας µε νοµοθετική παρέµβαση η οποία σύντοµα θα κατατεθεί στη Βουλή και θα ενταχθεί στο πολυνοµοσχέδιο που προωθεί ο Κώστας Γαβρόγλου. Στόχος είναι να σταµατήσει η ταλαιπωρία νέων πτυχιούχων οι οποίοι περιµένουν ακόµη και χρόνια προκειµένου να ολοκληρωθεί από τη χώρα µας η χορήγηση της αναγνώρισης των επαγγελµατικών προσόντων και της επαγγελµατικής ισοδυναµίας των πτυχίων τους.

Αυτήν τη στιγµή υπολογίζεται ότι κοντά στους 6.000 πτυχιούχους περιµένουν να λάβουν την αναγνώριση, µε αποτέλεσµα να µην µπορούν να εργαστούν. Η κατάσταση τα τελευταία χρόνια έχει φτάσει σε οριακά σηµεία. Η υπόθεση έφτασε µέχρι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έστειλε «τελεσίγραφο» στον Ελληνα υπουργό Παιδείας να λύσει αυτό το σοβαρό πρόβληµα και να αλλάξει τις πρακτικές που ισχύουν στη χώρα µας σε σχέση µε την αναγνώριση των επαγγελµατικών προσόντων των πτυχιούχων, προκειµένου να πάψει η ταλαιπωρία των Ελλήνων πτυχιούχων. Ετσι, το υπουργείο Παιδείας, σε µια προσπάθεια να διορθώσει τις στρεβλώσεις που δηµιουργήθηκαν τα παλαιότερα χρόνια, προχωρά στην κατάργηση του Συµβουλίου Αναγνώρισης Επαγγελµατικών Προσόντων (ΣΑΕΠ) και µε νόµο που προωθεί ακολουθεί αυστηρά τις επιταγές της ευρωπαϊκής οδηγίας, οι οποίες επιβάλλουν ταχύτατη αναγνώριση των πτυχίων όσον αφορά στο επαγγελµατικό σκέλος.

Στις βασικές αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Παιδείας προβλέπονται η κατάργηση του ΣΑΕΠ και η αντικατάστασή του από το Αυτοτελές Τµήµα Εφαρµογής της Ευρωπαϊκής Νοµοθεσίας (ΑΤΕΕΝ), το οποίο και θα επιτελεί τον επιδιωκόµενο σκοπό της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ και του Π.∆. 38/2010, καθώς η διαδικασία που ακολουθεί το ΣΑΕΠ είναι χρονοβόρα και δυσλειτουργική. Κύριος σκοπός του Αυτοτελούς Τµήµατος Εφαρµογής της Ευρωπαϊκής Νοµοθεσίας είναι η επαλήθευση από τον αρµόδιο φορέα στο κράτος-µέλος καταγωγής του τίτλου, µε την προσκόµιση των απαιτούµενων δικαιολογητικών από τον ίδιο τον ενδιαφερόµενο προκειµένου η διαδικασία να καταστεί ταχύτερη και πιο ευέλικτη.

Εν συνεχεία, ο ενδιαφερόµενος θα προσκοµίζει την απόφαση του ΑΤΕΕΝ στον οικείο επαγγελµατικό σύλλογο, προκειµένου να εγγραφεί σε αυτόν και να ασκήσει το αντίστοιχο επάγγελµα. Στις νέες ρυθµίσεις θα προβλέπεται η επιτάχυνση των διαδικασιών για όµοιες περιπτώσεις αναγνώρισης πτυχίων που υπάρχει από προηγούµενη γνωµοδότηση του ΣΑΕΠ. Με υπουργική απόφαση, η οποία θα κοινοποιηθεί σύντοµα, θα καθορίζονται η διαδικασία, τα απαιτούµενα έγγραφα και ο τύπος της βεβαίωσης που θα χορηγείται στον ενδιαφερόµενο από το ΑΤΕΕΝ.

Επίσης θα ορισθεί ότι όσοι επιθυµούν ο φάκελός τους να εξεταστεί σύµφωνα µε όσα ορίζονται στο άρθρο 50 του Π.∆. 38/2010 υποχρεούνται να ανακαλέσουν την αρχική τους αίτηση και να καταθέσουν νέα. Οι προηγούµενοι νόµοι όσον αφορά στην επαγγελµατική αναγνώριση των πτυχίων είχαν δηµιουργήσει πλήθος προβληµάτων, µε αποτέλεσµα έως το 2014 να έχουν συγκεντρωθεί χιλιάδες αιτήσεις στα συρτάρια του Οργανισµού, φέρνοντας σε απόγνωση των πτυχιούχους, οι οποίοι µάταια περίµεναν να πάρουν το «πολυπόθητο χαρτί», προκειµένου χωρίς εµπόδια να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Ετσι, σήµερα το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να δώσει λύση µε τις νέες ρυθµίσεις, ώστε η αναγνώριση να γίνεται σε σύντοµο χρονικό διάστηµα και να σταµατήσει η ταλαιπωρία των νέων ανθρώπων.

Η αναγνώριση των επαγγελµατικών προσόντων βάσει των κανόνων που όρισε η Οδηγία 2005/36/ΕΚ έχουν τεθεί στο Π.∆. 38/2010, µε επιδιωκόµενο σκοπό την άρση των περιορισµών για την ελεύθερη κυκλοφορία των επαγγελµατιών και την αµοιβαία αναγνώριση των επαγγελµατικών προσόντων εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εν όψει των διαφορετικών συστηµάτων επαγγελµατικής εκπαίδευσης µεταξύ των κρατών µελών. Στη συνέχεια, η χώρα µας µε διάφορους νόµους και προεδρικά διατάγµατα εισήγαγε µια νέα διαδικασία αναγνώρισης επαγγελµατικής ισοδυναµίας τίτλων τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία δεν ήταν απαραίτητη, και έτσι οδηγηθήκαµε σε στρεβλώσεις και µεγάλες καθυστερήσεις.

Στην επιστολή που είχε στείλει µάλιστα η Κοµισιόν στη χώρα µας ανέφερε ότι, «σύµφωνα µε την ενωσιακή νοµοθεσία, οι αιτήσεις για αναγνώριση προσόντων πρέπει να αντιµετωπίζονται εντός εύλογου χρονικού διαστήµατος, και συγκεκριµένα εντός προθεσµίας τεσσάρων µηνών (οδηγία 2005/36/ΕΚ σχετικά µε την αναγνώριση των επαγγελµατικών προσόντων), κάτι όµως που για τη χώρα µας δεν ίσχυσε ποτέ, αφού η διαδικασία αυτή διαρκεί πολύ περισσότερο – κατά µέσο όρο, 11 έως 18 µήνες. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σηµείωνε ότι το γεγονός αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στους επαγγελµατίες, οι οποίοι δεν µπορούν να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα και δεν µπορούν να ασκήσουν το επάγγελµα είτε ως αυτοαπασχολούµενοι είτε ως µισθωτοί.

Υποστελέχωση και «βουνά» αιτήσεων προκαλούν ασφυξία στον ΔΟΑΤΑΠ

Το πρόβλημα µε τις αναγνωρίσεις των πτυχίων αφορά και τους πτυχιούχους ΑΕΙ του εξωτερικού, οι οποίοι επίσης περιµένουν από µήνες µέχρι χρόνια προκειµένου να πάρουν την ισοτιµία των τίτλων τους από τον ∆ΟΑΤΑΠ (πρώην ∆ΙΚΑΤΣΑ). Το ζήτηµα αυτό έφτασε έπειτα από σχετικές αναφορές και στον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος σε έκθεση που κοινοποίησε τονίζει ότι το 2018 συνεχί στηκε η υποβολή αναφορώ ν πολιτώ ν µε τις οποί ες ζητεί ται διαµεσολά βηση αναφορικά µε την εξέ ταση από τον ∆ΟΑΤΑΠ των αιτή σεων αναγνώ ρισης των αλλοδαπών τίτλων σπουδών τους ως ισότιµων ή ισότιµων και αντίστοιχων προς τους απονεµοµένους από τα ηµεδαπά ιδρύµατα ανώτατης εκπαίδευσης. Στην έκθεσή του ο Συνήγορος του Πολίτη τονίζει, µεταξύ άλλων, τα εξής:

• Οι βασικότερες αιτιάσεις των ενδιαφεροµέ νων αφορού σαν τις υπερβολικές καθυστερή σεις στη διεκπεραίωση των εν λόγω αιτήσεων σε σχέση µε τα προβλεπόµενα από τον νόµο, καθώς και την ανεπαρκή ενηµέρωση των ενδιαφεροµένων από τον οργανισµό.
• Η µεγά λη αύξηση των σχετικών αναφορών σε σχέση µε το 2017, καθώς και οι δυσκολίες και οι καθυστερή σεις που συνάντησε ο Συνήγορος κατά τη διαµεσολάβησή του δεν επιτρέ πουν τη διατύπωση αισιόδοξης πρόβλεψης, αν δεν ληφθούν άµεσα µέτρα από το αρµόδιο υπουργείο.
• Σύµφωνα µε τον ∆ΟΑΤΑΠ, οι βασικές αιτίες δυσλειτουργίας του οργανισµού είναι η υποστελέχωσή του, κυρίως σε ό ,τι αφορά τους ειδικούς εισηγητές, τους ακαδηµαϊ κού ς συµβού λους και το διοικητικό προσωπικό , και η αύξηση του αριθµού των υποβαλλόµενων αιτήσεων. 
• Συµπερασµατικά , η κατάσταση που έ χει δηµιουργηθεί στον ∆ΟΑΤΑΠ προϊόντος του χρόνου φαίνεται να λαµβάνει εκρηκτικές διαστά σεις. Οπως έχει ενηµερωθεί ο Συνή γορος, το ζήτηµα έχει ήδη τεθεί από τον οργανισµό υπόψη του υπουργείου Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευµάτων, χωρίς, ωστόσο, να έ χει υπά ρξει η απαιτού µενη ανταπό κριση. Με δεδοµένο ότι η υφιστά µενη κατάσταση δεν συνιστά µόνο χαρακτηριστικό παρά δειγµα κακοδιοίκησης, αλλά έχει και ως συνέπεια πολλοί νέοι συµπολίτες µας να στερούνται επί µακρόν τη δυνατότητα νόµιµης άσκησης του επαγγέλµατος τους, προτείνεται να αναληφθούν άµεσα πρωτοβουλίες από το αρµόδιο υπουργείο.

Ο ∆ΟΑΤΑΠ έχει προαναγγείλει ότι θα πάρει µέτρα και θα εκσυγχρονίσει τις υπηρεσίες του προκειµένου να λύσει το πρόβληµα, αλλά, όπως φαίνεται, η κατάσταση παραµένει ίδια, προφανώς και λόγω της οικονοµικής δυσπραγίας, που αντιµετωπίζει. Τα τελευταία οκτώ χρόνια έχουν κατατεθεί πάνω από 40.000 αιτήσεις, προκαλώντας ασφυξία στον Οργανισµό. Το 2018 µόνο οι αιτήσεις αναγνώρισης τίτλων σπουδών έφτασαν συνολικά στις 6.895. (1.495 βασικοί τίτλοι, 518 διδακτορικοί, 4.561 µεταπτυχιακοί).